از قتل امیرکبیر در کاشان تا انتشار نخستین روزنامه چاپی جهان

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، امروز 20 دی 1393 خورشیدی برابر با 18 ربیع الاول 1436 هجری و 10 ژانویه 2015 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:

قتل "میرزا محمدتقی خان امیرکبیر" در کاشان به دستور "ناصرالدین شاه قاجار" (1230 ش)

میرزا تقی خان امیرکبیر در حدود سال 1187 ش در روستای هزاوه در اراک به دنیا آمد. وی پس از طی مراحل پیشرفت و ترقّی علمی و سیاسی به صدر اعظمی حکومت ناصرالدین شاه قاجار برگزیده شد و در طول چهار سال صدراعظمی خویش خدمات شایسته و فراوانی به ملت و حکومت نمود. اصلاح امور مالی، سر و سامان دادن به وضع ارتش، تلاش در رواج خودکفایی ملی، گسترش فعالیت‌های علمی و تأسیس مؤسسات آموزشی (مانند دارالفنون تهران) مبارزه با عقاید و انحرافات مذهبی، بی‌اعتنایی به خواسته‌ها و تهدیدات قدرت‌های خارجی و قطع ایادی و جاسوسان استعماری، از جمله فعالیت‌ها و تلاش‌های پیگیر او در این ایام بود.

در این حال، درباریان به ویژه مادر ناصرالدین شاه که منافع خود را در خطر می‌دیدند شاه را تحریک کرده که امیرکبیر را از صدر اعظمی خلع نماید. سرانجام با جوّسازی و شایعه‌پراکنی دولت‌های استعماری و ایادی داخلی آنان علیه امیرکبیر، ناصرالدین شاه وی را از صدارت خلع کرده و فقط عنوان فرمانده کل قشون را برای او باقی گذاشت. چند روز بعد او را به حکومت کاشان منصوب کرد و امیرکبیر را به طرف کاشان حرکت دادند که در حقیقت او را تبعید نمودند. آنگاه تمام عناصر مخالف داخلی و خارجی که در زمان صدارت امیرکبیر در کمین نشسته بودند، از ترس تغییر نظر شاه و عفو امیرکبیر، دست به دست هم دادند و حکم قتل او را از شاه گرفتند. سرانجام این صدراعظم لایق و با کفایت، در روز جمعه 18 دی ماه 1230 ش برابر با 18 ربیع الاول 1268 ق در 43 سالگی به قتل رسید و بدنش را در کربلا به خاک سپردند.

ارتحال فقیه بزرگوار آیت اللَّه "سیدمحمد هاشم خوانساری چهارسوقی" (1279 ش)

میرزا محمدهاشم خوانساری چهارسوقی در حدود سال 1199 ش در خوانسار به دنیا آمد. وی سپس راهی اصفهان شد و از دروس پرفیض حضرات آیات: شهید سیدحسن مدرس، سید صدرالدین عاملی و حاجی کرباسی استفاده نمود. آیت‌اللَّه چهارسوقی پس از این سال‌ها، از آیت‌اللَّه مدرس، در 26 سالگی اجازه روایت و اجتهاد گرفت. سپس برای تکمیل معلومات و اندوخته‌های علمی به عراق مهاجرت کرد و با حضور در درس فقیه کامل، شیخ مرتضی انصاری، مفتخر به دریافت اجازه اجتهاد از دست آن بزرگوار گردید. میرزا هاشم چهارسوقی از آن پس به اصفهان مراجعت نمود و علاوه بر تشکیل حوزه درسی عظیم، صاحب فتوی و مرجع خاص و عام گردید و در اصفهان ریاست تام یافت. در حلقه درس این استاد کبیر، دانشمندان فرهیخته‌ای حضور داشتند که بعدها هر یک مدرسی سترگ و فقیهی صاحب نام شدند. در میان این شاگردان، حضرات آیات عظام: علامه سیدمحمد کاظم یزدی، شیخ الشریعه اصفهانی، حاج آقا رضا همدانی، شیخ هادی تهرانی، میرزا حسن نوری، شیخ محمدباقر اصطهباناتی، سید حسن صدر و سید ابوتراب خوانساری از بقیه مشهورترند. همچنین کتب ارزشمندی همچون الاستصحاب، منظومه‌ای در اصول فقه، مبانی الاصول، جواهرالعلوم و احکام الایمان و ده‌ها اثر دیگر از اوست. میرزا محمدهاشم چهارسوقی سرانجام در بیستم دی ماه 1279 ش، در هشتاد سالگی بدرود حیات گفت و در وادی‌السلام نجف اشرف به خاک سپرده شد.

رحلت عالم مجاهد، آیت اللَّه "سید ابوالحسن انگجی تبریزی" مجتهد و فقیه اصولی (1317 ش)

آیت‌اللَّه سید ابوالحسن انگجی تبریزی در حدود سال 1243 ش در اَنگج، یکی از محلات تبریز به دنیا آمد. وی ادبیات فارسی و عربی، نجوم، حساب و فقه و اصول را در تبریز خواند و سپس در 22 سالگی برای ادامه تحصیلات عازم نجف اشرف شد. آیت‌اللَّه انگجی در آنجا از حوزه درس استدلالی فقهی و اصولی آیات عظام شیخ محمدحسن مامقانی، ملامحمد فاضل ایروانی و میرزا حبیب اللَّه رشتی بهره جست و به درجه اجتهاد نائل آمد. ایشان سپس به تبریز بازگشت و به تحقیق، تألیف، تدریس و ارشاد مردم همت گماشت. آیت‌اللَّه انگجی تبریزی از همان هنگام که فرمانده قوای رضاخان پهلوی در تبریز شئون اسلامی را زیر پا نهاد با مردم تبریز هم صدا شد و نسبت به آنان اعتراض کرد. همچنین ایشان در جریان کشف حجاب و تغییر لباس، علیه رضاخان موضع‌گیری کرد که منجر به دستگیری و تبعید او به سمنان شد. وی پس از بازگشت از تبعید، به حوزه درس خود پرداخت و کتاب‌هایی نیز در زمینه فقه و اصول تألیف کرد که برخی از آنها بدین قرارند: رساله سؤال و جواب، حاشیه وسایل شیخ انصاری، حاشیه بر مکاسب و کتاب ارث. این عالم ربانی سرانجام در 20 دی 1317 ش برابر با 18 ذی‌قعده 1357 ق در 74 سالگی رحلت کرد.

صدور اعلامیه حوزه علمیه قم درباره وقایع قیام این شهر (1356 ش)

در پی قیام خونین 19 دی 1356 قم، حوزه علمیه قم در محکومیت این جنایت، اعلامیه‌ای صادر کرد. در بخشی از این اعلامیه آمده بود: "هیئت حاکمه جبار، برای هَدم اسلام و مسلمین و کوبیدن حوزه‌های علمیه، هر روز به نقشی دست می‌زند و به ایجاد محیط وحشت و خفقان قناعت نکرده و مستقیماً دست به کشتار مردم و طلاب بی‌پناه حوزه علمیه قم زده است." در بخش دیگری از این اعلامیه خطاب به مردم ایران تاکید شده بود: "ملت مسلمان ایران ببینند که دستگاه جبار با این جوان‌ها که عمر خود را وقف اسلام و مسلمین کرده‌اند و با چشم‌پوشی از لذایذ دنیا، خود را برای فداکاری در راه اسلام آماده کرده‌اند، چه می‌کند... عجب اینکه شاه جنایتکار باز هم دم از اسلام می‌زند. او تصور می‌کند چون موفق به تثبیت نوکری خود در برابر آمریکا شده است، موفق به هر جنایتی است. ولی باید بداند، مقابل قیام و انقلاب ملت، شکست خواهد خورد."

عملیات توکل در منطقه ماهشهر، به طور مشترک (1359 ش)

در 20 دی ماه 1359 عملیات توکل توسط یگان هایی از ارتش، شماری از نیروهای سپاه و ستاد جنگ های نا منظم آغاز شد. قوای زرهی از ذو محور و نیروهای پیاده از محور سوم وارد عمل شدند. در سه راهی آبادان و کوی ذوالفقاریه که نیروهای پیاده تک کرده بودند، خط نیروهای عراقی در هم شکست و شماری از آن ها اسیر شدند. اما به سبب عدم پیشروی در دو محور دیگر، این نیروها نتوانستند موقعیت خود را تثبیت کنند و به ناچار دست به عقب نشینی زدند. به این ترتیب عملیات توکل، که در مرحله نخست موفقیت چندانی در پی نداشت، در مراحل بعدی نیز با توقف حمله رو به رو گردید و ناکامی مرحله نخست سبب شد تا انجام این گونه عملیات های گسترده تا زمان عزل بنی صدر از مقام فرماندهی کل قوای مسلح منتفی شود.

آغاز بنای مسجدالنبی در مدینةالرسول به دست مبارک پیامبر اکرم و یاران (1 ق)

پس از ورود حضرت محمد (ص) به مدینه، ایشان دستور ساخت مسجد را صادر کرده با کمک مهاجرین و انصار، شروع به بنای آن نمودند. دیوار مسجد از سنگ و آجر و سقف آن از چوب درخت بود و در کنار مسجد اتاق‌های پیامبر (ص) و برخی از اصحاب وی قرار داشت. رسول گرامی اسلام از مسجد نه تنها برای انجام عبادت، بلکه جهت برگزاری امور قضاوت، مجالس مشورتی، آموزش‌های فنی و حل و فصل دیگر امور مسلمانان استفاده می‌کردند به همین دلیل این مسجد اهمیت فوق العاده‌ای برای مسلمانان داشت.

درگذشت فقیه بزرگوار "سیدمحمد طباطبایی عاملی" محدث و محقق شیعه (1009 ق)

سیدمحمد بن علی بن حسین موسوی عاملی، ملقب به شمس الدین، دخترزادهٔ شهید ثانی، عالمی فقیه، محدثی فاضل و محقق بود. وی نزد پدر و مقدس اردبیلی و دیگران درس آموخت. حاشیهٔ استبصار، مدارک الاحکام و حاشیهٔ روضَةُ البَهیه از جمله تصنیفات او می‌باشند. وفات این سید بزرگوار در جبل عامل روی داد.

انتشار نخستین روزنامه چاپی جهان در ایتالیا (1653 م)

اولین روزنامه خبری جهان به نام گازتا در دهم ژانویه سال 1653 م در شهر ونیز ایتالیا چاپ و منتشر شد. از آن جا که بهای هر نسخه از این روزنامه برابر با یک "گازتا" یعنی واحد پول ونیز بود، این روزنامه نیز به همین اسم موسوم شد. این نام بعدها در سایر کشورهایی که روزنامه در آنها منتشر شد، متداول گردید و لغت گازتا، با واژه روزنامه مترادف شد.

تولد "سزار داکورنت" نقاش برجسته فرانسوی (1806 م)

سزار داکورنْتْ، نقاش مشهور فرانسوی در دهم ژانویه 1806 م در این کشور به دنیا آمد. وی به هنگام تولد، دست نداشت و در پای راستش نیز فقط چهار انگشت نامتجانس به چشم می‌خورد. این طفل گرچه در جسم ظاهری خود دچار کمبود و نقص بود، اما در فکر و تخیل به مراتب کامل بود؛ چرا که از همان کودکی با کمک پا و با یک تکه زغال بر دیوارها نقاشی می‌کشید. هرچند این نقاشی‌ها به صورت خطهای پراکنده بود، اما نمایانگر استعداد ویژه او بود. براین اساس، وی را به پاریس فرستادند و پس از طی دوران اولیه تحصیل، وارد مدرسه هندسه گردید. داکورنت در این راه به سرعت پیش‌رفت و توانایی و سرعتش در نقاشی حیرت‌انگیز بود. قلم مو در پای او آنچنان می‌چرخید که گویا با دستانش به حرکت در می‌آید. این چنین بود که داکورنت به یکی از برجسته‌ترین نقاشان تاریخ فرانسه مبدل گشت. از جمله شاه‌کارهای هنری وی، تصویری با عنوان حضرت مریم (س) بعد از رستاخیز به طول 3/30 متر می‌باشد که توسط دولت فرانسه خریداری و به نمایش گذاشته شد. دیگر اثرمعروف وی، توبه نام داشت که آن نیز دارای شهرت فراوانی می‌باشد. سزار داکورنت سرانجام در سال 1906 م در 100 سالگی درگذشت.

درگذشت "اوژن لابیش" نویسنده و نمایش‌نامه نویس فرانسوی (1888 م)

اوژن مارن لابیش مصنّف و نمایش‌نامه نویس معروف فرانسوی در اول سپتامبر 1815 م در پاریس به دنیا آمد. او در نوشتن کمدی‌های انتقادی مهارت بسیار فراوانی داشت و در کنار آن، تراژدی‌های موفقی می‌نوشت. لابیش نویسنده‌ای است که بی هیچ گونه بلند پروازی توانسته است در نمایش‌نامه‌های عامه پسند و نشاطانگیز، آداب زندگی و اخلاق مردم، به ویژه طبقه کاسب و نوکیسه را به صورتی کاملاً دقیق و صادقانه بدون تحقیر و نیشخند پیش چشم گذارد و با وسعت تخیل خود، آثاری بیافریند که مردم را به خنده وادارد، بی آن که به عمق موضوع لطمه وارد آید. درباره او گفته‌اند: لابیش نه تنها نمایش‌نامه‌نویسی بود که با مزاح و نوشته‌های مسخره‌آمیزش می‌توانست مردم را بخنداند و سرگرم کند، بلکه دارای جهان‌بینی عمیقی بود که می‌دانست هدف از بذله‌گویی چیست. آثار نمایشی کامل لابیش در دو جلد به چاپ رسیده و آثار فراوانی از او در تئاترهای بزرگ دنیا به معرض نمایش گذاشته شده است. اوژن مارن لابیش سرانجام در دهم ژانویه 1888 م در 73 سالگی درگذشت.

تشکیل "جامعه ملل" در ژنو پس از جنگ جهانی اول (1920 م)

جامعه ملل نخستین سازمان بین‌المللی است که بعد از جنگ جهانی اول به موجب پیمانی 14 ماده‌ای که بخشی از پیمان صلح "ورسای" بود، با عضویت اولیه 18 و سپس 45 کشور در دهم ژانویه 1920 م تشکیل شد. در آغاز فعالیت جامعه ملل، کشورهای افریقایی و امریکا و شوروی به آن ملحق نشدند و دولت‌های انگلیس و فرانسه نیز تنها از آن پشتیبانی می‌کردند. منشور جامعه ملل، اعضا را متعهد می‌ساخت که روابط خود را بر اساس احترام متقابل به یک‌دیگر استوار سازند و علیه تجاوز به استقلال و تمامیت ارضی شان، اقدام کنند. هم‌چنین برای ناقضان منشور، مجازات‌هایی در نظر گرفته شده بود. ولی فقدان ضمانت اجرایی برای تصمیمات جامعه ملل بزرگ‌ترین مشکل این جامعه و عامل اصلی انحلال آن بود. پس از روی کار آمدن هیتلر، آلمان، در سال 1933 م جامعه ملل را ترک گفت و این نخستین گام او در شانه خالی کردن از انجام تعهدات پیمان صلح ورسای بود. جامعه ملل با ناتوانی در دفع تجاوز ایتالیا به حبشه و تجاوز آلمان به اتریش و چکسلواکی، و نیز تجاوز ژاپن به چین و هجوم شوروی به فنلاند، به تدریج اعتبار خود را از دست داد و کشورهای متجاوز برای این‌که تعهدی در قبال جامعه ملل نداشته باشند به تدریج آن را ترک گفتند. در جریان جنگ جهانی دوم، جامعه ملل عملاً به حال تعلیق درآمد تا اینکه پس از جنگ جهانی دوم، در 19 آوریل 1946 م منحل شد و سازمان ملل متحد جای‌گزین جامعه ملل گردید. هرچند هنوز هم برخی از مشکلات ساختاری جامعه ملل همچنان دامنگیر سازمان ملل متحد نیز هست.

تأسیس آکادمی هنرهای علوم سینمایی اسکار (1927 م)

آکادمی هنرها و علوم سینمایی اسکار، مؤسسه‌ای غیرانتفاعی است که توسعه و پیشبرد هنر و علوم مربوط به این حرفه را از طریق مبادله افکار و هم‌چنین توسط اهدای جایزه‌ها برای دست‌آوردهای ارزش‌مند در رسته‌های گوناگون تشویق می‌کند. این آکادمی که به اسکار نیز معروف است، همه ساله از بین هنرمندان عرصه فیلم‌سازی، برترین افراد را انتخاب می‌کند. نحوه انتخاب در آکادمی به این نحو است که هر یک از اعضای آکادمی که بیش از چهارهزار نفر می‌باشند، مجاز است که پنج نامزد برای بهترین فیلم سال و پنج نامزد در رسته خود انتخاب کند. بازیگران، بازیگران را انتخاب می‌کنند، کارگردانان، کارگردانان را و فیلم‌برداران، فیلم برداران را و... . نامزدهای هر رسته ملزم به این نیستند که عضو آکادمی باشند. بخش تلویزیونی اسکار نیز از سال 1953 م آغاز به کار کرد و برگزیدگان این عرصه را نیز معرفی می‌کند. نماد اسکار، تندیسی است با نگاهی جدی که شمشیری به دست دارد و روی یک حلقه فیلم ایستاده است. هرچند این تندیس قیمت مادی چندانی ندارد، ولی برای برندگان آن، شهرت و اعتباری جهانی به ارمغان می‌آورد. امروز اسکار، یکی از معتبرترین جوایز سینمایی جهان محسوب می‌شود.

تشکیل اولین مجمع عمومی ملل متحد در لندن (1946 م)

پس از جنگ جهانی اول، جامعه ملل به منظور حفظ صلح، داوری در مورد اختلاف بین کشورها و ترویج همکاری‌های بین‌المللی به وجود آمد. اما علی‌رغم وجود این جامعه، جنگ جهانی دوم، خونین‌تر و وحشتناک‌تر از جنگ جهانی اول روی داد. بنابراین طی کنفرانس‌هایی در اواخر جنگ، تصمیم گرفته شد تا سازمانی جهانی و قوی برای حل معضلات و اختلافات بین کشورها ایجاد شود. از این رو منشور سازمان ملل متحد به امضا رسید و اولین جلسه مجمع عمومی در دهم ژانویه سال 1946 در لندن تشکیل شد ضمن اینکه شورای امنیت نیز، دو روز بعد از آن، تشکیل جلسه داد. پس از پیشنهاد امریکا مبنی بر انتقال مقرّ سازمان ملل به این کشور، در جلسه مجمع عمومی، تصمیم بر این قرار گرفت که مقرّ دائمی سازمان ملل متحد در کشورهای متحد امریکا باشد. از این جهت، در دسامبر 1946، مجمع عمومی مبلغ اهدایی هشت و نیم میلیون دلاری جان را کفلِر سرمایه‌دار امریکایی را برای خرید یک قطعه زمین در شهر نیویورک برای ساختن مرکز سازمان ملل قبول کرد تا اینکه پس از اتمام کار ساختِ بنا، اولین جلسه مجمع عمومی در بیست و چهارم اکتبر سال 1952 م در نیویورک تشکیل جلسه داد و تاکنون نیز در همان محل واقع می‌باشد. کمک‌های مالی امریکا به سازمان ملل باعث شد تا طی سال‌های بعد نفوذ بیشتری در سازمان ملل داشته باشد و خواسته‌های زورگویانه خود را بر سازمان ملل متحد تحمیل نماید.

اختراع ساعت الکترونیکی در سوئیس (1963 م)

اولین ساعت الکترونیکی توسط دو صنعت‌گر سوئیسی با نام‌های "سولْویل" و "تیتوس" پس از 12 سال تلاش، با وصل کردن صدها قطعه و ابزار دقیق در 10 ژانویه 1963 م اختراع شد. در ساعت الکترونیکی، حرکت الکترون‌ها موجب حرکت عقربه‌های ساعت به جلو می‌شوند. این نوع ساعت نیازی به کوک کردن ندارد و بسیار منظم و دقیق کار می‌کند و میزان خطای آن، بسیار ناچیز است.

امضای قرارداد "تاشکند" در مورد کشمیر بین هند و پاکستان (1966 م)

پس از استقلال هند و پاکستان و تصویب قانون استقلال هندوستان، مشکلات زیادی در نحوه اداره شبه قاره هند به وجودآمد. زیرا اولاً جمعیت مسلمانان هندوستان در سراسر شبه قاره پراکنده بودند و بین اقلیت مسلمان و اکثریت هندو در قلمرو هند و بین اقلیت هندو و اکثریت مسلمان در قلمرو پاکستان برخوردهای خونین روی داد و یک جوخصومت و اختلاف بین دو کشور به وجود آورد. مهم‌ترین اختلافی که به جنگ میان دو کشور انجامید، بر سر حاکمیت بر ایالت سرسبز و وسیع شمال غربی شبه قاره هند، یعنی کشمیر بروز کرد. بیش از 75 درصد جمعیت این ایالت، مسلمان بودند و کشمیر بالطبع می‌بایست در قلمرو حکومت پاکستان قرار بگیرد. ولی مهاراجه هندی کشمیر بدون توجه به خواست اکثریت مردم، این ایالت را به هند ضمیمه کرد و با اعلام این تصمیم در ماه اکتبر 1947 م، مسلمانان کشمیر سر به شورش برداشتند. اختلاف هند و پاکستان بر سر کشمیر سرانجام به سازمان ملل متحد ارجاع شد و سازمان ملل کشمیر را موقتاً بین هند و پاکستان تقسیم کرد. البته قسمت اعظم کشمیر در قلمرو هند بود و فقط بخش کوچکی از این ایالت وسیع در قلمرو پاکستان قرار گرفت. این امر زمینه‌های اختلاف دو کشور در سال‌های بعد را بیشتر از قبل فراهم کرد تا این که در 25 اوت 1965 م آتش جنگ دو طرف بر سر این منطقه، افروخته شد. این جنگ در نهایت پس از سه هفته با شکست پاکستان به پایان رسید و با دخالت سازمان ملل، آتش‌بس برقرار گردید. پس از چندی رهبران دو کشور در ژانویه 1966 م به دعوت نخست‌وزیر وقت شوروی در تاشکند گرد آمدند و در دهم ژانویه با انتشار اعلامیه تاشکند تعهد نمودند که نیروهای خود را به خطوط قبل از جنگ منتقل نمایند و وضعیت موجود در کشمیر را بپذیرند. با این حال، اختلافات هند و پاکستان، در سال‌های پس از آن نیز همچنان ادامه دارد.

منبع: باشگاه خبرنگاران

انتهای پیام/

خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.