شروط جدید؛ آیا طالبان به روند صلح در افغانستان می‌پیوندند؟
خبرگزاری تسنیم: گروه طالبان افغانستان ساعاتی پیش در اعلامیه‌ای پنج شرط اصلی خود برای پیوستن به روند صلح این کشور را منتشر و موضع خود در برابر نیروهای خارجی، حکومت وحدت ملی و منافع افغانستان را اعلام کرد.
به گزارش خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم در کابل، گروه طالبان افغانستان ساعتی پیش در اعلامیه‌ای شروط خود برای پیوستن به روند صلح افغانستان را اعلام کردند که با توجه به شرایط کنونی این کشور و همچنین اخبار منتشر شده در روزهای گذشته در رابطه با روند صلح افغانستان ذکر نکاتی پیرامون این اعلامیه‌ای قابل توجه است.
در حالی که در روزهای گذشته رسانه‌های فعال در حوزه افغانستان در حال پوشش اخبار سفر اشرف‌غنی به چین، امارات، پاکستان و عربستان آن هم با هدف جلب نظر طالبان این کشور برای بازگشت به گفت‌وگوهای صلح سخن می‌گویند، گروه طالبان با انتشار این اعلامیه تمامی این اخبار را در حاشیه قرار داد.
طالبان افغانستان در بخشی از اعلامیه خود آورده است که یکی از شرایط اصلی این گروه برای پیوستن به روند صلح، پایان اشغال افغانستان تحت هر نام و عنوانی است و این یعنی گروه طالبان افغانستان به وضوح بر شرط قبلی خود یعنی عدم حضور حتی یک سرباز خارجی در افغانستان برای بازگشت به میز مذاکره اصرار دارد.
گرچه آمریکایی‌ها و نیروهای ناتو اعلام کرده‌اند که مأموریت نظامی آن‌ها در افغانستان پایان یافته و از این پس تحت عنوان «مأموریت حمایت قاطع» تنها به مشاوره و آموزش نیروهای نظامی افغان خواهند پرداخت و از سوی دیگر مقامات کاخ سفید عنوان داشته‌اند که افراد عضو طالبان را هدف قرار نمی‌دهند مگر آن دسته که در میدان نبرد باشند با این حال شاهد آن هستیم که بار دیگر گروه طالبان عنوان داشته است که به حضور حتی یک نظامی خارجی در افغانستان راضی نبوده و آن را خلاف منافع ملی افغانستان می‌داند حال آنکه مأموریت نظامی داشته باشد یا مأموریت مشورتی.
در بخش دیگر این اعلامیه گروه طالبان شرط دوم خود را تشکیل دولت اسلامی و اجرای شریعت در افغانستان عنوان داشته‌اند که از این موضوع دو بحث متبادر می‌شود: اول اینکه طالبان نظام و دولت کنونی در افغانستان را اسلامی نمی‌دانند و خواستار تغییر در آن هستند و نکته دوم اینکه قانون اساسی کنونی را نیز به رسمیت نمی‌شناسند.
با نگاه به مواضع قبلی گروه طالبان در سال‌های گذشته این نکته قابل دریافت است که طالبان افغانستان قانون اساسی این کشور که پس از اجلاس بن به وجود آمد را مطابق شریعت نمی‌دانند و همواره آن را نکوهش کرده‌اند اکنون که این گروه بار دیگر بر اجرای شریعت اصرار دارد بدین معنی است که کماکان قانون اساسی افغانستان از دیدگاه این گروه مردود است.
از سوی دیگر مقامات سیاسی از جمله رؤسای پارلمان و سنا افغانستان و همچنین رهبران شورای عالی صلح این کشور چه در زمان حامد کرزی و چه در دوران حکومت وحدت ملی همواره خواست‌شان از دولتمردان افغان این بوده است که در مذاکرات صلح با گروه طالبان به قانون اساسی کشورشان احترام بگذارند.
شاید از شرط سوم طالبان که حضور مساوی همه اقوام در ساختار دولت را خواستار شده‌اند نیز بتوان دو نکته برداشت کرد:
1- این اعلامیه پس از معرفی کابینه جدید حکومت وحدت ملی افغانستان منتشر می‌شود که برخی از اقوام و اهالی ولایات از عدم توازن ترکیب قومی در فهرست وزرای پیشنهادی ناراضی هستند. می‌توان اینگونه برداشت کرد که طالبان نیز به این عدم توازن واکنش نشان داده و قصد همراهی با مردم افغانستان را داشته است.
2- طالبان در سال‌های گذشته همواره سعی کرده چهره یکجانبه‌گرای «پیشا 2001» خود را که چهره‌ای سخت منفور در نزد افکار عمومی مردم افغانستان است، اصلاح کند. برخی بر این باورند که اگر طالبان در رأس قدرت قرار گیرند تمامیت قدرت و حکومت را در اختیار خود خواهند گرفت و جایی برای سایر اقوام و اقلیت‌ها نخواهد بود. به نظر می‌رسد گروه طالبان با پیش کشیدن چنین شرطی سعی در اصلاح چهره خود داشته و این پیام را ساطع می‌کند که با هیچ قوم و گروهی در افغانستان درگیری ندارد و نخواهد داشت.
مطلب مهم دیگر که با توجه به انتشار اخبار این روزهای افغانستان در پیام طالبان توجه جلب می‌کند این جمله است: «افغانستان خانه مشترک تمامی قبایل و نژادهای افغان است»
در چند روز گذشته اخباری مبنی بر حضور نیروهای شبه‌نظامی خارجی از جمله شبه‌نظامیان چچنی و عرب در برخی ولایات افغانستان منتشر شده است که این موضوع ذهن مردم افغانستان را به سال‌های دهه 1990 می‌برد آنجایی که طالبان با القاعده در کشورشان همکاری می‌کرد.
در روزهای گذشته نیز اخبار مربوط به حضور وفعالیت گروه تروریستی داعش در افغانستان منتشر شده که بار دیگر موجی از نگرانی را برای مردم این کشور ایجاد نموده است.
طالبان افغانستان در ماه‌های گذشته بارها اعلام کرده‌اند که فعالیت خود را در محدوده مرزی افغانستان انجام خواهند داد و با اتباع سایر کشورها همکاری نداشته و به کسی اجازه استفاده از خاک این کشور علیه کشورهای دیگر ار نمی‌دهند.
ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی رسمی گروه طالبان افغانستان نیز چندی پیش در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار دفتر منطقه‌ای افغانستان و شبه‌قاره خبرگزاری تسنیم به وضوح به این نکته اشاره و هرگونه همکاری با شبه‌نظامیان خارجی از جمله داعش را رد کرد.
به نظر می‌رسد طالبان افغانستان این بار نیز به گونه تلویحی قصد دارد این نکته بار دیگر یادآور شود.
یکی از نگرانی‌های عمده مردم افغانستان درباره بازگشت کلی یا بخشی از بدنه طالبان به جریان سیاسی دولتی این کشور محدودیت‌های فراموش‌نشدنی دهه 1990 در زمان حکومت آن‌هاست از عدم اجازه تحصیل و حق عبور ومرور بدون محارم برای زنان و دختران تا سختگیری‌های مفرط در زمینه آزادی‌های اجتماعی.
طالبان افغانستان شاید به این درک رسیده باشد که مردم افغانستان از چنین رفتارهای آن‌ها در گذشته به شدت منزجر هستند و اکنون وقتی به پیام‌ها و اطلاعیه‌ها و اعلامیه‌های این گروه نگاه می‌کنی، نوعی چرخش واضح در سیاست‌های کنونی ان‌ها دیده می‌شود.
این بار نیز و در شرایط کنونی یکی از شرط‌های اصلی طالبان همین است: «تمام افغان‌ها بدون تبعیض و تفاوت نژادی به تحصیلات، اقتصاد، خدمات پزشکی، فرهنگی و اجتماعی به صورت مساوی دسترسی داشته باشند.»
در این جمله هیچ اشاره‌ای به مردان و یا زنان نشده و این حقوق برای تمام مردم افغانستان در نظر گرفته شده است. طالبان قصد دارد حسن نیت خود را به مردم افغانستان ثابت کند اما اینکه آیا در این راه موفق خواهد بود یا خیر را باید سپرد به افکار عمومی ملت افغانستان.
در روزهای اخیر یکی از بحث‌های داغ محافل خبری افغانستان نزدیکی اشرف‌غنی به چین، پاکستان، عربستان سعودی و امارات است و برخی رسانه‌ها اینگونه تحلیل می‌کنند که این نزدیکی با هدف جلب رضایت طالبان برای بازگشت به میز مذاکره انجام می‌شود.
خبر پیشنهاد اعطا 2 وزاتخانه به وکیل احمد متوکل و ملا عبدالسلام ضعیف از رهبران سابق طالبان افغانستان و همچنین واگذاری سه ولایت به این گروه شاید این نکته را در ذهن متبادر می‌کرد که گروه طالبان با حکومت وحدت ملی افغانستان به نتیجه و توافق پنهانی دست یافته‌اند.
رد این پیشنهاد از سوی طالبان افغانستان و موضع‌گیری صریح این گروه در اعلامیه امروز خود نشان می‌دهد که گروه طالبان فعلا قصد کنار آمدن با حکومت وحدت ملی افغانستان را ندارد.
گروه طالبان در بخشی از اعلامیه خود حکومت وحدت ملی افغانستان را ساخته آمریکایی‌ها دانسته و عنوان کرده است که این حکومت توانایی دفاع از کشور ومردم خود را ندارد پس با این دولت و حکومت کنار نخواهد آمد.
اما مهم‌ترین نکته در اعلامیه امروز گروه طالبان و شرایط آن‌ها برای پیوستن به روند صلح، زمان انتشار آن است.
این اعلامیه زمانی منتشر می‌شود که به تازگی سفر جان کری به پاکستان و دیدار وی با مقامات دولت و ارتش این کشور به پایان رسیده و رسانه‌ها یکی از محورهای گفت‌وگو را روند صلح در افغانستان عنوان داشته بودند.
از سوی دیگر مقامات چینی روز گذشته رسما اعلام کردند که حاضر هستند میزبان گفت‌وگوهای صلح میان افغانستان، پاکستان و گروه طالبان باشند.
همچنین اشرف‌غنی اکنون در امارت متحده عربی به سر می‌برد و مشغول رایزنی با مقامات این کشور در رابطه با آغاز مجدد روند مذاکرات صلح است.
در چنین شرایطی انتشار اعلامیه طالبان در واقع پایان‌بخش تحلیل‌های کنونی در رابطه با روند کنونی پیشرفت مذاکرات صلح افغانستان بوده و باید منتظر واکنش بعدی طرف‌های درگیر در این مذاکرات بود.
انتهای پیام/پ
