تقابل «دیوبندیه» با «وهابیت»؛ غرب طالبان را با هدف تقویت «داعش» تضعیف می‌کند
خبرگزاری تسنیم: کارشناس مسائل سیاسی افغانستان با اشاره به تغییر رویکرد گروه طالبان و سیاست‌های جهانی گفت: بسیاری از دیپلمات‌های خارجی معتقدند که تضعیف گروه طالبان حمایت از دولت افغانستان نیست بلکه تقویت گروه تندرویی مانند «داعش» است.
«وحید مژده»کارشناس، تحلیلگر مسائل سیاسی و آگاه به امور طالبان افغانستان در گفت‌وگو با خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم با توجه به تغییر رویکرد بین‌المللی و درک مواضع گروه طالبان اظهار داشت: غرب به این نتیجه رسیده که مشکلات افغانستان از مسیر جنگ قابل حل نیست و تضعیف گروه طالبان نیز به تقویت گروه‌های تندرویی مانند گروه تروریستی داعش منجر می‌شود.
وی در ادامه با اشاره به شروط طالبان و روند صلح در افغانستان گفت: زمان حاکمیت طالبان در این کشور، تطبیق شریعت، تامین امنیت و تثبیت جغرافیای افغانستان از شعارهای اساسی این گروه بود و همواره اجرای شریعت را جزو خطوط قرمز خود اعلام کرده‌اند همچنین گروه طالبان، پایان حضور نیروهای خارجی را نیز از دیگر مسائل تاثیرگذار در روند صلح بین‌الافغانی عنوان کرده است.
مژده تصریح کرد: موضع‌گیری هفته گذشته طالبان در مورد روند صلح افغانستان نیز چیز تازه‌ای نیست و بارها از سوی این گروه اعلام شده اما با این وجود شاهد تغییراتی در مواضع طالبان هستیم که ضروری به نظر می‌رسد.
این گروه بدلیل حضور نیروهای خارجی در این کشور می‌جنگیدند و اکنون که مقامات آمریکایی به طالبان گفته‌اند که سال 2016 پایان حضور آنهاست، به نظر می‌رسد حضور تعداد اندکی نیرو برای حفاظت از سفارت و تاسیسات دیپلماتیک آمریکا قابل مذاکره باشد. بنابراین اگر مذاکرات صلح با گروه طالبان در دوسال آینده به سرانجامی نرسد؛ مانند زمان پس از خروج شوروی سابق، این گروه پس از خروج نیروهای آمریکایی نیز درگیر جنگ در افغانستان خواهند ماند.
پیشرفت روند صلح افغانستان و چرخش طالبان
تحلیلگر افغان افزود: فکر می‌کنم که در طرز فکر و مواضع طالبان تغییراتی بوجود آمده و احتمال پیشرفت مذاکرات صلح در دو سال آینده از سوی این گروه وجود دارد زیرا این مسئله در زمان رئیس جمهور سابق افغانستان نیز توسط طالبان مطرح شد اما هر بار «حامد کرزی» آن را رسانه‌ای کرد که این رفتار به نظر مقامات طالبان نوعی تلاش برای تضعیف و ایجاد اختلاف بین آنها تلقی شد در نتیجه مذاکرات را متوقف کردند.
این در حالی است که اکنون با خروج نیروهای خارجی شرایط برای مذاکرات نسبت به گذشته مساعدتر است و طالبان نیز مجبور به تجدید نظر در مواضع خود هستند که پس از بازگشایی مجدد دفتر قطر به احتمال زیاد تغییراتی صورت خواهد گرفت.
مژده در پاسخ به پرسش که باتوجه به عملکرد گذشته گروه طالبان آیا چرخش کنونی این گروه تاکتیکی است نیز اظهار داشت: کشورهای زیادی اکنون با طالبان در تماس هستند در حالی که در گذشته باوجود تسلط بر بخش بزرگی از افغانستان، این گروه تحت فشار بین‌المللی قرارداشت و آنها نیز در برابر بسیاری از مسائل داخلی و بین‌المللی مقاومت می‌کردند اما شرایط کنونی طالبان و جامعه بین‌المللی تغییر کرده است و بسیاری از دیپلمات‌های خارجی معتقدند که تضعیف یا حتی نابودی گروه طالبان، پشتیبانی از نیروهای نظامی و امنیتی افغانستان نیست بلکه به معنای تقویت یک گروه افراطی مانند داعش در منطقه است.
این تجربه‌ای است که در دیگر کشورها بدست آمده بنابراین کشورهایی مانند آلمان، نروژ، روسیه و چین با گروه طالبان تماس‌هایی داشته و دارند، همچنین «کای آیده» نماینده سابق سازمان ملل متحد در افغانستان نیز بصورت منظم به قطر رفت و آمد دارد زیرا کشورهای خارجی به این نتیجه رسیده‌اند که جنگ، پایان مشکل افغانستان نیست بلکه باید مسائل از مسیر مذکرات بین‌الافغانی حل و فصل شود.
احتمال مذاکرات دولت و گروه‌های درگیر/جنگ افغانستان برنده ندارد
کارشناس مسائل سیاسی افغانستان با اشاره به احتمال مذاکرات دولت افغانستان و گروه طالبان نیز گفت: کسانی که امروز حکومت وحدت ملی افغانستان را تشکیل داده‌اند؛ زمانی تا تسلط این کشور توسط گروه طالبان با یکدیگر درگیر جنگ بودند و حال «سیاف» و «محقق» در پارلمان این کشور، کنار یکدیگر می‌نشینند و این نشان می‌دهد که افغانها از راه مذاکره توانایی حل مشکلاتشان را دارند.
وی افزود: 36 سال از آغاز جنگ‌های افغانستان می‌گذرد و تجربه نشان داده که جنگ در این کشور برنده ندارد در عین حال این موضوع را هم طالبان و هم طرفهای دیگر درک کرده‌اند که راهی جز صلح نیست اما باید آنها برای رسیدن به توافق از یک سری خواسته‌هایشان بگذرند و یا آنها را تعدیل کنند.
تحلیلگر افغان در مورد احتمال ایجاد اعتماد و توافق گروه‌های درگیر در افغانستان نیز بیان کرد: نخستین خواسته طالبان، بازگشایی دفتر قطر و مذاکره با آمریکایی‌هاست زیرا طرف اصلی و یکی از شروط طالبان بستگی به ادامه حضور یا خروج آنها از افغانستان دارد.
دوم این که تنها مذاکرات طالبان و آمریکایی‌ها کافی نیست و طالبان معتقدند که در یک کنفرانس بین‌المللی با حضور کشورهای همسایه افغانستان باید مذاکرات طوری انجا شود که آمریکایی‌ها احساس یکه تازی نکنند.
بر اساس تجربه‌های گذشته بویژه در دوران جهاد افغانستان، زمانی که نیروهای شوروی سابق از افغانستان خارج می‌شدند، رهبران جهادی بجای مذاکره مستقیم، پاکستان را به عنوان نماینده انتخاب کردند و از سویی این رهبران مسائل را با معیارهای دوران جنگ و سرد می‌سنجیدند اما امروز گروه طالبان بدنبال مذاکرات مستقیم است. همانطور که این گروه در کنفرانس پاریس این مسائل را مورد بحث قرار داد.
مژده اظهار داشت: تجربه گذشته نشان داده که حکومت انحصاری در افغانستان شانس پیروزی ندارد. خارجی‌ها هم که بدنبال تحمیل بخشی از مردم بر بخشی دیگر بودند نیز شکست خوردند، در عین حال افتخار می‌کنیم که این کشور قبرستان امپراتوری‌ها بوده اما بدلیل این که تاکنون نتوانستیم حکومت فراگیر برای مردم تشکیل دهیم، شکست خوردیم.
امروز آمریکایی‌ها نیز شکست خورده‌اند اما آیا خودمان در جنگ پیروز می‌شویم یا خیر؟ با برخی از طالبان که پیش از این گفت‌وگو می‌کردم این مسئله را یادآور شده‌ام که افتخار مانده بر روی کاغذ و عدم دستاورد برای مردم افغانستان هیچ ارزشی ندارد.
کارشناس مسائل سیاسی افغانستان در مورد این که آیا طالبان نیز عامل پیاده سازی سیاست‌های دیگر کشورها شده‌اند نیز اظهار داشت: در معادلات سیاسی بعضی مواقع مسائل طوری به نمایش گذاشته می‌شود که انگار طالبان ابزار دیگر کشورها است به عنوان مثال گفته می‌شود که طالبان برای ادامه حضور خارجی‌ها در افغانستان می‌جنگند اما اگر آنها نمی‌جنگیدند؛ آمریکایی‌ها هرگز از این کشور خارج نمی‌شدند، تلفات نیروهای خارجی بیشتر از چیزی است که اعلام می‌شود و مصارف جنگی آنها در افغانستان نیز از مرز 5 تریلیون دلار گذشته است در حالی که جنگ افغانستان سبب قطع مداخلات حتی پاکستان در امور دولت کابل شده و همچنین ابهت آمریکا در سطح بین‌المللی شکسته شد با این حال اگر با همه این موارد گفته شده در جنگ با خودی بمانیم، دستاوردی نخواهیم داشت.
تحلیلگر افغان در ارزیابی رابطه دولت پاکستان و گروه طالبان نیز گفت: گروه طالبان با پاکستان یک سری همکاری‌های اجباری دارند زیرا برخی از اعضای این گروه خانواده‌هایشان در این کشور زندگی می‌کنند و همچنین زخمی‌های طالبان در پاکستان مداوا می‌شوند زیرا در جنگ نابرابر این گروه مجبور به رفتن به خارج از مرزهاست.اما این تبلیغات است که همه چیز در دست پاکستان است و طالبان نیز بطور کامل به این کشور وابسته است.
وی خاطرنشان کرد: وقتی گروه طالبان به قطر رفتند، پاکستان برای تخریب روند مذاکرات صلح در دوحه بسیار تلاش کرد و در حال حاضر نیز مسئله انتقال دفتر در «دبی» را مطرح می‌کنند. در گذشته در کنفرانسی در شهر پیشاور شرکت داشتم که از زبان ژنرال «حمید گل» و ژنرال «درانی» روسای سابق سازمان اطلاعات ارتش پاکستان (آی.اس.آی) شنیدم که منافع پاکستان در قطر تامین نمی‌شود بنابراین مخالف حضور طالبان در دوحه هستیم در نتیجه همه چیز در کنترل پاکستان نیست.
آینده صلح افغانستان و رابطه طالبان و گروه تروریستی داعش
وحید مژده در ادامه در مورد آینده صلح افغانستان اظهار داشت: اگر خارجی‌ها بویژه آمریکایی‌ها از افغانستان خارج شوند دیگر دلیلی برای جنگ در این کشور باقی نمی‌ماند و گروه طالبان نیز باید با حکومت افغانستان از در آشتی و صلح وارد شود زیرا راه دیگری برای صلح وجود ندارد و به نظر می‌رسد که دفتر طالبان در قطر بزودی بازگشایی خواهد شد و شاهد مذاکرات بین‌الافغانی خواهیم بود.
تحلیلگر افغان در ادامه با اشاره به زمزمه‌های برخی رسانه‌ها مبنی بر حضور گروه تروریستی داعش و همکاری احتمالی طالبان با این گروه تروریستی گفت: موضوع داعش و تبلیغات آن بسیار عجیب است و خارجی‌هایی که در این اواخر در ناامنی برخی مناطق نیز دست دارند پیش از این بیشتر از آسیای مرکزی برای جنگ علیه «حافظ گل بهادر» و «ملا نظیر» به وزیرستان شمالی پاکستان رفته بودند و «ملا محمد عمر» رهبر طالبان افغانستان قبل از سال 2006 میلادی به «ملا دادالله» گفته بود که برای خروج از وزیرستان با آنها گفت‌وگو کند. سرانجام این افراد به منطقه «دای چوپان» ولایت غزنی در افغانستان آمدند که این موارد مسئله جدیدی نیست.
از سوی دیگر حکومت جدید افغانستان متوجه شده که در صورت خروج کامل نظامیان غربی احتمال کاهش کمک‌ها به نیروهای افغان وجود دارد بنابراین سیاستمداران افغان در رسانه‌ها افرادی را به داعش منسوب می‌کنند همچنین افرادی بدلیل مطرح شدن، پرچمی را به عنوان داعش در دست می‌گیرند، این در حالیست که این گروه تروریستی در افغانستان وجود ندارد.
گروه طالبان افغانستان نیز تاکنون دوبار با ارسال پیام به داعش، خواسته تا دست از اقدامات خود بردارند و سبب فتنه در افغانستان و پاکستان نشوند. همچنین داعش نیز به این نتیجه رسیده است که حضور آنها در این مناطق با مقاومت گروه‌های تندرو و پرسابقه روبرو خواهد شد.
به عنوان مثال یک گروه کوچک به رهبری «شاهدلله شاهد» چندی قبل از داعش اعلام حمایت کردند که خلع سلاح شدند.
با این حال برخی اقوام به نام اقوام «دفتانی» که در افغانستان و پاکستان وجود دارند؛ بطور فصلی به این دو کشور سفر می‌کنند و بدلیل تفاوت لهجه و لباس شایعه حضور داعش را تقویت کرده‌اند در حالی که این قوم در زمان شوروی سابق با حزب اسلامی «حکمتیار» همکاری می‌کردند و اکنون نیز با گروه طالبان افغانستان همکاری می‌کنند.
مژده تاکید کرد: در افغانستان به هیچ وجه شرایط حضور داعش وجود ندارد زیرا طالبان افغانستان برآمده از مدارس دیوبندی هستند و داعش یک گروه سلفی بشدت تندرو است که سرسازش با دیوبندیها ندارند و حضور داعش در این کشور بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد.
انتهای پیام/پ