موازنه قوای منطقه‌ای زیر سایه بحران یمن

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، پایگاه خبری تحلیلی الوقت در مطلبی با اشاره به تحولات یمن نوشت: با آغاز نابسامانی­‌ها و اعتراضات مردمی در کشورهای عربی در خاورمیانه و شمال آفریقا، یمن نیز دستخوش تحولات انقلابی شد.

اکنون که بیش از ٤ سال از نخستین تحولات سیاسی جهان عرب می گذرد کشور یمن در آستانه ورود به دور جدیدی از بی ثباتی و بحران قرار گرفته است. رویدادهای اخیر که به شکل جدی از تابستان گذشته با اعتراضات به افزایش قیمت سوخت آغاز شد و در روزهای گذشته به فروپاشی دولت و کناره گیری رئیس جمهور منجر شد، این کشور را به یکی از کانون های بحران در خاورمیانه تبدیل کرده است.

کشمکش بر سر قدرت میان نیروهای داخلی موقعیت سیاسی یمن را عملا با بن بست مواجه کرده است. کناره گیری علی عبدالله صالح در نتیجه اعتراضات سال ٢� ١٢ و تحمیل عبدربه منصور هادی به عنوان رئیس جمهور یمن که با تصمیم شورای همکاری خلیج فارس و حمایت آمریکا صورت گرفت به پایان تحولات اعتراضی در یمن منجر نشد و ناکامی دولت جدید در تقسیم قدرت میان گروه های معترض نیز در عمل موجب افزایش تحرکات شیعیان یمنی شد. همزمانی این موضوع با تقویت نیروهای القاعده در جنوب این کشور به تشدید ناامنی و بی ثباتی در این کشور انجامید.

تداوم اعتراضات نیروهای انصارالله نسبت به فسادهای حکومتی، وابستگی دولت به غرب و آمریکا، و سیاست های اقتصادی دولت، موجب پیشروی چشمگیر نیروهای شیعه، و کنترل استان های صعده، عمران در تابستان گذشته شد تا جایی که دولت و مخالفان توافقنامه صلح و مشارکت امضا کردند. بر اساس توافقنامه مذکور رئیس جمهور مکلف به فراهم ساختن زمینه های لازم جهت تشکیل دولت وحدت ملی با مشارکت حوثی ها شد. اما پس از گذشت مدت کوتاهی، مخالفان اقدامات دولت را ناکافی و نمایشی خوانده و اعتراضات خود را از سر گرفته و صنعا پایتخت یمن را به کنترل خود درآوردند و کاخ ریاست جمهوری را محاصره کردند. در پی این رویداد، رئیس جمهور، نخست وزیر و کابینه به جای عمل به تعهدات خود در قبال مخالفان، در اقدامی غیر منتظره استعفای خود را به پارلمان این کشور اعلام کردند. گرچه درخواست استعفا هنوز از سوی پارلمان پذیرفته نشده اما مخالفان، این اقدام دولت را تلاشی برای طفره رفتن دولت از خواسته های آنها تلقی کرده و به اعتراضات خود ادامه داده اند. تحلیل­‌ها در این زمینه، از احتمال عملی شدن یک سناریو توسط ارتش و گارد ریاست جمهوری علیه شیعیان و نهایتا سرکوب آنها حکایت دارد. اما با توجه به حمایت توده های قابل توجهی از مردم غیر شیعه یمنی از انصارلله این موضوع غیرمحتمل است.

اما آنچه که امروز موقعیت یمن را پیچیده کرده صرفا درگیری میان دولت و مخالفان شیعه نیست، رویارویی همزمان نیروهای القاعده و تشکل های مرتبط با جریان اخوانی یمن با دولت و شیعیان، عمق بحران در این کشور قبیله‌ای را بیش از هر زمان دیگری افزایش داده است؛ در هفته‌های گذشته و در پی تسلط شیعیان بر صنعا، درگیری های متعدد مخالفان انصار با القاعده ده‌ها کشته و زخمی برجای نهاد و در سوی دیگر گروه هایی در مخالفت با شیعیان، هواداران خود را به خیابان آورده و راهپیمایی کردند.

در این میان، طراحی‌ها و سناریوهایی در خصوص تجزیه یمن به مناطق مختلف به عنوان راه حل برون رفت از بحران مطرح می‌­شود؛ این طرح اگرچه مورد حمایت عربستان سعودی و برخی کشورهای منطقه قرار دارد اما انصارالله مخالفت جدی خود را با چنین طرحی اعلام و بر وحدت و یکپارچگی یمن اصرار دارد. یمن به سبب نزدیکی به مناطق نفت‌خیز عربستان دارای اهمیت استراتژیک برای این کشور است. به همین دلیل ملک عبدالله پیش از مرگش بر احتمال دخالت نظامی در یمن در صورت تسلط حوثی ها بر منطقه مارب اشاره کرده بود؛ عملی شدن این سناریو با توجه به درگذشت پادشاه عربستان و مشغله های داخلی این کشور در ارتباط با انتقال قدرت بعید به نظر می رسد.

به هرحال، آنچه اکنون درون مرزهای یمن در جریان است تاثیر غیرقابل انکاری بر موازنه قوای منطقه‌ای با محوریت عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت. در حالیکه شیعیان مورد حمایت ایران در یمن دست بالا را در تحولات سیاسی و میدانی این کشور دارند، عربستان سعودی به عنوان رقیب منطقه‌ای ایران، با نگرانی شدیدی تحولات منطقه را زیر نظر دارد. این سناریو بعید نیست که ترس از تقویت و گسترش نفوذ ایران در منطقه، بار دیگر عربستان را به حمایت از گروهای تندرو و افراطی شامل القاعده سوق دهد؛ مشابه آنچه که در سوریه و پشتیبانی سعودی ها از داعش مشاهده شد.

انتهای پیام/