مخاطب جهانی هنوز ایران را با حافظ و فردوسی می‌شناسد، نه با ادبیات معاصرمان
خبرگزاری تسنیم: موسی بیدج با انتقاد از رویه ترجمه آثار ادبی معاصر به دیگر زبان‌ها گفت: مردم دنیا ایران را هنوز با حافظ و فردوسی می‌شناسند، نه با ادبیات امروز ما.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست تخصصی آسیب‌شناسی «سه دهه ترجمه ادبیات انقلاب اسلامی» عصر روز دوشنبه 20 بهمن با حضور غلامرضا امامی نویسنده و مترجم ادبیات ایتالیایی، موسی بیدج مترجم ادبیات عرب و شاعر، علیرضا قزوه مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری، سعیده حسینجانی مدیر مرکز ترجمه حوزه هنری، نجمه شبیری مترجم ادبیات اسپانیایی و استاد دانشگاه و تعدادی از شاعران و نویسندگان برگزار شد.
در ابتدای این نشست علیرضا قزوه، مدیر دفتر آفرینش‌های ادبی حوزه هنری، درباره تشکل‌های ترجمه در کشور گفت: این گردهمایی‌ها فرصت خوبی خواهد بود تا بتوانیم خانه ادبیاتمان را با یکدیگر هم‌پارچه کنیم و به داشته‌هایمان بار دیگر نگاهی داشته باشیم و آنها را برای ترجمه به زبان‌های دیگر آماده کنیم.
مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی تصریح کرد: با توجه به این سه دهه گذر فعالیت‌های ادبی هنوز مرکزی برای ساماندهی ترجمه وجود ندارد. خوشبختانه به تازگی، در حوزه هنری مرکز ترجمه افتتاح شده است و در این زمینه تاکید شده از مترجمانی استفاده شود که به زبان مبدأ و مادری خود مسلط باشند.
قزوه ادامه داد: باید در زمینه ترجمه آثار ادبی خودمان به دیگر کشورها نیازسنجی کنیم و بدانیم آنان به چه نوع ادبیات و زبانی علاقه‌مند هستند باید به ترجمه نگاه تخصصی داشته باشیم و ادبیات ما به زبان‌های مختلف به دیگر کشورها عرضه شود.
به گفته قزوه، ما باید از ترجمه‌های موفق و ناموفق استفاده کنیم و از آنها بهره‌مند شویم، از همین رو باید کتاب‌های شعر و ادبیات انقلاب‌مان را به زبان‌های انگلیسی، اردو، عربی و اسپانیایی ترجمه کنیم و به مخاطبان آن سوی مرزها عرضه کنیم. دفتر ترجمه حوزه هنری در زمینه زبان‌های انگلیسی، اردو، اسپانیایی و عربی آمادگی دارد تا کتاب‌ها را به این زبان‌ها ترجمه و عرضه کند.
مخاطب جهانی هنوز ایران را با حافظ و فردوسی می‌شناسد، نه با ادبیات معاصرمان
موسی بیدج در این برنامه ضمن انتقاد از رویه ترجمه آثار نوشته شده در حوزه انقلاب اسلامی گفت: یکی از نکات تأثیرگذار در فرایند ترجمه مباحث اقتصادی و به ویژه سیاسی است که گاه به برنامه‌های فرهنگی جهت می‌دهد و حتی گاه مانع از تحقق آنها می‌شود.
وی در ادامه با بیان اینکه مردم دیگر کشورها عمدتاً تصوری از ادبیات امروز ایران ندارند، ادامه داد:متأسفانه امروز به ادبیاتمان در جهان شناخته شده نیستیم و این خود معضل بزرگی است که باید برای رفع آن چاره‌ای اندیشید. در مدتی که در امر ترجمه فعالیت می‌کنم، به کشوری نرفتم که نگویند شما خیام، حافظ، فردوسی و سعدی دارید. این مایه مسرت و بالندگی است، اما وضعیت امروز ادبیات کشورمان به چه صورت است؟ متأسفانه روند فعلی سبب شده تا تصوری از ادبیات امروز ما در ذهن مخاطب دیگر کشورها نقش نبسته باشد.
بیدج یادآور شد: چرایی نرسیدن به این موضوع دلایل خود را دارد، نخست آنکه مرکزی برای ساماندهی ترجمه آثار وجود ندارد. هرچند مراکزی مانند مرکز ترجمه حوزه هنری کار خود را آغاز کرده، اما واقعیت امر این است که ادبیات ایران نباید به یک مرکز وابسته باشد. یکی از عوامل مؤثر در این امر، فعالیت وزارت امور خارجه و به ویژه رایزن‌های فرهنگی کشورمان در دیگر نقاط جهان است. بیش از 150 رایزنی فرهنگی در کشورهای مختلف داریم و باید دید که بین این تعداد افرادی که به کشورهای مختلف فرستاده شده اند چه مقدار آدم دلسوز به لحاظ عملی وجود دارد.
وی با بیان اینکه نبود ارتباط میان فرهیختگان داخلی با نویسندگان و اهالی قلم دیگر کشورها از مشکلات عمده دیگر در این زمینه است، افزود: در صفحه اجتماعی که دارم 4 هزار نفر دوست من هستند و بسیاری از آن ها از ادبا و علاقه‌مندان به ادبیات جهان عرب هستند و می‌بینم که چه عطشی برای شنیدن اشعار و آثار ادبی فارسی دارند.
در ادامه این برنامه نجمه شبیری، از مترجمان اسپانیولی‌زبان، نیز به سخنرانی پرداخت. وی با اشاره به اینکه باید در این مسیر به باورهای بومی خود اتکا داشته باشیم، گفت: آثار مختلفی درباره انقلاب اسلامی نوشته شده‌اند. دسته‌ای از آنها مربوط به موضع ما در قبال اسرائیل به رشته تحریر درآمده‌اند که عموماً هجمه‌هایی را متوجه انقلاب می‌کند و دسته دیگری، مربوط به آثاری می‌شوند که دوستداران انقلاب نوشته‌اند.
وی ادامه داد: پس از گذشت سه دهه به این باور رسیده‌ایم که به مؤلفه‌های بومی خود توجه کنیم و با توجه به ظرفیت‌های این‌چنینی بنویسیم.
افتخار عارف مترجم پاکستانی درباره ترجمه گفت: همیشه بحث ترجمه برای من مهم بوده و یکی از موارد مورد پسند در زندگی من محسوب می‌شده است. متاسفانه در خصوص ترجمه با کمبود واژه مواجه هستیم که زبان فارسی پیرامون این موضوع واژه‌های جدید، بسیار کم وجود دارد.
استقبال از زندگینامه امام(ره) در غرب
وی یادآور شد: در غرب از زندگینامه امام راحل(ره) بسیار استقبال می‌کنند. در ترجمه آثار بیشتر به کتاب‌های خیام، مولانا، حافظ و دیگر اشعار برخواهیم خورد. البته در ترجمه این آثار این‌گونه برداشت می‌شود که بعد از مولانا و حافظ شاعر دیگری وجود ندارد، زیرا آثار ترجمه در این زمینه بسیار کم است.
غلامرضا امامی نویسنده و مترجم ایتالیایی، درباره آثار ترجمه موجود در کشور گفت: من معتقدم آب از چشمه گل‌آلود است. ترجمه پل بین مبدا و مقصد است و حاصل تجربیات نویسنده در هنر مکتوب است. حال می‌توان آثار صوتی و ترجمه فیلم هم در این گروه قرار داد.
وی با اشاره به این موضوع که ترجمه‌های امروزی برگرفته ار ترجمه‌های گوگل هستند، اظهار کرد: در درجه اول مترجم باید به این امر واقف باشد کتابی که ترجمه می‌کند می‌تواند گروه‌های سنی مختص کتاب را جذب کند بعد به‌گونه‌ای متن کتاب را ترجمه کند که گویی خود مترجم آن موضوع را از نزدیک لمس کرده است.
امامی تصریح کرد: امیدوارم آن روز فرا برسد که در زمینه ترجمه کیفیت باشد تا کمیت، زیرا ما نسخه‌های زیادی از کتاب را ترجمه می‌کنیم در حالی‌که آن ترجمه نماینده ادبی خود نخواهد بود. باید مترجمان زبده با یکدیگر اتاق فکری تشکیل دهند تا ترجمه‌های خوبی را به علاقه‌مندان عرضه کنیم. ما باید پیام فرهنگی خودمان را داشته باشیم، فرهنگ دیروز خود را به همگان شناساندهایم، پیام فرهنگی امروز را باید به آنان انتقال دهیم.
وی با اشاره به این ضرب‌المثل ایتالیایی، که یک دست، دست دیگری را می‌شوید و دو دست صورت را، گفت: مترجمان باید نیازهای اولیه مخاطبان را شناسایی کنند، در حال حاضر کتاب‌های عرفانی علامه طباطبایی، منطق‌الطیر عطار، تذکره‌اولیا به ایتالیایی ترجمه شده‌اند و مورد اقبال مخاطبان کشور ایتالیا قرار گرفته است. این نشانه خوبی است که افراد علاقه‌مند به ادبیات فارسی از این نوع کتاب‌ها می‌خوانند.
رهبین فعال فرهنگی افغانستان درباره آثار تاجیکستان و پاکستان و کشورهای اطراف ایران گفت: هرگاه اسمی از کتاب‌های ترجمه می‌شود تمام افکار به سمت کتاب‌های غرب و اروپایی سوق پیدا می‌کند و آثار زیادی در هراز و دیگر کشورها وجود دارد که ایرانی‌ها از آن باخبر نیستند.
این فعال فرهنگی افغان تصریح کرد: امیدوارم مرکزی تشکیل دهند تا آثار زبان فارسی و افغان، تاجیک، اردو با یکدیگر هم‌پارچه و مرتبط شوند و از لحاظ فرهنگی که اشتراکات فراوانی بین زبان فارسی و دیگر زبان‌ها وجود دارد، برقرار شود تا آثار مشترک قابل توجه‌ای خلق کنیم.
انتهای پیام/
