هند، پاکستان و تغییر سیاست خارجی حکومت وحدت ملی افغانستان

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، حکومت وحدت ملی افغانستان در یک هنجار شکنی، با تغییر رویه گذشته، رویکرد جدیدی را در سیاست خارجی نسبت به برخی کشورهای منطقه در پیش گرفته است. «محمد اشرف غنی» رئیس جمهور افغانستان در اقدامی کم سابقه، شش نفر از افسران امنیتی افغانستان را برای فراگیری آموزش نظامی به پاکستان فرستاد و گفته می‌شود که این افسران در «ابیت آباد» به فراگیری فنون نظامی مشغول‌اند.

به نظر کارشناسان، در اقدام دیگری از این دست، حکومت وحدت ملی افغانستان از تجهیزات نظامی مهیا شده توسط دولت هند برای ارتش و نیروهای امنیتی این کشور که نتیجه رایزنی دولت گذشته کابل بوده نیز صرفنظر کرده است.

  موارد ذکر شده از این جهت تعجب تحلیلگران سیاسی افغانستان را برانگیخته که در گذشته پیشنهاد پاکستان مبنی بر اعزام نیروهای امنیتی افغانستان برای آموزش به این کشور بارها رد شده بود و هر بار دولت حامد کرزی رئیس جمهور سابق افغانستان از پذیرش آن طفره می‌رفت. همچنین  دولت کرزی به هند پیشنهاد کرده بود تا تجهیزات نظامی و سلاح برای نیروهای امنیتی افغانستان مهیا کند در حالی که اکنون حکومت وحدت ملی آن را رد کرده است.

از مسائل مورد توجه دیگر برای کارشناسان، نشست سه جانبه معاونان وزرای امور خارجه افغانستان، چین و پاکستان در کابل بود که در گذشته به ندرت چنین نشست‌هایی برگزار شده بود و حتی می‌توان گفت که در زمان حامد کرزی هرگز چنین کاری انجام نشده بود و سیاستمداران چینی نیز در نشست‌های مربوط به صلح افغانستان شرکت نداشتند.

با این حال، مجموع تحولات ریز و درشت و رویکردهای سیاسی حکومت وحدت ملی در مقایسه با دولت حامد کرزی بی‌سابقه است و به نظر می‌رسد که حکومت کنونی افغانستان در سیاست خارجی خود رویکرد جدیدی را در پیش گرفته که با سیاست خارجی دولت گذشته متفاوت است، همچنین برخی کارشناسان افغان با اشاره به این تغییر رویکرد حکومت وحدت ملی، اشرف غنی را به همکاری با پاکستان و به خطر افتادن منافع ملی افغانستان متهم می‌کنند.

یادآوری می‌شود که در زمان حامد کرزی بارها پاکستان از افغانستان خواسته بود تا در روابط خود توازن را رعایت کند و همکاری با هند را بر این کشور ترجیح ندهد اما این پبشنهاد مورد توجه قرار نگرفت و دولت حامد کرزی همواره علام می‌کرد که دولت افغانستان در تعیین سیاست خارجی منافع ملی این کشور را مد نظر دارد و به فرد و یا کشوری نیز اجازه تعیین تکلیف برای افغانستان را نمی‌دهد.

انعطاف ناپذیری دولت گذشته و همکاری دولت کنونی افغانستان در برابر پاکستان سبب شده تا بسیاری از کارشناسان رویه کنونی را یک دگردیسی در سیاست خارجی حکومت وحدت ملی این کشور محسوب کنند.

حال با توجه به روابط دیرینه دولت‌های گذشته افغانستان با هند و حضور پررنگ آن کشور در عرصه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی واقتصادی افغانستان، آیا رویه حکومت وحدت ملی می‌تواند دوام آورد و بر شالوده یک راهبرد استوار، بنا یافته باشد یا آن که سیاست کنونی نسبت به پاکستان را باید یک تاکتیک سیاسی از سوی حکومت وحدت ملی به حساب آورد؟

به نظر کارشناسان افغان، با توجه به اهمیت هند در سیاست خارجی افغانستان در گذشته و با توجه به کمک‌های بلند مدت این کشور در عرصه‌های مختلف و همچنین حضور پررنگ در بازسازی افغانستان، باورش سخت است که سیاست خارجی دولت کابل به یکباره کناری نهاده شود. با توجه به اینکه در سیزده سال گذشته و در زمان حامد کرزی، مهندسان هندی در غرب این کشور از جمله در ولایت‌های نیمروز و فراه به ساخت جاده‌های تخریب شده مشغول بودند و بارها از سوی مخالفان مسلح دولت نیز مورد هجوم قرار گرفتند. در عین حال حمله به سفارت هند در کابل و هدف قرار گرفتن اقامتگاه کارگران هندی در سال‌های گذشته و دیگر حملات سبب شد که برخی از افراد این کشور جان خود را از دست بدهند و به قول برخی افغان‌ها «خون هندی‌ها در این سرزمین ریخته شده است.»

اکنون، با توجه به همکاری‌های دیرینه کابل و دهلی‌نو، آیا پاکستان می‌تواند جای خالی هند را در سیاست افغانستان پر کند یا خیر؟ در حالی که  به نظر افغان‌ها، حکومت‌های گذشته پاکستان همواره در صدد دشمنی با افغانستان بوده‌اند.

از سوی دیگر، آنچه که روابط با هند را برای افغان‌ها با اهمیت‌تر می‌کند، حمایت این کشور از دولت وقت و مردم افغانستان در مقابل طالبان بوده است زیرا زمانی که این گروه بر افغانستان تسلط یافت، دولت دهلی‌نو آنها را به رسمیت نشناخت در حالی که پاکستان و شرکای عرب حوزه خلیج فارس از ابتدا گروه طالبان را برسمیت شناختند.

 اکنون نیز بخشی از بدنه حکومت وحدت ملی افغانستان از مخالفان دیروز طالبان این کشور تشکیل یافته است و حضور پررنگ هند و لابی‌های آن در بدنه حکومت وحدت ملی را نیز نمی‌توان نادیده انگاشت. بنابراین چگونه باید باور کرد که سیاست خارجی دولت کابل به نفع پاکستان تغییر یافته و نقش هند در معادلات منطقه‌ای و روابط خارجی حکومت وحدت ملی کمرنگ شده است. در حالی که به نظر کارشناسان افغان، اطمینانی به سیاست و سیاستمداران پاکستانی نیست.

به نظر برخی از کارشناسان افغان، سیاست کنونی حکومت وحدت ملی براساس یک راهبرد ویژه نیست، بلکه  سیاستمداران افغان با تغییر رویکرد جدید، میزان صداقت دولت پاکستان در رابطه با ایجاد صلح و ثبات در افغانستان را محک می‌زنند تا به این امر وقوف یابند که با تعدیل سیاست به نفع پاکستان، آیا تغییری در رویکرد دولت اسلام‌آباد نسبت به کابل و طالبان بوجود خواهد آمد یا خیر؟

انتهای پیام/.