یمن و پیچیده‌تر شدن بحران؛ کسانی که بر طبل جنگ و تجزیه می‌کوبند
خبرگزاری تسنیم: یمن با تحولاتی پرشتاب والبته خطرناک روبه‌روست که نشان می‌دهد سناریوپردازان ساکن ریاض ودیگر پایتخت‌های عربی و غربی سناریوی خطرناکی را برای سرزمین سباء طراحی و آماده کرده‌اند و منصور هادی هم به‌عنوان بازیگر حرفه‌ای مأموربه اجرای آن است.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ابهامات و اخبار ضد و نقیض درباره چگونگی خروج عبدربه منصور هادی از صنعاء همچنان ادامه دارد و برخی از فرار وی سخن می‌گویند، برخی رسانه‌ها گزارش داده‌اند که منصور هادی به نیروهای انقلابی تعهد داده بود از صنعاء خارج می‌شود و فعالیت سیاسی انجام نخواهد داد.
روایت‌های درباره چگونگی خروج یا فرار عبدربه منصور هادی از صنعاء هرچه باشد، اقداماتی را که وی پس از ورود به عدن در جنوب یمن انجام داد، باید مورد توجه قرار داد که همگی رویکرد تنش و تشدید بحران را از سوی فردی که تا پیش از خروج از صنعاء بر طبل استعفا می‌کوبید مورد تأکید قرار می‌دهد، رویکردی که با چراغ سبز و بهتر بگوییم با دستور آل‌سعود و دیگر حامیانش در شورای همکاری خلیج فارس در پیش گرفته شده است.
اینکه عبدربه منصور هادی بلافاصله پس از ورود به شهر عدن، استعفای خود را پس بگیرد و خود را در قامت رئیس جمهور یمن نشان دهد از سناریوی جدید عربستان برای یمن حکایت می‌کند.
منصور هادی اولین تصمیم خود را پس از آنکه اعلام کرد فعالیت خود را به‌عنوان رئیس جمهور از سر می‌گیرد، این‌گونه اتخاذ کرد و تمام تصمیمات انقلابیون را باطل و غیرقانونی خواند.
اقدام عبدربه منصور هادی در حالی است که گفته می‌شود بر اساس قانون اساسی یمن، منصور هادی که استعفا داده است، دیگر نمی‌تواند استعفای خود را پس گیرد.
در اینکه منصور هادی با هماهنگی حامیان خود در ریاض، تصمیمات تنش‌آمیز اخیر خود را اتخاذ کرده، هیچ شکی وجود ندارد، اعلام پایبندی صریح به طرح شورای همکاری خلیج فارس درباره یمن و باطل خواندن تصمیمات انقلابیون از 21 سپتامبر به بعد (زمان کنترل صنعاء توسط انقلابیون) به نقش آشکار عربستان در این زمینه اشاره می‌کند. اظهارات و تصمیمات منصور هادی، قطعاً فرصت دخالت رسمی در یمن را برای عربستان و دیگر کشورهای دیگر عربی حاشیه خلیج فارس فراهم می‌کند.
منصور هادی مدعی شده است طرح شورای همکاری، تنها راه خروج یمن از بحران است. وی ادامه گفت‌وگوهای ملی در صنعاء را رد کرده است.
این در حالی است که کمیته عالی انقلاب در بیانیه‌ای اعلام کرده است که منصور هادی تحت پیگرد و فاقد مشروعیت است و وی با رفتارهایش به ملت یمن و امنیت و ثبات و اقتصاد کشورشان ضربه و زیان وارد کرده است.
یکی از مسئولان جنبش انصارالله درباره منصور هادی چنین گفته است وی از عدم بازرسی تمام کسانی که به منزلش وارد و خارج می‌شدند، پس از دیدار بن عمر فرستاده سازمان ملل متحد، سوءاستفاده کرده و توانسته است منزلش را ترک کند. انقلابیون بر غیرقانونی بودن اقدامات و تصمیمات منصور هادی تأکید و وی را فردی تحت تعقیب معرفی کرده‌اند.
دو سناریوی احتمالی از نگاه تحلیلگران یمنی
برخی تحلیلگران یمنی می‌گویند سناریوهای آتی درباره یمن از دو حالت خارج نیست، سناریوی نخست اینکه عبدربه منصور هادی از طریق همکاری با دیگر گروه‌ها و قبایل یمنی به‌ویژه گروه‌هایی که از حمایت آشکار عربستان برخوردار هستند مثل قبایل و گروه‌های موجود در مأرب، برای بازیابی نفوذ و سیطره خود بر تمام یمن اقدام کند که این اقدامات قطعاً با انقلابیون تقابل پیدا خواهد کرد و تقابل دو طرف یکی در شمال و دیگری در جنوب ممکن است منجر به جنگ داخلی شود.
سناریوی دوم از نگاه تحلیلگران یمنی این است که منصور هادی و هم‌پیمانانش در بازپس گرفتن صنعاء شکست بخورند که در این صورت ممکن است روند جدایی جنوب یمن که منصور هادی به آنجا رفته است، تسریع یابد.
البته عادل سلیمان کارشناس راهبردی مصری مدعی است ممکن است خروج منصور هادی از صنعاء یک مسئله برنامه ریزی و حساب شده از سوی حوثی‌ها باشد، چگونه ممکن است حوثی‌ها از خروج هادی از صنعاء چشم‌پوشی کرده و اجازه بدهند وی به عدن برود که موطن وی است و فعالیت سیاسی را با استانداران جنوب و کمیته امنیتی آغاز کند.
تلاش برای تخریب وجهه انقلابیون به‌صورت برنامه ریزی شده از سوی رسانه‌های عربی به‌ویژه عربستان و برخی رسانه‌های داخلی در یمن ادامه دارد. در این زمینه برخی رسانه‌ها مدعی احتمال حمله انصارالله به استان‌های جنوبی طی روزهای آینده و سیطره آنها بر این مناطق شده‌اند. این رسانه‌ها ادعا کرده‌اند صدها نفر از حوثی‌ها با لباس محلی مردم جنوب وارد این منطقه شده‌اند و آماده حمله به شهرهای جنوبی می‌شوند.
تحلیلگران یمنی همسو با عربستان مدعی هستند که منصور هادی برگهای برنده متعددی در اختیار دارد از جمله اینکه میلیون‌ها نفر از وی حمایت می‌کنند و کشورهای اطراف و سازمان ملل متحد هم حامی وی هستند.
محمد جمیح یک تحلیلگر یمنی خواستار آغاز گفت‌وگوها بر اساس طرح شورای همکاری خلیج فارس شده است.
در حالی که عربستان و متحدانش و رسانه‌های پرتعداد آنها تلاش می‌کنند با استفاده از واژه کودتا و توصیف جنبش انصارالله به‌عنوان کودتاچی به‌زعم خود، مردم یمن را علیه انقلابیون بشورانند و زمینه به قدرت رسیدن گروه‌های سیاسی همسو با خود را فراهم کنند.
این در حالی است که ضیف‌الله الشامی سخنگوی جنبش انصارالله در گفت‌وگو با یک شبکه مصری تأکید کرده است انقلاب اخیر، انقلاب مردمی به‌شیوه مصری است، به‌طوری که ملت یمن برای بازپس‌گیری حقوق و حاکمیت و ثبات کشور خود همانند ملت مصر دست به تحرک زد.
وی خروج عبدربه منصور هادی از صنعاء را یک گام منفی در چارچوب طرحهای توطئه علیه یمن توصیف کرده است.
الشامی به شبکه دریم مصر گفته است ملت یمن با درس گرفتن از ملت مصر دست به تحرک زد تا حقوق خود را از میان دندان‌های گرگهایی که برای سرقت انقلابشان تلاش کرده‌اند، باز پس گیرد و یمنی‌ها همان گامهایی را برمی‌دارند که ملت مصر برداشته‌اند.
سقف ماجراجویی عبدربه منصور هادی تا کجاست؟
به نظر می‌رسد عبدربه منصور هادی با درک خطرات ورود به ماجراجویی نظامی با انقلابیون قصد دارد وارد نبرد سیاسی با جنبش انصارالله شود، زیرا خوب می‌داند که جنگ ممکن است به تجزیه و از هم فروپاشی یمن منجر شود.
عبدربه منصور هادی ادعا کرده است به طرح انتقالی که در سال 2012 وضع شد، پایبند است. وی خواستار برگزاری نشست گفت‌وگوهای ملی در عدن یا تعز شده و تمام اقدامات و تصمیمات گرفته شده از 21 سپتامبر به بعد (لحظه کنترل صنعاء توسط انقلابیون) را باطل خوانده است.
عبدربه منصور هادی که گفته می‌شود گرایش‌های جدایی طلبانه نیز دارد، از حمایت برخی گروه‌های سیاسی و قبایل از جمله احزاب موسوم به لقاء مشترک در استان تعز در جنوب یمن برخوردار است.
این احزاب در بیانیه‌ای تنش‌آمیز از موضع منصور هادی و حمایت وی از طرح شورای همکاری خلیج فارس تمجید کرده‌اند.
عبدربه منصور هادی ماه گذشته در تلاش برای فشار بر انقلابیون استعفا کرد، اما با ورود به عدن، استعفای خود را پس گرفت تا نشان دهد در این زمینه کاملاً با عربستان هماهنگ است، بسام الشجاع مدیر روابط خارجی حزب الرشاد سلفی با تمجید از تحرکات اخیر منصور هادی مدعی شده است این اقدامات شکست واقعی برای انصارالله است. وی می‌گوید عقب‌نشینی منصور هادی از استعفا و تأکید بر قانونی بودن خود به‌عنوان رئیس جمهور گامی است که قواعد بازی سیاسی را تغییر داده است.
از سوی دیگر باید به موضع گیری شورای امنیت سازمان ملل متحد اشاره کرد که کاملاً در راستای اهداف و منافع عربستان و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و به‌زیان ملت یمن گام برداشته است.
شورای امنیت در شانزدهم فوریه، قطعنامه‌ای را با اجماع درباره یمن تصویب کرد که طی آن پانزده روز یعنی تا سوم مارس به انقلابیون مهلت داده است از نهادهای دولتی خارج شوند.
شورای امنیت که کاملاً به ابزاری در راستای اهداف و منافع قدرت‌های سلطه‌گر تبدیل شده، این بار نیز با قطعنامه‌ای علیه یمن به منافع عربستان و گروه‌های همسو با این کشور در یمن خدمت کرد و بهانه دیگری را به عربستان برای دخالت در یمن داده و آن را از نظر حاکمان عربستان مشروع جلوه می‌دهد.
تشدید جنگ روانی علیه انقلابیون یمن
اوضاع یمن همچنان عناوین اصلی بخشهای خبری شبکه‌های مهم خبری و رسانه‌های دیجیتال و غیردیجیتال را به خود اختصاص داده است و البته خروج عبدربه منصور هادی از صنعاء و ورود وی به عدن انگیزه جدیدی به رسانه‌های سعودی و رسانه‌های همسو برای تشدید جنگ روانی و تبلیغاتی خود علیه گروه‌های مخالف عربستان داده و این رسانه‌ها با گزارش‌ها و مصاحبه‌ها و خبرهای جنجالی و تنش‌آمیز و حتی خبرهای ساختگی همچنان بر طبل تشدید بحران و ناامنی در یمن می‌کوبند و گروه‌ها و قبایل همسو با عربستان را برای جنگ با انقلابیون تحریک و تشویق می‌کنند. رسانه‌های سعودی به‌صراحت، گروه‌ها و قبایل همسو با خود را به جنگ با انقلابیون برای نابودی آنها تحریک می‌کنند، به‌عنوان مثال یکی از این رسانه‌ها با تیتر "تنها راه حل بحران یمن، ریشه‌کنی حوثی‌هاست" پرده از سناریوی خطرناک آل‌سعود برای یمن یعنی شعله‌ور کردن آتش جنگ داخلی و تجزیه این کشور برداشت.
خبرسازی و جوسازی رسانه‌های عربی علیه انصارالله و ادعای مکرر آنها مبنی بر برگزاری تظاهرات گسترده علیه انصارالله و ادعای اینکه انصارالله علیه آنها به سلاح متوسل شده در حالی است که حتی یک تصویر از کشته‌های ادعایی این تظاهرات پخش نمی‌شود، به‌عنوان مثال اسکای نیوز عربی که از ابوظبی امارات برنامه‌های خود را پخش می‌کند، مدعی شد حوثی‌ها به‌سوی تظاهرات کنندگان در صنعاء تیراندازی می‌کنند.
این رسانه همچنین مدعی شد ده‌ها هزار نفر در تعز در حمایت منصور هادی تظاهرات کردند، این در حالی است که حتی یک تصویر هم از این تظاهرات ادعایی از سوی این رسانه پخش نشد و تنها تصاویری که بارها از این شبکه و العربیه و شبکه‌های همسو از برگزاری تجمعات محدود و اندک در برخی مناطق به‌صورت هدفمند برگزار شده بود، بازپخش شد.
چند نشانه از دخالت‌های گسترده بیگانگان
نکته دیگر باید به اتهام‌زنی جان کری وزیر خارجه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و ادعای اینکه ایران با حمایت از انصارالله عامل سقوط دولت یمن شده است، اشاره کرد که تلاشی برای منحرف کردن افکار عمومی از دخالت‌های آشکار و گسترده عربستان و متحدانش از جمله آمریکا در یمن است که اخیراً تظاهرات گسترده‌ای از سوی مردم در مخالفت با این دخالت‌ها در صنعاء و شهرهای دیگر برگزار شد.
سفر محمدبن نایف جانشین ولیعهد سعودی به انگلیس برای هماهنگ کردن مواضع با لندن به‌ویژه در خصوص یمن را نمی‌توان یک سفر معمولی دانست، اگر اقدام انگلیس در تغییر سفیر خود و تعیین فرد جدید را مورد توجه قرار دهیم، سفر الزیانی دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس به عدن و دیدار وی با عبدربه منصور هادی را نمی‌توان بدون برنامه ریزی قبلی دانست.
دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس تأکید کرده است کشورهای شورا از اقدامات عبدربه منصور هادی حمایت می‌کنند. الزیانی مدعی شده است قرار گرفتن همه یمنی‌ها کنار منصور هادی راه تحقق مطالبات آنهاست.
کنار این نشانه‌ها باید به تمدید تحریم‌های یمن از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد در راستای حمایت از منصور هادی اشاره کرد.
اوضاع یمن در حال حاضر با ابهام زیادی همراه است، بحث و جدل در حال حاضر درباره مشروعیت و قانونی بودن ریاست جمهوری منصور هادی است، در حالی که انصارالله و برخی گروه‌های دیگر تأکید کرده‌اند او دیگر رئیس جمهور نیست، وی ادعا کرده است که استعفایش تحت تهدید بوده و پارلمان هم درباره آن تصمیم گیری نکرده است.
یک تحلیلگر عرب گفته است نزدیکان منصور هادی تأکید می‌کنند که وی از حمایت عربستان برخوردار بوده و به دخالت نظامی مصر به‌بهانه حمایت از باب المندب چشم دوخته است که اگر این‌گونه باشد یمن به صحنه‌ای برای درگیری و نزاع منطقه‌ای تبدیل می‌شود.
پیامدهای خطرناک تصمیمات منصور هادی و تبدیل عدن به پایتخت سیاسی
روزنامه رأی الیوم نوشته است درخواست منصور هادی برای انتقال پایتخت یمن به عدن که خواستار تبدیل آن به مقر رسمی دولتش شده است، با استقبال گسترده قدرت‌های منطقه‌ای و بین المللی روبه‌رو نخواهد شد، اما آنچه قطعی به نظر می‌رسد این است که یمن به اوضاعی که پیش از اعلام وحدت دو بخش شمالی و جنوبی در سال 1990 داشت، و چه‌بسا به وضع متزلزل‌تر از آن و به‌طور مشخص پیش از استقلال جنوب در سال 1967 میلادی که حداقل به بیش از 10 بخش تبدیل شده بود، بازخواهد گشت.
اعلام آمادگی برخی کشورهای عربی و غربی برای انتقال سفارت خانه‌های خود به عدن پس از بستن آنها در صنعاء تأکیدی بر عزم این کشورها برای تشدید بحران و مانع تراشی در برابر تلاش‌های مسالمت آمیز برای حل آن است و نشان می‌دهد که انتقال احتمالی سفارت‌ها به عدن کنار تشدید فعالیت‌های تنش‌آمیز منصور هادی و القای رئیس جمهور بودن خود در جنوب یمن، در راستای یک سناریوی خطرناک و هدفمند برای تجزیه یمن به دو بخش جنوبی و شمالی است.
اگرچه منصور هادی گمان می‌کند می‌تواند در عدن طرحها و سناریوهای بعدی را که عربستان برایش آماده کرده، به پیش ببرد، اما کار چندان آسانی در جنوب یمن ندارد، همه می‌دانند که گروه‌های جدایی‌طلب ماه‌هاست که بر طبل جدایی از یمن می‌کوبند. اقدام این گروه‌ها در برافراشتن پرچم زمان استقلال یمن جنوبی بهترین دلیل بر قوی‌تر شدن انگیزه‌های جدایی‌طلبی است و اقدامات منصور هادی هم به این تحرکات دامن می‌زند و اگر سناریوی تجزیه یمن با کارگردانی عربستان جامه عمل به خود بپوشاند، منصور هادی به‌عنوان بازیگر این سریال خطرناک شناخته خواهد شد و مردم یمن هرگز وی را نخواهند بخشید. از سوی دیگر برخی گروه‌ها مانند شاخه علی سالم البیض در آنچه به الحراک الجنوبی معروف است، با اقدامات منصور هادی موافق نیست.
بحران در یمن وارد فصل جدیدی از پیچیدگی و خطر می‌شود. روزنامه رأی الیوم تأکید می‌کند که هرگونه دخالت منطقه‌ای زمینی یا هوایی برای جنگ کنار منصور هادی در سایه وجود جبهه‌های متعدد باز مانند جنگ با داعش در سوریه و عراق و لیبی دشوار است.
تحرکات منصور هادی که با توصیه و بهتر بگوییم دستورات آل‌سعود وارد بعد خطرناکی شده است، بیش از همه به‌نفع تروریست‌های تکفیری القاعده است که با سوءاستفاده از به‌هم ریختگی و نابسامانی اوضاع، به اقدامات تروریستی خود برای تشدید بی‌ثباتی و ناامنی شدت خواهند بخشید تا بهانه را برای دخالت خارجی فراهم کنند.
در حالی که انقلابیون به‌رهبری انصارالله همچنان به درگیری با تروریست‌های القاعده برای بازگرداندن امنیت به مناطق تحت نفوذ آنها ادامه می‌دهند، اوضاع امنیتی یمن با تشکیل دولتی در عدن که عبدربه منصور هادی با حمایت عربستان و کشورهای دیگر درصدد تشکیل آن است، وخیم‌تر خواهد شد، دولتی که با تکیه بر حمایت‌های بیگانگان رویکرد تنش و جنگ داخلی با انقلابیون را در پیش خواهد گرفت.
سوءاستفاده از مسائل جنوب و دامن زدن به تحرکات جدایی‌طلبانه
عبدالله زغیب تحلیلگر عرب معتقد است جنوب یمن و به‌طور مشخص عدن به مکان امن برای تمام رقبا و دشمنان انصارالله تبدیل شده است که همگی با وجود دیدگاه‌ها و مواضع متناقض در عدن دور هم جمع شده‌اند. عدن طی ماه‌های گذشته شاهد ورود غیرعادی کادرها و عناصر حزب اصلاح و اعضای دیگر جریان‌های اسلامی به‌ویژه با رویکرد سلفی همچون الهیئة الشرعیه بوده، حضور علی محسن الاحمر و حمید الاحمر در عدن را هم باید اضافه کرد که حضور ژنرال جنگ، یک پایگاه تقریباً کاملی برای طرح سیاسی و امنیتی و چه‌بسا نظامی را ایجاد کرده است که از مسئله جنوب در رویارویی با انقلابیون سوء استفاده می‌کند.
القای ادعای اینکه حوثی‌ها به‌دنبال سیطره و بسط نفوذ و سلطه خود بر تمام یمنی‌ها هستند، از سوی محافل حزب اصلاح به طرفدارانشان گوشزد شده است که جنگ رسانه‌ای و تبلیغاتی خود را با سعودی‌ها و دیگر حامیانشان هماهنگ کنند. عناصری فراری که در عدن ساکن شده‌اند، در حال تحریک و متقاعد کردن جنوبی‌ها به این هستند که به‌زعم آنها، انصارالله طمع‌ورزی توسعه طلبانه نسبت به جنوب یمن دارد و این جنبش مانع تحقق حقوق از دست رفته آنهاست.
تحریک سلفی‌ها و نظریه پردازان اخوان المسلمین علیه حوثی‌ها با تکیه بر بعد طایفه‌ای و مذهبی و فعال کردن تظاهرات و اقدامات اعتراضی علیه انصارالله در داخل صنعاء و به‌طور مشخص گروه‌های وابسته به حزب اصلاح و جریان‌های سلفی در دانشگاه‌های صنعاء و القای این تحرکات به‌عنوان انتفاضه داخلی علیه انصارالله، تخریب وجهه انصارالله از طریق القای این ادعا که آنها به‌دنبال انحصارطلبی و قبضه قدرت و منزوی کردن گروه‌های دیگر هستند یکی دیگر از شگردهای محور ضدانقلاب یمن به شمار می‌رود که این روزها این خط به‌طور خاص از سوی رسانه‌های سعودی دنبال می‌شود.
سناریوی خطرناک جنگ و تجزیه
نکته‌ای که کارشناسان و تحلیلگران بر آن تأکید می‌کنند، دشوار بودن کار عبدربه منصور هادی در انتقال پایتخت سیاسی یمن به عدن با توجه به اوضاع پیچیده یمن و ساختار قبیله‌ای و قبایلی که هرگز بر قدرت مرکزی در صنعاء تکیه نمی‌کنند، در مقابل تصمیم منصور هادی مقاومت خواهند کرد.
اگرچه منصور هادی در سخنان خود از انتقال قدرت به عدن به‌عنوان مکان امن سخن می‌گوید و به‌زعم خود آن را در راستای پایبندی و چنگ زدن به وحدت یمن خوانده است اما به‌اعتقاد تحلیلگران بحران و درگیری در یمن طولانی خواهد بود و باید این سؤال را پرسید: منصور هادی تا چه‌زمانی می‌تواند بر این سیاست‌ها و رویکردی که در پیش گرفته است، پافشاری کند، اقداماتی که می‌تواند آغازگر جنگی باشد که پیامدهای آن قابل پیش‌بینی نیست؟
اقدام منصور هادی در ترک صنعاء و ورود به عدن و بازگشت علی محسن الاحمر ژنرال فراری از عربستان کنار افسران اطلاعاتی سعودی به این شهر برای تحریک جبهه جنوب و گروه‌ها و قبایل همسو و همچنین گروه‌های سلفی تکفیری علیه شمال و تبدیل عدن به مکانی امن برای عناصر تحت پیگرد و کسانی که بین پایتخت‌های عربی حاشیه خلیج فارس در رفت و آمد بودند تا از جدایی‌طلبی جنوبی‌ها به‌عنوان حربه‌ای برای فشار بر انقلابیون و پیشبرد اهداف خود بهره برداری کنند، بحران‌های جدید و خطرناک‌تری را در یمن به وجود می‌آورد و یمن را به مرحله پیچیده‌تری وارد می‌کند که خروج از آن به‌آسانی امکان پذیر نخواهد بود و متهم و مقصر ردیف اول در بروز چنین شرایطی هم بی‌شک عربستان و متحدانش خواهند بود که با اجرای سناریوی خروج منصور هادی از صنعاء و ورود وی به عدن و تصمیمات تنش‌آمیز وی، مانع حل مسالمت آمیز بحران از طریق گفت‌وگوهای ملی و ادامه بی‌ثباتی و ناامنی در یمن شده‌اند.
انتهای پیام/ع*1
