میرشکاک: «معلم» تنها شاعر متفکری است که لفظ را فدای معنا نمی‌کند

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، شب گذشته سومین نشست «عصر اثر» موسسه و انتشارات شهرستان ادب به نقد و بررسی کتاب «گزیده اشعار علی معلم دامغانی» با حضور یوسفعلی میرشکاک، نعمت‌الله سعیدی و زهیر توکلی و علی‌معلم دامغانی پرداخت.

یوسفعلی میرشکاک در ابتدای این نشست با اشاره به کتاب «گزیده اشعار علی معلم دامغانی» گفت: بسیاری از افراد اشعار این کتاب را به مسائل اشتباهی نسبت داده‌اند و اگر این روزگار انتهای تاریخ ما باشد، آقای معلم آخرین بزرگی است که ما می‌شناسیم. همانطور که می‌دانیم شعر معلم ذوقی نیست و او شاعر مردم و شاعر شاعران است مانند بیدل که می‌شود در سایه‌اش نشست و یادگرفت.

وی افزود: برخی مانند ارسطو معتقد هستند که شعر از خیال شکل می‌گیرد در حالی همه بزرگان ما اهل تفکر بوده‌اند و شما از بین این متفکران یک نفر نمی‌توانید پیدا کنید که شعر بدون تفکر گفته باشد در این بین آقای معلم بعد از سنایی و بیدل تنها شاعر متفکری است که لفظ را فدای معنا نمی‌کند. او همچنین شاعری غزل‌سرا هم هست و اگر می‌خواست قطعا می‌توانست در این سبک شعر بگوید اما فضای غزل آنچنان اجمالی بوده است که نمی‌تواند تفکر او را جا بدهد.

میرشکاک با اشاره به اینگه شعر آقای معلم به مصادیق نمی‌پردازد، گفت: شعر آقای معلم به مصادیق نمی‌پردازد و معتقد است که جنس زن باید زنده بماند و خانه را حفظ کند و شرط نرینگی آن است که در راه کشته شود. هیچ شاعری در روزگار ما به این مسائل نپرداخته و شاید اولین بار است که ما شاعری داریم که با حکمت تاریخ حرف می‌زند چرا که بین گفتار، خرد و رفتار شاعر باید یکسانی وجود داشته باشد تا شاعر بتواند به درستی شعر بگوید.

این شاعر ادامه داد: در این روزگار ما شاهد آن هستیم برخی از کودکستان‌ها هستند که به کودکان زبان انگلیسی یا اگر خیلی به قول خودشان متمدن باشند، زبان فرانسوی را یاد می‌دهند و البته مکان‌هایی هم هستند که قرآن هم یاد می‌دهند. کسانی که در کودکستان انگلیسی یاد بگیرند قطعا حافظ و اشعار آقای معلم را نمی‌خوانند. اگر ما خیلی تلاش کنیم در این بین زبان ما 50 سال دیگر دوام دارد آن وقت است که باید به برخی گفت که آن وقت شما پول بدهید که فیلم بسازند و سعی می‌کنید که با هالیوود مبارزه کنند.

وی با درخواستی از شاعران گفت: از شاعران خواهش دارم که با شعر معلم برخورد لفظی و صوری نداشته باشید و الا اینچنین شعرهایی هیچ وقت به کار هیچ خواننده عادی و عامی نمی‌آید.

در ادامه این برنامه زهیر توکلی، شاعر و منتقد در سخنانی گفت: کهن‌گرایی آقای معلم از جنس اخوان ثالث نیست و نزدیک به زبان خراسانی است. ما در شعر آقای معلم شاهد تعصب و غیرت نسبت به زبان فارسی هستیم  و البته باید گفت که تلقی ایشان از خراسانی تلقی شفیعی کدکنی هم نیست چرا که خراسان از نظر ایشان زبان فارسی است.

وی افزود: داستان زبان فارسی از خراسان شروع می‌شود و همین زبان فارسی معیار است، خراسانی که آقای معلم به آن ارادت دارد. آنچه من در آقای معلم دیدم آن است که این صداقت بعدا در تاریخ خود را نشان می‌دهد در حالی که برخی از شاعران کنونی برای کسب شهرت وارد این عرصه شده‌اند و زبان را به گونه دیگری می‌گویند.

وی با اشاره به کتاب مورد نقد نیز گفت: ایرادی که به این کتاب وارد است آن است که غزل‌های این استاد را در خود جای نداده و همچنین می‌توانستند دیوان کاملی از ایشان منتشر کنند. نکته دیگر اینکه قلم‌انداز کردن شعر آقای معلم کار سهمگینی است از دست هرکسی این کار برنمی‌آید. وقتی شما شعرهای او را می‌خوانید علاقه‌مند می‌شوید که آن مکان‌ها را ببینید و این دیدار با تاریخ نیست و اظهار آن است.

نعمت‌الله سعیدی، شاعر، نویسنده و مستندساز نیز در ادامه این نشست گفت: استاد معلم از شاعرانی است که تا وقتی که دیگر نتواند شعر بگوید، شعر گفتن را ادامه می‌دهد.

وی افزود: ما هرچه کتاب می‌نویسیم از استاد معلم فاصله می‌گیریم چرا که ایشان دغدغه فرم و زبان را ندارند.

سعیدی ادامه داد: یکی از مشکلات شعر امروز ما این آن است که شعرای ما بیشتر دغدغه حرف‌زدن دارند تا اینکه دغدغه شعر گفتن داشته باشند در حالی که استاد معلم می‌گوید که بیشتر دغدغه شنیدن داشته باشید.

این شاعر با اشاره به اینکه اگر بحران‌ها وجود نداشتند بسیاری از رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها تعطیل می‌شدند، گفت: خبرها بجای اینکه به خبری را بدهند بیشتر باعث غفلت شده‌اند و بحران کنونی، بحران تفکر است. بحران‌هایی که به ترتیب بحران معنا و بحران زبان را می‌سازد و این بحران زبان است که بقیه بحران‌ها خطرناک‌تر است. اگر شما مریض شوید با زبان به دکتر بیان می‌کنید که چه دردی را دراید اما اگر زبان مشکل داشته باشد چگونه به دکتر مفهوم خود را می‌رسانید؟ این یکی از مشکلات اساسی ما در این دوران است.

انتهای پیام/