شکست زودهنگام در کمین طرح جمع آوری گازهای همراه نفت

محمدرضا کیاشمشکی - میانه تابستان امسال بود که وزیر نفت از برنامه جدید وزارت نفت برای جلوگیری از سوختن گازهای همراه نفت خبر داد. بیژن نامدار زنگنه مردادماه امسال در این خصوص گفت: «برای فروش و تخصیص 25 میلیون متر مکعب گازهای فلر برنامه‌ریزی کرده‌ایم. برای جمع‌آوری بعضی از این گازها برنامه داریم و برای بعضی برنامه نداریم اما آنهایی که برای‌شان برنامه داریم هم زودتر از 4 یا 5 سال آینده به بهره‌برداری نمی‌رسد. با قیمت ارزان گاز فلر را که در حال حاضر بدون استفاده می‌سوزد تخصیص می‌دهیم و بهره‌برداران در هر بخشی که بخواهند از جمله تولید برق می‌توانند از این گاز استفاده کنند.»

پیرو این برنامه، مقرر شد که برای جذب سرمایه بخش خصوصی به منظور جمع آوری 20 تا 25 میلیون مترمکعب گاز فلر مزایده برگزار شود. با دو مرتبه تمدید زمان برگزاری این مزایده، پانزدهم ماه جاری زمان ارائه مدارک شرکت های خواهان حضور در این مزایده پایان یافت و برنامه ریزی وزارت نفت مبنی بر این است که شرکت های فرعی از 16 اسفند ماه لغایت 30 فروردین ماه 1394 نسبت به ارزیابی مدارک و مستندات و بررسی قیمت پیشنهادی برای خرید گازهای مشعل، اقدام کنند.

نکته ای که در این مزایده باید مورد توجه قرار بگیرد و تصمیم گیری درست پیرامون آن می تواند به جذب سرمایه بخش خصوصی و به نتیجه مطلوب رسیدن این مزایده بینجامد، توجیه پذیر کردن سرمایه گذاری بخش خصوصی با تعیین نرخ خرید برق تولیدی از گازهای فلر است. چرا که اقتصادی ترین کاری که می توان با گازهای همراه انجام داد، تولید برق است و بخش خصوصی برای سنجش توجیه پذیری اقتصادی سرمایه گذاری روی این طرح، شرایط تحویل گاز فلر و شرایط فروش برق تولیدی پس از سرمایه گذاری را در یک پکیج ارزیابی می کند.

علی کاردر - معاون سرمایه گذاری شرکت ملی نفت ایران - در خصوص توجیه پذیر بودن سرمایه گذاری بخش خصوصی در این طرح معتقد است که «هر مترمکعب گاز جمع آوری شده، به طور متوسط 3 سنت در هر مترمکعب به بخش خصوصی فروخته می شود که البته رقم ها از 1.75 سنت تا 4.2 سنت بر حسب نوع میدان، میزان سرمایه گذاری و کیفیت گاز متفاوت است. اگر وزارت نیرو هر کیلووات ساعت برق تولید را 6 تا 7 سنت از بخش خصوصی خریداری کند، نرخ بازگشت سرمایه این سرمایه گذاری 23 تا 25 درصد خواهد بود.»

اما وزارت نیرو تا امروز رقم مشخصی برای نرخ خرید برق از بخش خصوصی سرمایه گذار در این طرح اعلام نکرده است. حمید چیت چیان - وزیر نیرو - در این باره معتقد است که «قطعا وزارت نیرو چنین آمادگی را ندارد، زیرا ما الان در نیروگاه های که موجود است و با قیمت پایین تر دارد برق را تولید می کند و می فروشد به وزارت نیرو. ما در پرداخت پول برق این نیروگاه ها الان توانایی کافی را نداریم.»

وزیر نیرو دیدگاه خود را اینگونه تشریح می کند «اینکه ما بیایم در این وضعیتی که تعرفه های برق دارد، پول بیشتری را پرداخت کنیم، این اصلا از لحاظ منطق اقتصادی درست نیست. این گازهای فلر برای اینکه تبدیل به برق شود، راه هایی وجود دارد که هزینه های آنها کاهش یابد. مثلا این گازهای فلر که الان دارد سوزانده می‌شود و غیر از آلودگی اثر دیگری در کشور ما ندارد، می تواند این گاز به صورت مجانی در اختیار تولیدکننده برق قرار بگیرد. بخش خصوصی بیاید آنجا و این گاز را که تا الان در مشعل سوزانده می شد را بیاید مجانی می گیرد و برق تولید می کند و برق را وارد شبکه می کند. اکنون خرید برق در شبکه با دو مکانیزم رقابتی دارد انجام می شود. یکی مکانیسم بورس انرژی است یعنی هر تولید کننده ای می تواند بیاید و برق خودش را در بورس انرژی عرضه کند و خریداران برق طبیعتا با توجه به اینکه هر کسی که برق ارزانتری ارائه کند، می روند و از او خریداری می کنند. یکی دیگر هم بازار برق است. در بازار برق که آنجا خریدار فقط شبکه برق هست. شبکه برق می آید و برق را به صورت رقابتی خریداری می کند یعنی هر نیروگاهی برق خودش را با قیمت ارزانتر عرضه کرد، شبکه برق می آید و از او خریداری می کند. بنابراین در اینجا راهی نیست که ما برق گرانتر بخریم. ما طالب این هستیم که همه نیروگاه ها سعی کنند راندمان را بالا ببرد و رقابتی تر عمل کنند.»

از اینرو، وزیر نیرو راه حل را در رایگان دادن گاز فلر به بخش خصوصی می داند اما نکته اینجاست که حتی در صورتی که نرخ 3 سنتی که به طور متوسط از فروش هر مترمکعب گاز فلر به بخش خصوصی قرار است دریافت شود، اخذ نگردد؛ باز هزینه های تولید برق از گاز ترش باقی است و مشخص نشدن نرخ خرید تضمینی برق از بخش خصوصی سرمایه گذار به طوری که این سرمایه گذاری را توجیه پذیر کند، طرح وزارت نفت برای جذب سرمایه بخش خصوصی به منظور جمع آوری گازهای همراه را با شکست زودهنگام مواجه خواهد کرد.

انتهای پیام/