لبنان در سال ۹۳؛ از خلأ ریاست جمهوری تا پاسخ مقاومت به حمله قنیطره

به گزارش خبرگزاری تسنیم، مهم‌ترین مشخصه تحولات سیاسی لبنان در برهه زمانی 21 مارس 2014 تا 20 مارس 2015 میلادی یعنی در سال 1393 شمسی را می‌توان خلأ طولانی مدت ریاست جمهوری در این مدت برشمرد که از می گذشته آغاز شده و تاکنون با وجود برگزاری 20 نشست پارلمان لبنان برای انتخاب رئیس جمهور، توافق سیاسی جهت انتخاب فردی در این سمت بین گروه‌های لبنانی به دست نیامده است. سمیر جعجع در اقدامی غیرقانونی حدود 50 روز پیش از پایان مهلت ریاست جمهوری میشل سلیمان رئیس جمهور سابق این کشور اعلام کاندیداتوری کرد تا برگه 14 مارس برای رقابت با گروه مقابل در انتخاب رئیس جمهور را رو کند. البته با توجه به سابقه جعجع مشخص بود که 14 مارس به دنبال کارشکنی در روند انتخاب رئیس جمهور است، چرا که واضح بود که گروه‌های سیاسی لبنان با توجه به جنایت‌های جعجع در گذشته که با عفو سیاسی به عرصه فعالیت بازگشته است، با حضور وی در بالاترین سمت سیاسی کشور مخالفت خواهند کرد.

با این ‌وجود در روز 23 آوریل سال گذشته میلادی اولین نشست پارلمان برای تعیین رئیس جمهور لبنان که در آن سمیر جعجع و هنری حلو نامزدی خود را برای رسیدن به پست ریاست جمهوری اعلام کرده بودند، برگزار شد و نامزدها نتوانستند 2 سوم از آراء لازم را در دور اول رأی‌گیری ها به دست آورند. به ‌این ‌ترتیب در روز 24 می مهلت قانونی ریاست جمهوری میشل سلیمان به پایان رسید تا خلأ سیاسی در این کشور آغاز شود. این خلأ  و نگرانی‌های ناشی از احتمال خلأ مؤسسات دولتی و قانونگذاری در لبنان باعث شد پارلمان این کشور در 5 نوامبر با 95 رأی، دوره کنونی خود را به مدت 2 سال و 7 ماه دیگر تا 20 ژوئن 2017 تمدید کند و با برپایی انتخابات پارلمانی در شرایط جاری کشور موافقت نکند.

سفر جنجال برانگیز بشاره الراعی اسقف مارونی های لبنان به سرزمین های اشغالی همزمان با سفر پاپ فرانسیس در روز 23 می یکی دیگر از تحولات جنجالی لبنان در سال گذشته بود. این اولین باری بود که یک مقام ارشد مارونی در لبنان اقدام به نقض تحریم اسرائیل و پیگیری عادی‌ سازی روابط با این رژیم جنایت ‌کار می کرد. این سفر گر چه با مخالفت افکار عمومی و گروه‌های سیاسی لبنان مواجه شد، اما در نهایت انجام شد و کلیسای مارونی های لبنان با توجیه سفر الراعی به اسرائیل سعی کرد آن را در ابعاد دینی و مذهبی توجیه کند. البته تحولات پرشتاب سیاسی در لبنان باعث شد خیلی زود پیامدهای این سفر و اعتراضات گسترده به آن از ویترین موضع‌ گیری‌های رسمی و رسانه ای لبنان خارج شود.

ژوئن گذشته چندین حمله انتحاری و تروریستی در بخش‌های مختلف لبنان انجام شد، یکی از مهم‌ترین این حملات در هتل دو روی لبنان صورت گرفت. در این حادثه ارتش لبنان 2 تروریست سعودی را که در نزدیکی سفارت خانه عربستان در بیروت در یک هتل اقامت داشتند را محاصره کردند، اما یکی از عوامل تروریستی با انفجار کمربند انفجاری به عمر خود پایان داد. در این حادثه دومین عامل تروریستی بازداشت شد، این اتفاق اولین و آخرین حادثه ای نبود که نقش تروریست های سعودی در اقدامات جنایتکارانه در لبنان را فاش می کرد.

ژولای گذشته را می‌توان زمان رسمی کلید خوردن پروژه ورود گروه‌های متعدد تروریستی به لبنان و آغاز عملیات حزب‌الله و ارتش لبنان در مجموعه درگیری‌ها در مرزهای جنوبی و شرقی این کشور جهت ممانعت از وورد گروه‌های تروریستی به این کشور دانست. نقش ویژه حزب ‌الله لبنان و جان ‌فشانی‌های عناصر این حزب برای افکار عمومی این کشور دلگرمی و آرامش خاطر ویژه‌ای را ایجاد کرده است. با این وجود ارتش لبنان به علت فشار برخی گروه‌های سیاسی هوادار غرب در ممانعت از همکاری امنیتی و نظامی ارتش با طرف سوری برای مبارزه با تروریسم و همچنین کمبود شدید تجهیزات و تسلیحات نظامی این کشور در این مبارزات با مشکلات عدیده‌ای مواجه است. یکی از مهم‌ترین نمودهای مبارزه ارتش با گروه ‌های تروریستی جبهه النصره و داعش در عرسال قابل مشاهده بود.

گر چه ارتش لبنان با شجاعت این شهر را که تروریست‌ها به دنبال تسخیر آن بودند، محاصره و در نهایت آن را آزاد کرد، اما عناصر تروریست ضمن شکست و عقب نشینی از عرسال 36 نظامی لبنانی از جمله 19 عضو ارتش و 17 عضو نیروهای امنیتی را به گروگان گرفتند که همین موضوع به یکی از معماهای پیچ در پیچ امنیتی و سیاسی در لبنان تبدیل شد که همچنان به قوت خود باقی است و با وجود آزادی تعدادی از گروگان‌ها و همچنین کشته شدن 3 تن از آن‌ها، سایر نظامیان در دست گروه‌های تروریستی مستقر در بلندی‌های اطراف عرسال اسیر هستند. با وجود مداخله برخی کشورها برای آزادی گروگان‌های نظامی، اما گروه‌های تروریستی مستقر در عرسال که اوضاع مناسبی ندارند، حضور این اسرا در نزد خود را عامل بقا و زنده ماندن خود می دانند، به همین علت تاکنون تعامل مثبتی در روند مذاکرات غیر مستقیم با دولت لبنان نداشته اند.

در آخرین روز سپتامبر گذشته علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با سفر به لبنان و دیدار با مقامات سیاسی این کشور موضوع هدیه نظامی بی ‌قید و شرط ایران به ارتش لبنان جهت مبارزه با گروه‌های تروریستی را مطرح کرد، بر اساس این طرح قرار بود ایران مقادیری تسلیحات متناسب با مبارزات ارتش با گروه‌های تروریستی در بخش‌های مختلف را در اختیار ارتش قرار دهد. این پیشنهاد گر چه در سایه تخلفات کشورهای غربی و عربستان سعودی در روند تامین تسلیحاتی ارتش لبنان، برای این کشور ضروری به نظر می‌رسید، اما برخی گروه‌های سیاسی لبنان تحت دستور کاری غربی و سعودی مانع از انجام این کمک نظامی شده اند.

سال گذشته سال عملیات‌های موفق برون ‌مرزی حزب‌ الله لبنان بر ضد رژیم صهیونیستی به ویژه در مزارع شبعا به شمار می رود. مهر ماه گذشته بود که حزب ‌الله لبنان در واکنش به شهادت یکی از عناصر خود در انفجار دستگاه شنود کار گذاشته شده رژیم صهیونیستی در داخل اراضی لبنان، انفجاری را در مسیر یک کاروان زرهی رژیم صهیونیستی در مزارع اشغالی شبعا انجام داد. ارتش اسرائیل از زخمی شدن سه نظامی خود بر اثر انفجار در مرز جنوب لبنان خبر داد.  این عملیات که می‌توان اولین عملیات برون‌ مرزی حزب ‌الله لبنان بر ضد رژیم صهیونیستی پس از تجاوزهای مکرر امنیتی این رژیم به عناصر حزب‌ الله دانست که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. عملیات مذکور همچنین اشراف اطلاعاتی حزب ‌الله لبنان بر تحرکات نظامی صهیونیست‌ها در مناطق مرزی را نشان داد. ویژگی دیگر این عملیات این بود که حزب‌ الله لبنان با صدور بیانیه ‌ای رسماً مسئولیت انفجار در مسیر تانک های ارتش اسرائیل در مزارع شبعا را بر عهده گرفت.

این البته پایان کار درگیری های نظامی رژیم صهیونیستی و حزب الله لبنان در سال 1393 نبود، روز یک‌شنبه 28 دی، طی یک  حمله تروریستی از رژیم صهیونیستی به کاروان نیروهای مقاومت در منطقه «قنیطره» سوریه، 6 نفر از نیروهای حزب‌ الله، از جمله «جهاد مغنیه» فرزند شهید عماد مغنیه، یکی از رزمندگان و فرماندهان مقاومت به نام «محمد عیسی» و همین ‌طور سردار محمد علی الله‌ دادی از فرماندهان سپاه  ایران، به شهادت رسیدند. اما به فاصله 10 روز و در حالی که هم حزب‌‌الله و هم سردار جعفری، فرمانده سپاه ایران، صراحتا اعلام کرده بودند که اسرائیل منتظر پاسخ کوبنده جبهه مقاومت باشد، ساعت یازده و سی دقیقه 8 بهمن ماه 1393، در روز روشن و در حالی که رژیم اسرائیل در بالاترین هشدار امنیتی و اطلاعاتی قرار داشت، گروهان شهدای القنیطره وابسته به حزب ‌الله، 9 خودرو نظامی اسرائیل را  در مزارع شبعا هدف قرار داد، که به دنبال این عملیات رسانه‌های خبری منطقه از کشته شدن تعدادی از نظامیان صهیونیست و زخمی شدن چند نظامی دیگر و انهدام چندین خودروی نظامی صهیونیستی خبر دادند. پیچیدگی، موفقیت بالا و ابعاد راهبردی عملیات مزارع شبعا، باعث شد برخی از استراتژیست‌ها، آن را بزرگ‌ ترین شکست اسرائیل بعد از جنگ 33 روزه  معرفی کنند.

همچنین دسامبر گذشته با سیگنالهای مثبت رهبران حزب ‌الله لبنان و جریان المستقبل این کشور و تلاش های نبیه بری رئیس پارلمان لبنان گفتگوهای داخلی بین این دو حزب با حضور نبیه بری یا معاون وی آغاز شد، این گفتگوها که هم‌اکنون 7 مرحله از آن انجام شده است، گر چه مسائل اساسی اختلافی بین دو طرف را کنار گذاشته و تنها بررسی التهاب امنیتی و فتنه داخلی در کشور تأکید کرده است، نقش زیادی در آرامش فضای سیاسی و امنیتی لبنان در ماه‌های اخیر داشته و پیشرفت‌های خوبی نیز در روند مذاکرات حاصل شده است، به گونه ای که بنا بر اخبار و اطلاعات موجود که از سوی منابع غیررسمی و رسانه‌ای مطرح شده، دور اخیر این گفتگوها مسائل جدی در مورد انتخاب رئیس جمهور آینده کشور را مورد توجه قرار داده است.

گرچه دست بالای حزب‌الله لبنان و ارتش این کشور در مبارزه با گروه‌های تروریستی و ادامه روند گفتگوها بین جریان المستقبل و حزب‌ الله لبنان و وجود عزم و اراده سیاسی رهبران این جریان‌ها بر ادامه مذاکرات افق امنیتی لبنان در سال جدید را در آرامش نسبی نشان می‌دهد، اما به نظر می‌رسد صحبت از ریشه ‌کن شدن کامل جریان‌های تروریستی در لبنان با وجود بستر سازی‌های برخی رویکردهای افراط ‌گرایی تکفیری در داخل کشور زود است و همچنان باید منتظر عملیات‌های تروریستی گاه ‌و بیگاه در این کشور بود. این روند وقتی حساسیت بیشتری به خود می‌گیرد که مبارزه حزب‌ الله لبنان و ارتش سوریه با تروریست‌های تکفیری در خاک سوریه و لبنان به مراحل نهایی و سرنوشت‌ ساز خود نزدیک ‌تر می ‌شود.
علاوه بر این‌ها روند مذاکرات برای انتخاب رئیس‌ جمهور لبنان - غیر از کورسوی مذاکرات حزب‌الله و جریان المستقبل - افق روشنی را پیش روی ناظران مسائل سیاسی لبنان قرار نمی‌دهد و انتخاب رئیس جمهور در کوتاه ‌مدت را بعید جلوه می دهد. این موضوع می‌تواند چالش‌های سیاسی و امنیتی فرا روی لبنان را با خطرات و پیامدهای دو چندانی مواجه کند. 
انتهای پیام/ر