شعر فاطمی در روزگار معاصر و فاصله از قرائت ماتمی محض

خبرگزاری تسنیم- محمدعلی مجاهدی:

شعر فاطمی قطعه‌ای از پازل موضوعی شعر ولایی است که در قلمر شعر آیینی آن را  مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهیم، شعر فاطمی از جایگاه بلندی در شعر آیینی برخوردار است و قدمت 11 سده‌ای دارد، ما از اواخر سده سوم به این طرف آثاری داریم که یا به صراحت یا به کنایه از حضرت زهرا(س) به عنوان نماد مظلومیت،‌ دفاع از ولایت،‌ نماد پاکی و عصمت یاد کرده‌اند.

از فدک نیز به عنوان چیزی که به ناحق غصب شده باشد،‌ یاد شده است این نشان می‌دهد، فرهنگ فاطمی مربوط به زمان صفویه و این مسائل نیست که برخی یاد کردند که در شیعه صفوی و بعد از صوفیه این مسائل اضافه شده است، ما مدارک متقنی داریم که مربوط به اواخر سده سوم و چهارم  است.

بعد از انقلاب به دلیل رویکردی که بر توجه به ابعاد ناگفته و ناشنیده فرهنگ فاطمی تأکید داشته است،‌ بسیاری از شعرای متعهد ما سعی کردند، قرائت حماسی و ارزشی از فرهنگ فاطمی داشته باشند، در نتیجه آثاری در پیشنیه تاریخی شعر فاطمی آفریده شده است که اگر نگوییم بی‌سابقه است، کم سابقه است،‌ البته از این طرف هم متأسفانه آثاری داریم که شعر فاطمی را با آسیب، تنش و افت مواجه کرده است. به گونه‌ای که شاید شعر فاطمی پر آسیب‌ترین نوع شعر ولایی در زبان فارسی باشد.

همیشه شعرای گذشته به اشتباه گاهی، در عین توجه به مظلومیت و حقانیت ادمه(ع) به گونه‌ای صحبت کرده‌اند، که انسان از این شخصیت بزرگ عالم اسلام احساس درماندگی و عجز کند، حال اینکه وقتی ما خطبه فدکیه را مورد نظر قرار می‌دهیم، می‌‌ببینم که هر چند ائمه(ع) و حضرت زهرا(س) مظلوم واقع شده‌ و مورد ستم قرار گرفته‌اند‌، اما در برابر کسانی که حق ولایت را غصب کردند، ایستاده‌اند. از همین روست که در تاریخ آمده است، از اعتراض فاطمه شیعه سربلند  است.

به هر حال اولین اعتراضی که رسماً در زمان پس از رحلت رسول اکرم(ص) در برابر خلفا صورت گرفته توسط حضرت زهرا(س) انجام شده است و بعداً ابوذرهایی پیدا شدند که در برابر خلفای جور ایستادند، بنابراین شعر فاطمی ما باید امروز پاسخگوی نیاز جوامعی باشد که تشنه حرکت‌های خودجوش مردمی هستند و ما باید در این عرصه به آفرینش آثاری بپردازیم که به لحاظ محتوایی آن جنبه‌های ارزشی، معارفی، اخلاقی و حماسی فرهنگ فاطمی، فرهنگ علوی،‌ فرهنگ نبوی، فرهنگ عاشورایی و فرهنگ مهدوی را به تصویر بکشد و آن‌ها را در اختیار عزیزان قرار دهیم.

علی‌رغم کاستی‌ها و آسیب‌هایی که در شعر فاطمی دیده شده است، خوشبختانه در این ده ساله اخیر حرکت رو به رشدی هم در کنار این مسائل دیده شده است،‌ اکنون به گونه‌ایست که می‌توانیم بگوییم اشعار فاطمی که توسط شاعران متعهد سروده و آفریده می‌شود، بیشتر جنبه‌های ارزشی و حماسی دارند، تا قرائت ماتمی محض از فرهنگ فاطمی و امیدوارم این حرکت رو به رشد ادامه پیدا کند.

انتهای پیام/