نفرت در روابط پاکستان و طالبان افغان؛ پذیرش صلح خودکشی سیاسی طالبان است

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، نشریه فارین پالسی در تازه‌ترین گزارش خود در رابطه با افغانستان، به بررسی مذاکرات صلح میان حکومت وحدت ملی و طالبان این کشور پرداخته است.

در بخشی از این مقاله آمده است: در رابطه با واقعیت یافتن گفت‌وگوهای صلح بین افغانستان و طالبان سه نگرانی وجود دارد: نخست،‌ تاکنون مشخص نیست که آیا پاکستان در روند صلح افغانستان همکاری خواهد کرد و از طالبان خواهد خواست که جنگ را متوقف کنند؟ دوم، نکته‌ جالب‌تر از همه این است که آیا طالبان به حرف پاکستان گوش خواهد داد؟ سوم، نقش افغانستان در روند یک مصالحه‌ پایدار و عملی باید معین گردد.

فارین پالسی در ادامه می‌نویسد: پاکستان به طور فزاینده‌ای با تهدید پیکارجویان در خاک خود روبروست و از پیامدهای زیر فشار قرار دادن طالبان برای آغاز گفت‌وگو با حکومت افغانستان هراس دارد. این نگرانی در اظهارنظرهای سرتاج عزیز مشاور امنیت ملی پاکستان، آشکار است. وی در ماه نوامبر 2014 گفت: پاکستان گروه‌هایی را که هیچ تهدیدی را متوجه اسلام‌آباد نمی‌سازند، نباید دشمن خود سازد. عزیز در رابطه با طالبان افغانستان نیز گفت: چرا دشمنان آمریکا و افغانستان به طور غیرضروری تبدیل به دشمنان پاکستان شوند و پاکستان نباید همه‌ آن‌ها را دشمن خود سازد.

به دلایل متعدد، احتمال دارد طالبان در رابطه با روند صلح حرف پاکستان را نخوانند: تهدیدها برای ثبات داخلی و سیاسی این گروه، انگیزه‌های ایدئولوژیکی و اعتماد به حکومت افغانستان و پاکستان. به نظر می‌رسد طالبان به خاطر منافع پاکستان سر خم نمی‌کنند و با ادامه‌ حضور سربازان خارجی در افغانستان،‌ حاضر به خلع سلاح نمی‌شوند زیرا این کار به مثابه خودکشی سیاسی این گروه خواهد بود. «وکیل احمد متوکل» وزیر خارجه‌ طالبان،‌ استدلال می‌کند که اگر ملا عمر رهبر طالبان در شرایط کنونی با صلح موافقت کند،‌ تمام اعتبارش را از دست خواهد داد.

از دست دادن اعتبار سبب ایجاد شگاف بین طالبان خواهد شد و گروه‌های انشعابی از میان طالبان سر بر خواهند آورد. بعضی استدلال می‌کنند که با بالا رفتن فشارها بر طالبان برای گفت‌وگو، گروه‌های جداشده از طالبان تشکیل خواهند شد؛

مسائل ایدئولوژیکی نیز مناسبات طالبان با قدرت‌های منطقه‌ای را تاریک می‌سازند و می‌تواند بر سر راه روند صلح مانع ایجاد کند. «عبدالحکیم مجاهد» که سفیر طالبان در سازمان ملل متحد بود و اکنون به عنوان معاون اول شورای عالی صلح افغانستان کار می‌کند، می‌گوید: طالبان و حکومت پاکستان، نزدیکی ایدئولوژیکی ندارند فقط در منازعه منافع مشترک دارند.

از سوی دیگر فارین پالسی گزارش می‌دهد: نیروهای امنیتی افغانستان و نیروهای بین‌المللی که سبب تلفات غیرنظامیان می‌گردند و مرتکب بی‌احترامی به ارزش‌های فرهنگی و اسلامی می‌شوند،‌ پیوستن پیکارجویان غیر ایدئولوژیک را به طالبان سرعت می‌بخشند. جنگجویانی که به خاطر منافع اقتصادی یا انتقام گرفتن از حکومت افغانستان می‌جنگند، بدون در نظر گرفتن مصالحه‌ سیاسی به جنگ ادامه خواهند داد. رهبری طالبان اهمیت این‌گونه سربازگیری را در پر ساختن صفوف نیروهای‌شان به خوبی درک می‌کند و به این دلیل تن به مذاکره‌‌ای نخواهد داد که منجر به ترک و روگرداندن جنگجویان غیرایدئولوژیک از آن‌ها شود.

رهبری طالبان نیز بر این باور است که توافق برای مذاکره‌ صلح با حکومت افغانستان در این برهه، به قیمت پایان نفوذ کنونی آن‌ها خواهد بود.

در آخر این‌که، صلح در این دور مذاکرات به خاطر جدید بودن حکومت افغانستان به دست نخواهد آمد. نخست از همه، اشرف غنی، توافقتنامه‌ دوجانبه‌ امنیتی با آمریکا و توافقنامه‌ حضور سربازان ناتو در افغانستان را امضا کرده و این یکی از علت‌هایی می‌تواند محسوب شود که جنگ طالبان را تازه کرده است. همچنین، بین حکومت افغانستان و طالبان بی‌اعتمادی شدیدی وجود دارد. اعتماد ضرورتِ نخست برای هرگونه مصالحه بین دو طرف است.

دوم، حکومت افغانستان در رابطه با مصالحه با طالبان یک موضع واحد ندارد. در درون حکومت افغانستان عناصر داخلی‌ وجود دارند که مخالف گفت‌وگو با طالبان هستند و رقابت‌های ته‌نشین شده‌ قبیله‌ای بین مقام‌های ارشد حکومت افغانستان باعث می‌شود که تعدادی عمدا تلاش‌های حکومت برای رسیدن به مصالحه‌ سیاسی را تخریب کنند.

روستانشینان عادی افغانستان نیز بر گفت‌وگوها تأثیرگذار خواهند بود. روستاییانی خسته از فساد و حکومت‌داری ضعیف، طالبان را بر حکومت کابل ترجیح دادند اما پیوستن به شورشیان را به مثابه آخرین گزینه انتخاب کردند. حکومت موازی طالبان،‌ قادر به برگزاری دادگاه‌های سریع‌تر و صدور حکم‌های عملی‌تر بوده‌اند، در حالی‌که حکومت افغانستان غیرنظامیان را بازداشت و با آن‌ها برخورد غیرانسانی می‌کند و این باعث می‌شود که مردم از خود بپرسند که چرا به طالبان نپیوندند.

به خاطر دادن پناه‌گاه‌های امن، یقینا پاکستان توانایی کلیدزدن روند گفت‌وگو را دارد،‌ اما نشانه‌ای وجود ندارد که طالبان افغانستان به حرف پاکستان گوش دهند. به جای آن، نشانه‌های پرتنش شدن روابط پاکستان و طالبان وجود دارد. بر اساس گفته‌های متوکل، فرستادن هیئت از سوی طالبان به قطر به خاطر قطع کردن نفوذ پاکستان بر این روند و بیرون شدن فرمانده‌ برجسته‌ طالبان، منصور دادالله، از پاکستان و جلوگیری از وارد شدن تعدادی دیگر از فرماندهان طالبان به این کشور به خاطر سپری کردن وقفه‌ زمستانی‌شان، نشانه‌های بدتر شدن روابط پاکستان و طالبان هستند. در کنار آن، نفرت طالبان از پاکستان به خاطر متحد بودن آن کشور با آمریکا بعد از 11 سپتامبر سبب شده که این گروه نظر مثبتی درباره‌ پاکستان نداشته باشد. ثبات داخلی و سیاسی طالبان مشروط به مذاکره نکردن است و با آن‌که رهبری طالبان اکنون از پناه‌گاه امن در پاکستان برخوردار است، با توجه به ماهیت انگیزه‌های ایدئولوژیکی بین فرماندهان طالبان در میدان نبرد و سربازان این گروه، به نظر می‌رسد که جنگ افغانستان از کنترل پاکستان بیرون است.

در عین حال، دولت افغانستان با مشروط کردن گفت‌وگوها به تعهد پاکستان تمام تخم‌مرغ‌هایش را در یک سبد می‌ریزد. به جای آن، افغانستان باید در داخل نیز کار کند و برای به دست آوردن اعتماد مردم خود، گام‌های جدی بردارد، نارضایتی‌های مردم را بر طرف سازد و برای پایان بخشیدن به جنبش طالبان، شرایط بهتر زندگی و حکومت‌داری خوب را برای مردم فراهم سازد.

انتهای پیام/.