چهارمحال و بختیاری، قطب بزرگ تولید گیاهان دارویی در کشور

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، چهارمحال و بختیاری با داشتن تنها 350 گونه گیاهی دارای خواص دارویی منحصر به خود استان یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولید این دسته از گیاهان در کشور محسوب می‌شود.

این استان به لحاظ برخورداری از ویژگی‌های منحصر به فرد اقلیمی و تنوع زیست محیطی، از مهم‌ترین رویشگاه‌های انواع گیاهان دارویی در منطقه بوده و در صورت سرمایه گذاری در این بخش می‌تواند تبدیل به قطب اول تولید گیاهان دارویی کشور شود.

در گذشته‌های نه چندان دور،گیاهان دارویی تمام نیازهای درمانی مردم چهارمحال و بختیاری و استان های هم‌جوار را برآورده ساخته و خبری از داروهای شیمیایی و سنتزی تولید شده در لابراتوارها نبود.

استفاده از گیاهان دارویی برای مداوای اغلب بیماری‌ها در این استان همواره در سالیان متمادی یکی از شیوه‌های موثر درمانی بوده و آب و هوای معتدل کوهستانی چهارمحال و بختیاری و بارش نسبتا مناسب سبب رویش بسیاری از گیاهان داروی در این منطقه شده است.

مناطق کوهستانی و دره‌های چهارمحال و بختیاری مملو از گیاهان دارویی است که بیش‌تر آنها از گذشته‌های دور کاربرد دارویی مؤثری در بهبود بیماری‌ها داشته‌اند و شناخت و شیوه استفاده آنها از گذشته‌های دور در اذهان نسل ها باقی مانده است.

به دلیل وابستگی‌های معیشتی مردم چهارمحال و بختیاری به طبیعت، مصرف گیاهان دارویی همواره در این دیار مورد توجه بوده و در حال حاضر نیز در بیش‌تر مناطق روستایی و عشایری آن مصرف گیاهان دارویی در درمان بسیاری از امراض، جایگاه ویژه‌ای دارد.

چهارمحال و بختیاری از نظر تنوع گونه‌های گیاهی یکی از استان‌های مهم کشور به شمار محسوب می‌شود، به طوری که نزدیک به 350 گونه گیاهی شناسایی شده در استان، خاص و در انحصار این منطقه بوده و در دیگر مناطق کشور یافت نمی‌شوند.

یکی از پژوهشگران عرصه گیاهان دارویی در گفت و گو با تسنیم گفت: در سالیان قبل به لحاظ کمی و کیفی گیاهان بیشتری در استان وجود داشت اما عوامل طبیعی از جمله خشکسالی و عوامل انسانی از قبیل برداشت‌های بی‌رویه، تغییر کاربری اراضی و چرای بی‌رویه، زمینه را برای انقراض این گیاهان مساعد کرده است.

اسفندیار شفیعی افزود: اگر می‌خواهیم این گیاهان را حفظ کنیم باید زمینه صنعتی شدن تولید فرآورده از آنها را فراهم کنیم چون با روش های فعلی، این گیاهان دارویی به صورت فرآوری نشده و خام از استان به سایر نقاط کشور و حتی خارج از کشور، صادر و پس از فرآوری دوباره به استان وارد می‌شوند.

این پژوهشگر که تحقیقات میدانی وسیعی پیرامون گیاهان دارویی استان انجام داده، افزود: ظرفیت‌های متنوع و فراوان چهارمحال و بختیاری در بخش تولید و پرورش گیاهان دارویی بر کسی پوشیده نیست و می‌توان با ایجاد مزرعه‌های تولید گیاهان دارویی و حمایت از کارشناسان امر، با اهلی کردن این گیاهان، زمینه‌های انقراض آنها را نیز از بین برد.

وی گفت: این استان و به ویژه مناطق غربی و جنوبی آن از بکرترین رویشگاه‌های گیاهان دارویی بوده و علاوه بر آن دارای برخی گونه‌های انحصاری از گیاهان طبیعی دارویی است که از آن جمله می‌توان به گونه‌هایی همچون هواچوبه، زرین گیاه، کرفس کوهی، مورد، مخلصه، چوک، سوداب، مرزنجوش، شاه تره و ریواس اشاره کرد.

شفیعی با اشاره به این که گیاه برنجاسف چهارمحال و بختیاری از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است، افزود: استفاده از گیاه گل برنجاسف که در اغلب نقاط استان یافت می‌شود، برای دستگاه گوارش بسیار مفید بوده و در بسیاری از مراجع پزشکی و درمانی به عنوان یک داروی مؤثر و شناخته شده از آن نام برده می‌شود.

وی با بیان این مسئله که تاکنون بیش از 8 هزار گونه گیاهی در کشور شناسایی شده است، گفت: از این تعداد حدود 1300 گونه آن در عرصه‌های طبیعی چهارمحال و بختیاری شناسایی و ثبت شده است.

نگاه علمی به گیاهان دارویی:

کارشناسان معتقدند که فرهنگ استفاده از گیاهان دارویی باید به سمت استفاده از داروهای فرآوری شده پیش ‌برود. اصلاح نگرش مردم که سینه به سینه، آموزش‌های پیشینیان در خصوص مصرف گیاهان دارویی به روش‌های جوشانده و دیگر راه‌ها را تجویز و توصیه می‌کند، یکی از ضرورت‌ها محسوب می‌شود.

اصلاح ساختار عطاری‌ها، که اصلی‌ترین خرده فروشان در زمینه گیاهان دارویی به مردم هستند، از مهم‌ترین اولویت‌ها محسوب شده و ایجاد درمانگاه‌‌های طب سنتی برای عرضه داروهای گیاهی فرآوری شده را نیز نباید از نظر دور داشت.

در همین رابطه چندی قبل رئیس دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد از ایجاد کنسرسیوم گیاهان دارویی در چهارمحال و بختیاری خبر داد.

قاسمی گفت: در نشستی که اعضای هیات‌های علمی دانشگاه‌های چهارمحال و بختیاری با معاون علمی فناوری رئیس جمهوری در شهرکرد داشتند، ایجاد کنسرسیوم گیاهان دارویی با توجه به زمینه‌های موجود در این استان مطرح شد و مورد تأیید قرار گرفت.

وی گفت: با توجه به استعداد استان در خصوص کشت گیاهان دارویی، 5 هزار متر مربع زمین در قطب صنعتی شهرکرد برای راه اندازی شرکت‌های دانش بنیان به دانشگاه واگذار شده است.

از کل مساحت چهارمحال و بختیاری قریب به یک میلیون و 400 هزار هکتارمعادل 86 درصد آن را عرصه‌های ملی شامل جنگل‌ها و مراتع تشکیل می‌دهدکه از این میزان جنگل‌ها با وسعتی برابر 307 هزار هکتار و مراتع یک میلیون و 93 هزار هکتار به ترتیب 22 و 78 درصد از سطح عرصه‌های ملی را به خود اختصاص داده‌اند.

به دلیل همین مساحت فراوان عرصه‌های طبیعی، گیاهان دارویی با ارزش در این استان رشد می‌کند که توجه به تولید این گیاهان می‌تواند فرصت‌های شغلی فراوانی ایجاد کند.

درآمد حاصل از گیاهان دارویی براساس نحوه کاربرد آنها برای اسانس‌گیری، خام فروشی و میزان مصرف آب متفاوت است و توسعه کشت گیاهان دارویی به‌دلیل ارزش اقتصادی بالا می‌تواند در کنار حفظ رویشگاه ‌های طبیعی به اشتغال پایدار و بهبود وضعیت معیشتی مردم کمک کند.

گزارشی از سمانه عسگری

انتهای پیام/ ب