دادوستد فرهنگی معلم بامردم

به گزارش گروه "رسانه‌ها" خبرگزاری تسنیم، «دادوستد فرهنگی معلم بامردم»عنوان سرمقاله روزنامه رسالت به قلم سید باقر پیشنمازی است که در آن می خوانید؛

اشاره: در قسمت اول این یادداشت به ضرورت گفتمان سازی مطالبات مردم و خانواده ها از معلمان کشور و چشم انداز جدیدی که در نظام تعلیم وتربیت ترسیم می کند پرداختیم. اکنون در قسمت دوم و پایانی یادداشت در بیان چگونگی ایفای نقش تربیتی معلم می پردازیم:

منظوراز"نقش تربیتی معلم"که حلقه مفقوده نظام تعلیم وتربیت فعلی وازمطالبات مهم خانواده هاست، این است که معلم در همان ساعاتی که به فعالیت آموزشی اشتغال دارد، به دلیل رعایت برخی ملاحظات (که درادامه این نوشتار آمده است)، تاثیر تربیتی نیز می گذارد . در این صورت آن علمی که دانش آموز به کمک معلم به آن دست می یابد، تبدیل به حجاب نمی شود وغروروجهل را دامن نمی زند.امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: رُبَّ عالِمٍ قد قَتَلَهُ جهله وعلمه معه لاینفعه.یعنی : چه بسا دانشمندی که مقهورجهل خود می شودودانشی که اندوخته است سودی به اونمی رساند. (نهج البلاغه حکمت104)

ایفای "نقش تربیتی" به پیش نیاز هایی احتیاج دارد که لازم است ازسوی معلمان ارجمند مورد توجه قرار گیرد. معلم:

1-قبل ازآغاز کار به مقبولیت شخصیت خود نزد دانش آموزان می اندیشد .

2- با محبت و تکریم نسبت به دانش آموز، مقبولیت تحصیل می کند.

3- مراقبت می کند که به مقبولیتش آسیب وارد نشود.

4- خود عامل است و ترجمان اخلاق وآموزه های دینی؛( خصوصاً اگر معلم درس دینی باشد).

5-بامخاطب شناسی صحیح وعدالت دراهتمام به رشد
دانش آموزان نسبت به خوداعتمادسازی می نماید.

6-به زمینه سازی برای ورزیدگی سمعی و بصری وتوانمندسازی "واسطه های شناخت"دانش آموزان همت می گمارد.

7- به تک تک دانش آموزان اعتنا می کند و برای تشخص طلبی هریک از آنان تدبیروچاره اندیشی دارد.

8- به جای جمجمه هادلهاراهدف گیری می کند وبه نحوه تصرف آنها می اندیشد.

9-همه تعلیم وتربیت رادرکلام انباشته نمی سازدوتلاش می کندبارفتار صحیح خودبرای چشمهای دانش آموزان، پیام بفرستدتابه دل آنان راه یابد.

برخی راهکارهابه شرح زیر می تواندزمینه ایفای نقش تربیتی معلم راهموار سازد:

1- پرهیز از حل فوری مسئله باعرضه معلومات معلم به متعلم ولزوم
فرصت سازی برای تولید علم از راه تلاش دانش آموزبرای کشف
مجهول.

2- فضاسازی برای رویش توانمندی های متعلم از طریق قرار دادن وی در شرایط نیاز و اضطرار(نسبی) و سپس تفکر؛ قبول زحمت و تلاش دانش آموزبرای گره گشایی وحل مسئله.

3-تقلیل روش های دارای مخاطب عام و بهره گیری از ارتباط چهره به چهره
با دانش آموزان خصوصا درملاحظات تربیتی.

4-توجه به روش های غیر مستقیم در ارسال پیام برای دانش آموز، مثل پیام ازطریق نگاه یا داستان وتمثیل .

5-بهره گیری از ظرفیت و توانمندی دانش آموزان برای پیشبرد دسته جمعی فعالیتهای کلاس و پیشرفت آموزشی.

6-تشکیل گروه های مباحثه درسی و رعایت ملاحظات تربیتی در تعیین ترکیب این گروه های و بهره گیری از ارشد های مقبول دانش آموزان برای ورزش فکری و استدلالی.

7-حرکت به سوی نقطه "حیرت و شگفتی" ،درجلوه های آفرینش به تناسب موضوع هر یک از درس ها و توقف و تأمل و اعطای مجال تفکر در نقطه حیرت به دانش آموزان.

8-تعیین چند دقیقه فرصت غیر رسمی در هر یک از کلاس های درس برای این که دانش آموزان ساعت رسمی را جدی بگیرند و معلم نیز از ساعات رسمی بهره بیشتر ببرد.

9-تعریف فرصت های تجربی وعملی برای درس دینی وعلوم اجتماعی ودروس مشابه.

10-لحاظ نمودن عنصر اختیار و انتخاب برای دانش آموزان در حد میسور پیرامون روند تحصیل یا تحقیق مربوط به محتوای کتاب درسی با هدف ایجاد رغبت و انگیزه برای یادگیری.

11-تکریم دانش آموز در مقابل سعی تحصیلی (و نه فقط نتیجه)، همچنین در قبال پیشرفت های علمی و نه صرفاً حفظ مطالب.

12-تغافل نسبت به برخی رفتار های دانش آموز که به اقتضای سن او صورت می گیرد( وممکن است از نظر برخی بزرگسالان، غیر متعارف به نظر برسد).

13-ارائه فرصت ایفای "نقش معلمی" به دانش آموزان برجسته علمی در کلاس های تقویتی یا در کلاس پایین تر از پایه تحصیلی وی، با هدف "تکریم" و زمینه سازی شکوفایی استعداد ها.

14- روحیه دادن و یادآوری مستمر توان دستیابی دانش آموز به موفقیت و درخشش.

چند پیام برای معلمان ارجمند در مورد مطالبات خانواده ها از آنان ، پیام هایی که می تواندبه موضوع گفتمان سازی وگفتگوهای رسانه ای تبدیل شودویاهریک ازمعلمان موفق خاطرات و
تجربه های خودرا دراین زمینه مکتوب ومنتشر کنند :

* قلمرو اثرگذاری معلمان دل و جان شاگردان است، نه فقط محدوده جمجمه آنان.

* برای یاددهی، بیش از آن که گوش به کار آید، چشم به کار می آید. ما چرا فقط شنیدنی ها را می گوییم و دیدنی ها و تجربه شدنی ها را نمی جوییم؟

* خداوندبرای فهماندن وفهمیدن،چندین حس دروجودآدمی نهاده است، اماشگفتاکه فقط حس شنوایی را به رسمیت می شناسیم.

* تغافل یعنی بزرگ منشانه خود را به غفلت زدن؛ کاری که معلمان هنگام خطا های کوچک شاگردان، خوب بلدند.

* رفتارمعلم،تدریس بی کلام است.

* علم را می توان با زبان آموخت، ولی فضیلت را فقط با عمل.

* جسم را می توان با اجبار و الزام تسلیم کرد، ولی روح فقط با محبت همراه می شود.

* انضباط لازم است، ولی با رفتارمان آن را به دانش آموزان آموزش دهیم.

* وقتی می توان با یک رفتار خوب، ده ها پیام را منتقل کرد، چرا سعی کنیم با ده ها جمله، فقط یک پیام را منتقل کنیم؟

+ معلم خوب، هر روز به تکالیف بچه ها سرمی زند و معلم خوب تر به تکالیف خود.

+ اگر قدرت نفوذ گفتار را به شمع تشبیه کنیم، قدرت نفوذ رفتار را باید به تابش آفتاب تشبیه کنیم.

+ معلمان اگر فقط درس تخصصی خود را آموزش دهند، پس چه کسی آداب زندگی را به دانش آموزان بیاموزد؟

+ معلمی که خشم خویش را فرومی نشاند، درس هم زیستی می دهد.

+ نشاط و شادابی بچه های کلاس بهترین گواه دل سوزی و تلاش معلم است.

+ نپذیرفتن رفتار های طبیعی و ذاتی بچه ها مقاومتی بی ثمر در نظام خلقت است.

+ معلم پیام دانش آموزان را ازنگاهشان می خواند.

+ معلم در پی رسیدن به لحظه ای است که قلب ها با پیام نگاه او بتپند.

+ موفقیت معلم را تنها در آینه شادابی و شکوفایی شاگردان می توان دید.

+ معلم می داند که برای یادگیری، صد ها نگاه شخصیت و رفتار او را هدف قرار می دهند.

+ دانش آموزان برای تابلو های دلشان از منش، آراستگی و متانت معلم تصویربرداری می کنند.

+ وقتی معلم در بازی بچه ها و فعالیت جمعی آنان شرکت می کند "احساس بزرگی" را به آنان هدیه می کند.

+ معلم اول به مقبولیت می اندیشد و سپس تعلیم و تربیت را آغاز می کند.

+ معلم محبت می کارد و مقبولیت درو می کند.

+ حضور معلم در فعالیت های جمعی دانش آموزان از او نمی کاهد؛ به دانش آموزان می افزاید.

+ از کتاب معلم، یک درس؛ از رفتار معلم، هزاران.

+ معلمان در همه حال معلم اند؛ در کلاس، در فراغت، در کوچه و در خیابان.

+ معلم ها چشمی دارند برای گشودن و چشمی برای فروبستن وتغافل.

+ دانش آموز تا احترام نبیند، درس را فرانمی گیرد.

+ مگر می توان عاشق بچه ها نبود و معلم بچه ها بود؟

+ کلاس درس محلی است که در آن اخلاق و رفتار معلم، ضرب در تعداد بچه ها می شود.

انتهای پیام/