همدلی دولت و ملت در اقامه عدالت و اجرای سنت مهمترین اصل حکومت امیر (ع)
خبرگزاری تسنیم: در سایه عمل به وظایف متقابل، حق در میان آنها عزت یابد، پایه هاى دینشان استوارى گیرد، نشانه هاى عدالت برپا گردد، سنت هاى پیامبر (ص) در مسیر خود افتد و اجرا گردد، روزگار برای زندگی به صلاح آید.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم،فرزاد جهان بین، استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) در گفتگو با شبستان در پاسخ به این سوال که سبک زندگی سیاسی امام علی (ع) به چه صورت بود و ایشان چگونه توانستند میان مردم و حکومت خود همدلی و همزبانی ایجاد کنند، اظهار کرد: امیرمومنان (ع) با توجه به اهمیت مقوله همدلی و همزبانی که باید میان دولت و ملت باشد، در بیانات مختلف و به انحاء گوناگون به این موضوع اشاره کرده اند که از جمله می توان به خطبه قاصعه در این زمینه اشاره کرد.
وی ادامه داد: با تحلیل و کاوش در تاریخ به نظر می رسد این خطبه در اواخر خلافت آن حضرت (ع) ایراد شده است در حالی که قبایل متعددی که در کوفه وجود داشتند به شدت دچار تعصبات قبیله ای شده و ایشان در نکوهش تعصبات جاهلی این خطبه را ایراد فرمودند.
مولف کتاب "مسوولیت های متقابل حکومت اسلامی و مردم در نهج البلاغه" " ابراز کرد: در حقیقت امیرالمومنین علی (ع) در این خطبه به تحلیل علل پیروزی و شکست ملت ها پرداخته و بر مساله همدلی به عنوان عاملی مهم در وحدت تاکید کرده و بیان می کنند: "از کیفرهایی که بر اثر کردار بد و کارهای ناپسند بر امّت های پیشین فرود آمد خود را حفظ کنید، و حالات گذشتگان را در خوبی ها و سختی ها به یاد آورید، و بترسید که همانند آنها باشید پس آنگاه که در زندگی گذشتگان مطالعه و اندیشه می کنید، عهده دار چیزی باشید که عامل عزّت آنان بود، و دشمنان را از سر راهشان برداشت، و سلامت و عافیت زندگی آنان را فراهم کرد، و نعمت های فراوان را در اختیارشان گذاشت، و کرامت و شخصیّت به آنان بخشید، که از تفرقه و جدایی اجتناب کردند، و بر وحدت و همدلی همّت گماشتند، و یکدیگر را به وحدت واداشته به آن سفارش کردند. و از کارهایی که پشت آنها را شکست، و قدرت آنها را در هم کوبید، چون کینه توزی با یکدیگر، پرکردن دل ها از بخل و حسد، به یکدیگر پشت کردن و از هم بریدن، و دست از یاری هم کشیدن، بپرهیزید.»
وی تصریح کرد: آن حضرت (ع) در ادامه خطبه برای نشان دادن راه ایجاد همدلی و اتحاد می فرمایند: «و در احوالات مؤمنان پیشین اندیشه کنید، که چگونه در حال آزمایش و امتحان به سر بردند، آیا بیش از همه مشکلات بر دوش آنها نبود و آیا بیش از همه مردم در سختی و زحمت نبودند و آیا از همه مردم جهان بیشتر در تنگنا قرار نداشتند، فرعون های زمان، آنها را به بردگی کشاندند، و همواره بدترین شکنجه ها را بر آنان وارد کردند، و انواع تلخی ها را به کامشان ریختند، که این دوران ذلّت و هلاکت و مغلوب بودن، تداوم یافت نه راهی وجود داشت که سرپیچی کنند، و نه چاره ای که از خود دفاع نمایند، تا آن که خداوند، تلاش و استقامت و بردباری در برابر ناملایمات آنها را، در راه دوستی خود، و قدرت تحمّل ناراحتی ها را برای ترس از خویش، مشاهده فرمود. آنان را از تنگناهای بلا و سختی ها نجات داد، و ذلّت آنان را به عزّت و بزرگواری، و ترس آنها را به امنیّت تبدیل فرمود، و آنها را حاکم و زمامدار و پیشوای انسان ها قرار داد، و آن قدر کرامت و بزرگی از طرف خدا به آنها رسید که خیال آن را نیز در سر نمی پروراندند.»
جهان بین تاکید کرد: حضرت امیر مومنان علی (ع) برای هشدار از عدم اتحاد و همدلی میان امت و حکومت در ادامه خطبه بیان می کنند: «پس به پایان کار آنها نیز بنگرید در آن هنگام که به تفرقه و پراکندگی روی آوردند، و مهربانی و دوستی آنان از بین رفت، و سخن ها و دل هایشان گوناگون شد، از هم جدا شدند، به حزب ها و گروه ها پیوستند، خداوند لباس کرامت خود را از تنشان بیرون آورد، و نعمت های فراوان شیرین را از آنها گرفت، و داستان آنها در میان شما عبرت انگیز باقی ماند.»
وی همدلی و همزبانی را دو مولفه مهم برای ایجاد وحدت و پایداری و پیروزی دانست که در این راستا باید از سوی دولت زمینه سازی شود و گفت: به عبارت دیگر ملت و دولت برای رسیدن به همدلی باید همراه یکدیگر بوده و دولت عرصه برای بیان آراء و نظرات را برای مردم فراهم کند. در حقیقت حکومت باید مردم را مَحرم خود بداند همان طور که حضرت امیر (ع) جز در امورات نظامی که - دانستن آن به صلاح مردم نبود – هیچ امری مخفی و پوشیده در امور مملکت داری با مردم نداشتند؛ در حقیقت این روند صادقانه اگر در پیش گرفته شود، به تدریج و گام به گام این همدلی میان دولت و ملت ایجاد می شود.
رییس کمیته دانشگاهی دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی اضافه کرد: اما امیرالمومنین علی (ع) در خطبه 27 نهج البلاغه خطاب به مردمی که در برابر معاویه و بنی امیه در سطح پایین تری قرار گرفته بودند، می فرماید:"... عَجَباً وَ اللَّهِ یمِیتُ الْقَلْبَ وَ یجْلِبُ الْهَمَّ اجْتِمَاعُ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ عَلَى بَاطِلِهِمْ وَ تَفَرُّقُکُمْ عَنْ حَقِّکُمْ؛ ای شگفتا و شگفتا به خدا سوگند، همدستی و همداستانی لشکر معاویه بر باطلشان، و جدایی و ناهماهنگی شمایان از حقّتان، دل را میمیرانَد و لشکر اندوه را بر آدمی چیره می سازد.
وی در ادامه عنوان کرد: در حقیقت حضرت علی (ع) عامل پیروزی آنها را همبستگی و اتحاد در امر باطلی که داشتند عنوان می کنند؛ به بیان دیگر اگر جامعه ای معتقد به حق باشند اما افراد آن دچار تشتت و اختلاف در این حق باشند، مغلوب جامعه ای می شوند که باطل است اما بایکدیگر اتحاد و وحدت دارند.
جهان بین با اشاره به اینکه بنابراین امیرمومنان علی (ع) فضای جامعه را برای همدلی و همزبانی فراهم می کند تا از این طریق شرایط اتحاد هموار شده و پیوند میان افراد ایجاد شود، بیان کرد: البته این فرآیند به طور طبیعی یک طرفه و یک سویه نیست بلکه هر یک از دولت و ملت وظایفی دارند که برای رسیدن به الفت و پیروزی باید پایبند به مسوولیت های خود باشند.
استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) یادآور شد: در این راستا حضرت علی (ع) در خطبه 216 نهج البلاغه شناخت و اداء حق و تکلیف متقابل حکومت و مردم را موجب الفت و همدلی و به هم پیوستگی می دانند و بیان می کنند: «در سایه عمل به وظایف متقابل، حق در میان آنها عزت یابد، پایه هاى دینشان استوارى گیرد، نشانه هاى عدالت برپا گردد، سنت هاى پیامبر (ص) در مسیر خود افتد و اجرا گردد، روزگار برای زندگی به صلاح آید، امید به بقاى دولت قوت گیرد و دشمنان مأیوس گردند. اگر این همدلی در سایه عمل به وظایف متقابل رخ ندهد، میان آنها اختلاف کلمه پدید آید، نشانه هاى جور پدیدار آید، تباهکارى در دین بسیار شود، عمل به سنت ها متروک ماند و به هوا و هوس کار کنند، احکام اجرا نگردد، دردها و بیماری هاى مردم افزون شود، کس از پایمال شدن حق بزرگ و رواج امور باطل بیمى به دل راه ندهد ... پس بر شماست که در چنین زمانى به یکدیگر اندرز دهید و یکدیگر را نیکو یارى دهید. هیچ کس نمىتواند حق طاعت خداوند را آنسان، که سزاى اوست،به جاى آورد، هر چند، هم که در به دست آوردن خشنودى او آزمند بود و بسیار بکوشد. از حقوق واجب خداوند بر بندگان این است که یکدیگر را به مقدار توان اندرز دهند و حق را در میان خود برپاى دارند و در این کار به یکدیگر یارى رسانند. و کسى نیست که در گزاردن حق از یارى خدا بى نیاز باشد، هر چند، منزلت وى در حق بزرگتر بود یا فضیلتش در دین بیش از دیگران باشد... .»
انتهای پیام/
