آیا بدون سرک کشیدن به حساب‌ها می‌توان یارانه بقیه مرفهان را حذف کرد؟

ماجرای طولانی‌مدت حذف یارانه ثروتمندان، سرانجام از اواخر سال گذشته آغاز شد؛ اما همانطور که علی ربیعی وزیر کار دولت یازدهم مطرح کرده، این کار بی سر و صدا صورت گرفت.

تا چند روز پس از درز این خبر نیز مسئولان دولتی تلاش داشتند اصل موضوع را انکار کنند تا این که اظهارات ربیعی آن تکذیب‌ها را هم بی‌حاصل کرد.


اما چرا دولتی‌ها حذف یارانه ثروتمندان را که هم الزام قانونی است و هم مورد حمایت اکثریت ملت است، بی سر و صدا شروع کردند و تلاش داشتند آن را مخفی نگاه دارند؟

اولین پاسخی که به این سوال به ذهن می‌رسد این است که احتمالا دولتی‌ها نمی‌خواستند با رسانه‌ای کردن طرح حذف محدود یارانه ثروتمندان، در کل جامعه ایجاد نگرانی کنند. هرچند این پاسخ، منطقی به نظر می‌رسد اما در ادامه توضیح خواهیم داد رویه پنهان‌کاری در این باره اتفاقا لطمه بیشتری به اعتماد جامعه خواهد زد و شاید پنهان‌کاری دولتی‌ها دلیل دیگری داشته باشد.

* دلیل فرعی پنهان‌کاری حذف یارانه ثروتمندان

با وجود آن که دولتی‌ها چندی پیش مجبور شدند رسما خبر حذف یارانه ثروتمندان را تایید کنند، اما هنوز هم از انتشار جزئیات این کار خصوصا معیارها و راهکارهای شناسایی ثروتمندان پرهیز کرده‌اند.

این در حالی است که معیارهای شناسایی اقشار مرفه مسئله پیچیده‌ای نیست و دولت منابع اطلاعاتی محدودی در اختیار دارد؛ منابعی چون اطلاعات مالکیت املاک مسکونی و تجاری، مالکیت خودروهای گران‌قیمت خارجی، شرکت در معاملات کلان اقتصادی، رقم بالای مالیات پرداختی، سفرهای مکرر خارجی و از همه مهمتر که احتمالا دولت هیچ تمایل ندارد رسانه‌ای شود: گردش بالای حساب بانکی.


* چرا دولت حذف یارانه مرفهان را دیر اجرا کرد؟

با شروع به کار دولت، از آنجا که حسن روحانی در تبلیغات انتخاباتی بر اصلاح روند اجرای هدفمندی یارانه‌ها تاکید کرده و وعده تشکیل دولت قانونگرا را داده بود، این انتظار در میان دلسوزان و خبرگان کشور ایجاد شد که یکی از برنامه‌های اولیه دولت اجرای همین وعده باشد.

اما در کمال تعجب، مسئولان ارشد دولت از همان ابتدا با فراموشی برخی شعارها و وعده‌های انتخاباتی، نسبت به اصلاح روند اجرای هدفمندی یارانه‌ها خصوصا حذف یارانه اقشار مرفه، جبهه گرفتند. در عیان‌ترین موضع‌گیری، حسن روحانی چند بار اعلام کرد که با شناسایی اقشار مرفه از طریق سرک کشیدن به حساب‌های بانکی آنها مخالف است.

هر چند همان موقع، کارشناسان اقتصادی و اهل فن به طور واضح پاسخ رئیس دولت را دادند که حتی در لیبرال‌ترین کشورهای پیشرفته جهان هم دولت برای تشخیص وضعیت درآمدی مردم جهت اموری همچون مبارزه با پولشویی یا تعیین مالیات، به حساب‌های بانکی مردم کاملا احاطه دارد.

اینک که دولت عملا حذف یارانه مرفهان را آغاز کرده، طبیعتا یکی از منابع شناسایی افراد پولدار در ادامه راه گردش حساب بانکی آنها است؛ یعنی همان چیزی که روحانی با آن مخالفت می‌کرد.

البته اگر واقعا دولت قصد دارد برای شناسایی اقشار پولدار از سایر منابع اطلاعاتی به جز حساب بانکی افراد استفاده کند، بهتر است صراحتا این موضوع را اعلام کند تا این شائبه که در بالا به آن اشاره شد، مطرح نشود.


این در حالیست، افرادی که در سال گذشته فرم خود اظهاری دریافت یارانه را تکمیل کردند، این اجازه را به دولت دادند که درآمد آنها بررسی شود و اگر میزان درآمد خود را خلاف واقع اظهار کرده بودند، دولت آنها را جریمه کند.

به هر حال، اقدام دولت در حذف یارانه پولدارها هرچند دیرهنگام و به صورت محدود انجام‌شده، باز هم جای تشکر دارد. اگرچه محاسبات نشان می‌دهد حذف یارانه پولدارها اگر در حد همین چندصدهزار نفر باشد، فایده‌ چندانی برای رفع کسری بودجه دولت ندارد، زیرا همانطور که نوبخت سخنگوی دولت هفته گذشته اعلام کرد: کسری یارانه‌ها در سال جاری 18 هزار میلیارد تومان است که حتی با یکی دو میلیون حذفی هم پر نخواهد شد.