آیا سازمان میراث فرهنگی واقعاً به صنایع دستی باور قلبی دارد؟

خبرگزاری تسنیم؛ مسعود ملکی- زمانی بر این سرزمین گذشته است که ایرانیان به خاطر داشتن هنرهای فراوانی که در اختیار داشتند زبانزد دنیا بودند و حتی بسیاری از فعالیت‌های معمولی زندگی خود را به کمک هنر تسهیل می‌کردند و آن را به نحوی زیبا و هنرمندانه انجام می‌دادند؛ شاید این جملات این قطعه از شعر را در ذهن تداعی کند که «هنر نزد ایرانیان است و بس».

سال‌های سال تمدن و فرهنگ ایران  و ایرانی را می‌توان در بیش از 350 رشته صنایع دستی ایران که بالاترین تنوع را در دنیا دارد کشف کرد، هنری که با جان و روح آدمی آمیخته است؛ شاید این جمله کمی اغراق آمیز به نظر آید اما اگر روح حاکم خانه‌ای را که در آن خانه ترمه‌ای روی میز پذیرایی آن کشیده شده است، گلدانی مسی با قلم‌زنی استادانه روی میز قرار دارد و روی دیوار تابلویی از هنر خلاقانه نقاش یا خطاطی نصب شده است با خانه‌ای که از این هنرها بی‌بهره‌اند مقایسه کنیم متوجه خواهیم شد که بسیار متفاوت است و روح آدمی در خانه‌ای که با هنر ایرانی تزیین شده است بسیار لطیف‌تر است.

سال‌های سال بود که هنر صنایع دستی ایران به وسیله هنرمندان صنایع دستی و پشتیبانی دولت‌ها به دنیا عرضه می‌شد، حتی عادت دولت‌های قبل از انقلاب این بود که روسای جمهور و پادشاهانی که به ایران پا می‌گذاشتند را برای اینکه هنر و تمدن ایرانی را به رخ آنها بکشانند به کارگاه‌های صنایع دستی می‌آوردند تا آنها از نزدیک از خلاقیت هنرمندان ایرانی آشنا شوند؛ بعد از انقلاب نیز تا مدتی این کار هر چند بسیار کمرنگ وجود داشت.

با تشکیل سازمان صنایع دستی حمایت ویژه از هنرمند ایرانی و تولیدکننده صنایع دستی را در عمل، نه در شعار، صورت گرفت، سازمانی که مواد اولیه ارزان‌قیمت در اختیار تولیدکننده قرار می‌داد و با رایزنی‌های خود سفارش‌های مختلفی از کشورهای دیگر و حتی داخل کشور برای هنرمندان می گرفت و به نوعی واسط میان این دو بود؛ اما با ادغام غم‌انگیز این سازمان در سازمان میراث فرهنگی این حلقه واسط شکست با این توجه که از قبل هم برای جایگزین آن فکری نشده بود.

در طی این چند سال بعد از ادغام، روسای سازمان میراث فرهنگی قول می‌دادند که به حمایت از صنایع دستی بپردازند و در نطق‌های سخنرانی‌شان، موضوع اهمیت این هنر در ایران را گوشزد می‌کردند اما در عمل، حمایت‌ها بسیار اندک بود و به نوعی حوزه صنایع دستی، طُفیلی حوزه گردشگری و میراث فرهنگی بود، بهترین بودجه‌ها و بالاترین آنها برای گردشگری و بعد از آن میراث فرهنگی بود و صنایع دستی از کمترین حق بررخوردار بود.

با روی‌کار آمدن دولت یازدهم و ریاست محمدعلی نجفی بر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که از کرسی وزارت آموزش و پرورش به علت عدم رای اعتماد نمایندگان مردم جا ماند، امیدها برای توجه بیشتر به حوزه صنایع دستی تازه شد اما بعد از رفتن نجفی که هنوز هم علت کوچ وی از سازمان میراث فرهنگی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، مسعود سلطانی‌فر جایگزین شد و در همان مصاحبه‌های اولیه دوران ریاست، قول توجه بیشتر به صنایع دستی را داد و همگان را خوشحال کرد.

اما ظاهراً از این دیوار امید هم چند تکه سنگی بیشتر نمانده است و وعده‌ها باز هم به عمل تحقق نیافته است، حضور اساتیدی چون بهمن نامورمطلق و تیمی که با وی کار می‌کند در معاونت صنایع دستی نویدبخش جان تازه در صنایع دستی بود اما حمایت‌ها کم و توان راه‌رفتن را از صنایع دستی کشورمان گرفته است.

اولین نشانه این موضوع را می‌توان در میزان بودجه صنایع دستی در سال جاری جستجو کرد، بودجه‌ای که سال گذشته 19 میلیارد و 400 میلیون تومان بسته شده بود و برای امسال هم با صفر درصد افزایش، 19 میلیارد و 400 میلیون تومان بسته شد؛حمایت‌ها از کارگاه‌های صنایع دستی که در سال گذشته آرام‌آرام چرخِ لنگ صنایع دستی را تعمیر می‌کرد به اندک کاهش یافته است و با عدم اختصاص بودجه مناسب در سال جاری تا الان که کمتر از یک ماه تا بزرگترین نمایشگاه صنایع دستی در سال باقی مانده است برگزاری نمایشگاه و حمایت از این کارگاه‌ها را با مشکل روبرو کرده است.

بیمه هنرمندان صنایع دستی در اواخر سال گذشته قطع می‌شود و رئیس سازمان میراث فرهنگی قول حل این مشکل با تفاهم‌نامه‌ای که قرار است با وزارت رفاه داشته باشند را می‌دهد اما اتفاقی نمی‌افتد و هنوز که هنوز است بیمه قطع است.

اسامی هنرمندان صنایع دستی از طرح تکریم هنرمندان توسط وزارت ارشاد حذف می‌شود و به معاونت صنایع دستی اعلام می‌شود که پول هنرمندان صنایع دستی که در طرح تکریم هنرمندان ثبت‌نام کرده‌اند را باید خودتان بپردازید؛ اسامی مستمری‌بگیران صنایع دستی هم از این طرح که مصوبه دولت دارد باز هم توسط وزارت ارشاد قلم گرفته می‌شود.

حمایت از کارگاه‌های تولیدی که قرار بود با اختصاص 10 میلیارد تومان از 19 میلیارد و 400 میلیون تومان بودجه امسال صنایع دستی در ابتدای سال با قوت به کار خود ادامه دهد هنوز در پشت درهای اختصاص اعتبار قرار دارند و معلوم نیست چه زمانی این اتفاق می‌افتد.

صنایع دستی کشورمان چه بخواهیم و چه نخواهیم برترین هدیه‌هایی است که به عنوان نماد فرهنگ ایرانی-اسلامی در تشریفات، به مهمانان خارجی داده می شود در حال حاضر اوضاع خوبی ندارد وبا توجه به این مشکلات پی‌درپی این سوال در ذهن می‌آید که آیا سازمان میراث فرهنگی به صنایع دستی اعتقاد قلبی دارد؟

انتهای پیام/