سنگری در «از نتایج سحر» از خودش تقلب کرده است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست خبری معرفی کتاب «از نتایج سحر» صبح امروز، 25 اردیبهشت‌ماه، با حضور محمدرضا سنگری، نویسنده این اثر و حمیدرضا شکارسری، منتقد ادبی، در غرفه سوره مهر در نمایشگاه کتاب برگزار شد.

شکارسری در این مراسم با اشاره به وجوه مختلف بررسی کتاب گفت: ما معمولاً در نقد و بررسی یک کتاب، علت غایی آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم، اما ارسطو سه عنصر دیگر شامل علت فاعلی، مادی و صوری را نیز مد نظر قرار می‌دهد. از این منظر، اگر بخواهیم از وجه علت فاعلی به بررسی کتاب بپردازیم، باید به تبارشناسی نویسنده توجه کنیم. مؤلف آثار متعددی چه در حوزه پژوهشی و چه در زمینه شعر در عرصه ادبیات دفاع مقدس و عاشورایی منتشر کرده، از این نظر طبیعی است که او بعد از این عرصه‌ها به سراغ ادبیات انقلاب اسلامی برود.

وی به علت مادی کتاب اشاره کرد و یادآور شد: در علت مادی باید به مصالح و موادی که در نگارش کتاب مورد توجه قرار گرفته است، توجه داشت. از این منظر، کتاب با نثری سلیس و روان نوشته شده است. معمولاً این نوع آثار با نثری متکلف و گاه با رویکردی کهنه‌گرایی نوشته شده‌اند؛ به همین دلیل کتاب «از نتایج سحر» یک کتاب راجع به ادبیات است و ادبی نیست. از ارعاب و فریب مخاطب با استفاده از نثر غیر سلیس پرهیز کرده و هدف اطلاع‌رسانی به مخاطب بوده است. از این منظر این یک وجه مثبت برای کتاب محسوب می‌شود.

این منتقد ادبی ادامه داد: ضرب‌آهنگ کتاب کند است و این برای یک اثر پژوهشی یک نکته مثبت محسوب می‌شود؛ چرا که نویسنده با ریزبینی و نکته‌یابی به بررسی موضوعات مختلف پرداخته است؛ هر چند این رویه در برخی موارد مانند زمانی که نویسنده به بررسی جریان‌های نوگرایی در ادبیات انقلاب می‌پردازد، تغییر می‌کند. به عبارت دیگر، نویسنده در این مواقع با سرعت از موضوع می‌گذرد و نمونه‌هایی برای موضوع مطرح شده، ارائه نمی‌دهد. نثر کتاب عموماً جانبدارانه نیست، اما مواردی هم پیدا می‌شود که نویسنده از این اصل عدول می‌کند.

شکارسری به علت صوری اثر اشاره کرد و یادآور شد: «از نتایج سحر» بناست که شامل نقل و نقد باشد، چون این کتاب به یک رویکرد سیاسی به اسم انقلاب اسلامی متصل است، باید به موضوعات تاریخی بیشتر بپردازد. آوردن مشخصات تاریخی راجع به شرایط سیاسی و اجتماعی دهه‌های 40 تا 60 یکی از ضروریات در این زمینه است.

به گفته شکارسری، ذکر منابع کمیاب و گاه نایاب و رجعت به آنها برای بررسی ادبیات انقلاب اسلامی در این کتاب، از مشخصات مثبت این کتاب به شمار می‌آید. منابع تحقیقاتی در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی بسیار کم است؛ به همین دلیل عمده منابع استفاده شده در «از نتایج سحر» از کتاب‌های شعر است و گاه می‌توان کپی پیست نویسنده از کتاب‌های سابق خودش را هم در متن دید. به عبارت دیگر سنگری در این کتاب از خودش تقلید کرده است. «از نتایج سحر» از این منظر سنگ بنای دیگر آثار پژوهشی در این حوزه خواهد بود. 

این منتقد ادبی در ادامه بحث به بررسی علل غایی کتاب «از نتایج سحر» پرداخت و گفت: مهمترین دلیل نگارش این اثر، ارائه تعریفی از شعر انقلاب است. نویسنده در این اثر اعتقاد دارد که امکان دارد شعری با محتوای انقلاب سروده نشود، اما شاعر آن، شاعر انقلاب باشد. آیا این به معنای جمع کردن سرباز برای شعر انقلاب نیست؟

محمدرضا سنگری دیگر سخنران این مراسم بود. وی با اشاره به چرایی نگارش این اثر و پاسخ به برخی از انتقادهای شکارسی گفت: رهبر معظم انقلاب در دیدار با کارکنان حوزه هنری تأکید داشتند که ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس باید وارد دانشگاه‌ها شود. در حال حاضر نیز رشته‌های این چنینی در برخی از دانشگاه‌ها دایر شده است، اما ما منبع درسی در این حوزه نداریم. این کتاب با توجه به این ضرورت و با تأکید قیصر امین‌پور برای نگارش مطالب تحقیقاتی در این زمینه، نوشته شده است.

وی ادامه داد: جلد نخست «از نتایج سحر» به موضوعات کلی می‌پردازد. مسلم است که جلد اول که به کلیات می‌پردزاد، زیاد وارد جزئیات نمی‌شود. من بسیاری از مسائل مربوط به شعر و ادبیات انقلاب اسلامی مانند شعر آیینی و ... را در مجلدات دیگر به صورت مبسوط خواهم پرداخت. البته این کار بزرگ و حجیمی است و زیر مجموعه‌های متعددی دارد. کاش حوزه هنری زمینه‌ای ایجاد می‌کرد تا گروهی از متخصصان به این امر روی آورند و این موضوع را کامل کنند.

سنگری در تعریف شعر و شاعر انقلاب یادآور شد: ما یک شعر انقلاب اسلامی و یک عصر انقلاب اسلامی داریم. اگر کسی به این موضوع توجه نکند، ممکن است دچار خطا شود. برخی از دوستان ما شاعر انقلاب را چنین تعریف می‌کنند که درباره انقلاب اسلامی آن هم سال 57 شعر گفته باشد.

انتهای پیام/