بانک‌ها‌؛ گاهی رقیب،گاهی رفیق

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزای تسنیم؛ سفر دو کارشناس هلندی و بلژیکی به ایران در سال 1315 به منظور بررسی امکانات قانونی تشکیل سازمان بورس بهانه‌ای کافی بود تا مقدمات مطالعات اتاق صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی فراهم و در سال 1341 با تشکیل کمیسیونی موضوع تاسیس بورس اوراق بهادار به صورت جدی دنبال شود.
بر این اساس هم در سال 1345 قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران تهیه و به مجلس ارائه و تصویب شد تا حدود 47 سال و چند ماه و چند روز پیش با عرضه و معامله سهام بانک توسعه معدنی و صنعتی در ساعت 11 صبح پانزدهمین روز بهمن سال 1346، بورس ایران متولد شد و شروع به‌کار کند.
در این سال‌ها نیز همیشه نبض سهامداران با افت و خیز قیمت سهام در بازار سرمایه تنظیم بوده است و دغدغه‌هایی چون شفافیت اطلاعات، مجموعه قوانین و مقرارت بورسی و نیز قانون‌های مربوط به صنایع و شرکتها، عوامل کوتاه‌، میان و بلندمدت تاثیرگذار در بورس و نیز دلنگرانی حمایت یا عدم حضور دولت در بازار، همواره همراه معامله‌گران تالار شیشه‌ای بوده است.
با این حال نگاهی به روند معاملات بازار سرمایه در دو ماه گذشته حکایت از این دارد که شاخص بورس معاملات امسال را در حالی از کانال 62855 واحد آغاز کرد که در مدت چند روز تا ارتفاع 70 هزار واحد هم پیش رفت و قیمت سهام شرکتها نیز رشد 10 تا 20 درصدی را به خود دیدند، اما روزهای خوش بورس دوام چندانی نداشت و بازار سهام در جاده نزولی خود که از نیمه دیماه سال 92 آغاز شده، افتاد و این ریزش کماکان ادامه‌ دارد؛ تا جایی که تداوم آب رفتن سرمایه معامله گران بورسی بار دیگر در چند روز گذشته موجب تجمع اعتراض آمیز آنها مقابل تالار شیشه ای در خیابان حافظ شد و بر این اساس نیز وزارت اقتصاد و سازمان بورس مثل همیشه با تجویز تسکین موقت تزریق نقدینگی بانکها به بورس با خرید و حمایت از سهامداران در آرام کردن جو روانی تالار تلاش کردند.
جدای از این موضوع که آیا بانکها در عمل آستینی برای حمایت از بازار بالا زده‌اند یا نه، این بحث در میان است که آیا این اقدام بانکها به نمایندگی از بازار پول که رقیب بازار سرمایه خوانده می شود دخالت در معاملات محسوب می شود یا نه؟! و این که آیا این اقدام در راستای حمایت از بازار سرمایه مختص بورس ماست یا در سایر کشورها نیز امری رایج است؟
بر این اساس به باور کارشناسان، بازار پول نه تنها رقیب بازار سرمایه نیست بلکه باید در کنار و همراه بورس باشد و بورس‌های دنیا نیز همواره بازار پول و سرمایه را همراه یکدیگر می دانند.
همچنین نگاهی به راه اندازی بازار سرمایه در کشور نشان می دهد از ابتدای شکل گیری بورس در ایران در سال 1346 بازار پول در کنار بازار جوان سرمایه قرار داشته است و بررسی پرتفوی بانکها هم نشان می دهد شرکتهایی که بانکها تحت عنوان بنگاهداری در اختیار داشته و مدیریت می کنند حضور جدی در بازار سرمایه داشته‌اند.
بعلاوه این که در شرایط کنونی بیان بحث ورود بانکها برای تامین نقدینگی بازار سرمایه مساله تازه ای نیست و درگذشته هم هرگاه شرایط بورس نامناسب بود و صف‌های فروش در بورس طولانی می‌شد، بانک مرکزی فرمان غیرمستقیمی به بانکها صادر می کرد تا با نقدینگی در اختیار خود، به بازار سهام ورود کند تا هم مانع ریزش بیشتر قیمت‌ها در بازار سرمایه شوند و هم با متعادل شدن و بازگشت بازار به روند صعودی، از این رهگذر نفعی را عاید خود کنند.
افزون بر این برخی کارشناسان بورسی معتقدند باید تمامی بانکها به نسبت حضوری که در بازار سرمایه دارند با تشکیل یک صندوق مشترک، سرمایه ای را گرد هم جمع کرده و به وسیله آن از بازار سهام دفاع کنند؛ چرا که بازار پول و سرمایه مکمل هم بوده و بدون یکدیگر تداوم نخواهند داشت. بنابراین یکی از بهترین گزینه ها در شرایط فعلی این است که با مجوزی که بانکها در اختیار دارند بخشی از نقدینگی و سپرده های جذب شده خود را به بازار سرمایه وارد کنند تا محرکی برای بهبود حال ناخوش بورس و سهامدارانش باشند.

مهدی حاجی وند
انتهای پیام/