امر به معروف اولویت‌دار یا منحصر به مسائل «زیر نصاب اهمیت»؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، جنبش حیا یک تشکل خودجوش فرهنگی است که با حضور جمعی از دانشجویان دانشگاه‌ها تشکیل شد. این تشکل محوریت فعالیت خود را بر روی فریضه امر به معروف و نهی از منکر که سال‌هاست لطمات زیاد رسانه‌ای دیده و بارها مورد مواجهه و تخریب قرار گرفته، گذاشته‌اند. شاید بخشی از این اتفاق هم جدای سوء نیت‌ها به عملکرد یا اجرای بد این فریضه الهی باشد که در موارد زیادی با چالش‌زایی و آسیب همراه بوده است.

اعضای جنبش حیا اصرار دارند تا با بهره‌گیری از نظرات علما و بزرگان دین و اساتید اخلاق بحثی کارشناسی پیرامون این مقوله را به راه بیاندازند و عموماً در این زمینه به تولید آثار فرهنگی و راه‌اندازی برنامه‌های میدانی و هم‌نشینی و گفتگو پیرامون این موضوع هم پرداخته‌اند.

اخیراً یکی از دانشجویان عضو این جنبش مطلبی درباره چند توصیه رهبر انقلاب درباره امر به معروف و نهی از منکر نوشته که در ادامه می‌خوانید:

اولین روز نوروز 94 بود که مقام معظم رهبری در حرم رضوی علیه السلام فرمایش های پراهمیتی درباره امر به معروف و نهی منکر داشتند و به نظر برخی از برخی کارشناسان شعار سال 94 "دولت و ملت ،هم دلی و هم زبانی"، با توجه به سخنان مقام معظم رهبری رابطه ی بین دولت و ملت، رابطه‌ای امر به معروفی تعریف می‌شود.

در بین تمام این بیانات شاید یک جمله بیش از بقیه جلب توجه کرد و آن این جمله ی حضرت آقا بود که فرمودند: در حاشیه عرض بکنیم که این معنای مهمّ امر به معروف و نهی از منکر را نباید به مسائل زیر نصاب اهمّیّت منحصر کرد؛ بعضی تصوّر می‌کنند امر به معروف و نهی از منکر منحصر می‌شود به اینکه انسان به فلان زن یا فلان مردی که یک فرع دینی را رعایت نمی‌کند تذکّر بدهد؛ البتّه اینها امر به معروف و نهی از منکر است امّا مهم‌ترین قلم امر به معروف و نهی از منکر نیست.1

بعد از این فرمایش حضرت آقا اولین مطلبی که به ذهن هر کس می رسید اینکه حتما یکی از مصداق های مهمی که امر به معروف که حضرت آقا آن را زیر  نصاب اهمیت معرفی می‌کند امر به معروف کردن خانم هایی که در جوامع عمومی حجاب خود را رعایت نمی‌کنند و چون در ذهن عده ای بحث امر به معروف گره محکمی با حجاب خورده بود. این سوال به وجود آمد که آیا واقعا تذکر دادن به خانم‌های بد حجاب در خیابان‌ها درست یا نه.... برای پاسخ به این سوالات لازم است دوباره نگاهی به دیگر نظرات ایشان در این باره داشته باشیم.

در وهله ی اول باید عرض شود که وقتی به فرمایشات حضرت آقا در زمینه ی امر به معروف و نهی از منکر مراجعه می‌کنیم با دو نوع نگاه متفاوت مواجه می‌شویم. اول امر به معروف در سطح اجتماعی و نظامی ساز و دیگری امر به معروف در سطح فردی و یک نفر به یک نفر دیگر ایشان در بحث امر به معروف تک به تک و نفر به نفر بیانات محکمی دارند. به عنوان مثال ایشان می‌فرمایند: حرف بزنید بگویید؛ یک کلمه بیشتر هم نمی‌خواهد؛ لازم نیست یک سخنرانی بکنید. کسی که می‌بینید خلافی را مرتکب می‌شود - دروغ، غیبت، تهمت، کین‌ورزی نسبت به برادر مؤمن، بی‌اعتنایی به محرّمات دین، بی‌اعتنایی به مقدسات، اهانت به پذیرفته‌های ایمانی مردم، پوشش نامناسب، حرکت زشت - یک کلمه‌ی آسان بیشتر نمیخواهد؛ بگویید این کار شما خلاف است، نکنید؛ لازم هم نیست که با خشم همراه باشد. شما بگویید، دیگران هم بگویند، گناه در جامعه خواهد خشکید.2

اما وقتی سخن درباره امر به معروف در سطح جامعه و نظام سازی است آن زمان است که امر به معروف‌های فردی و تک به تک در قیاس با آن بسیار کوچک و زیر نصاب اهمیت جلوه می‌کند.

پس نتیجه اینکه امر به معروف های فردی در جایگاه خود بسیار مهم و با اهمیت بوده ولی در مقایسه با امر به معروف های نظام ساز و مهم کوچک و کم اهمیت جلوه می‌کند.

اما نکته مهم این است که از سخنان مقام معظم رهبری کاملا برداشت می‌شود که امر به معروف حجاب در مقایسه با خیلی امر به معروف‌های دیگر کم اهمیت بوده و ایشان اصرار دارند که بحث امر به معروف خیلی فراتر از بحث حجاب انجام و پیگیری شود به عنوان مثال ایشان می‌فرمایند: نهى از منکر هم فقط نهى از گناهان شخصى نیست. تا مى‌گوییم نهى از منکر، فوراً در ذهن مجسّم مى‌شود که اگر یک نفر درخیابان رفتار و لباسش خوب نبود، یکى باید بیاید و او را نهى از منکر کند. فقط ایننیست؛ این جزء دهم است.‎3

ایشان در جای دیگر می‌فرمایند: گناهکار هم فقط بدحجاب نیست که بعضی فقط به مسأله‏ ی بدحجابی چسبیده‏‌اند. این، یکی از گناهان است و از خیلی از گناهان کوچک‏تر است.‏4

و همچنین ایشان می‌فرمایند:اگر ما امر به معروف را در یک دایره محدود، آن هم به وسیله افراد معلومی، زندانی کنیم، دشمن هم در تبلیغات خودش بنا می‏کند سمپاشی‏ کردن؛ که در ایران بناست از این به بعد، نسبت به زنهای بدحجاب، این‏طور عمل شود! این واجبِ به این عظمت را، که قوام همه چیز به آن است، بیاورند در دایره‏ای محدود، در خیابانهای تهران؛ آن هم نسبت به چند نفر زنی که وضع حجابشان مثلًا درست نیست. این است معنای امر به معروف؟! این است معنای حضور نیروهای مؤمن در صحنه‏های گوناگون جامعه؟! قضیه، بالاتر از این حرفهاست.5

این سخنان اصلا به معنای که ایشان امر به معروف حجاب را نفی می کنند، بلکه می خواهند تاکید کنند که ساحت بالای امر به معروف را در سطح حجاب پایین نیاوریم.متاسفانه امروزه اگر به خیلی ها بگوییم درباره امر به معروف و نهی از منکر منهای حجاب صحبت کنید ،هیچ حرفی برای گفتن ندارند. بر همه ی ما واجب که در هر موردی مثل حجاب اگر شرایط امر به معروف محقق باشد امر به معروف و نهی از منکر نماییم.به عنوان مثال در سفر ایشان به خراسان شمالی عده ای خانم که حجاب مناسبی نداشتند به استقبال ایشان آمده بودند ایشان بعد از توضیح اینکه نباید کسی را رد کرد و هر کس عیبی دارد فرمودند: ما هم یک نقص داریم، او هم یک نقص دارد. با این نگاه و با این روحیه برخورد کنید. البته انسان نهی از منکر هم میکند؛ نهی از منکر با زبان خوش، نه با ایجاد نفرت.6

پس در مورد حجاب نیز باید امر به معروف صورت بگیرد ولی باید به فکر این باشیم که مصادیق مهم دیگری همچون حفظ نظام اسلامی، اعتلای فرهنگ، سلامت محیط اخلاقی، سلامت محیط خانوادگی، تکثیر نسل و تربیت نسل جوان آماده‌ی برای اعتلای کشور، رونق دادن به اقتصاد و تولید و... را نیز همچون حجاب از مصادیق مهم امر به معروف بدانیم.

به امید روزی که وقتی گفتیم امر به معروف ،حجاب یکی دیگر از مصادیقی باشد که به ذهن ما می رسد.

منابع:
1. بیانات نوروزی در حرم رضوی 1/1/1394
2. گروه کثیرى از دانشجویان و دانش آموزان، به مناسبت سیزدهم آبان ماه 15/8/1370
3. خطبه هاى نماز جمعه ى تهران25/09/1379
4. دیدار با قشرهاى مختلف مردم 29/07/1371
5. مقام معظم رهبرى در دیدار با علما و روحانیان 07/05/1371
6. علما و روحانیون خراسان شمالی 19/07/1391

انتهای پیام/