نگاهی به ریشه‌های اصلی افراطگرایی در پاکستان
خبرگزاری تسنیم: به باور برخی کارشناسان، مدارس دینی بیشترین نقش را در گسترش افراطگرایی در پاکستان دارند این در حالی است که اعضای گروه‌های شبه نظامی درگیر در کشمیر و افغانستان را افراد دانشگاهی و تحصیل کرده بسیاری تشکیل می‌دهند.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم به نقل از «داون نیوز»، «محمد عامر رانا» کارشناس امنیتی پاکستان با توجه به ریشه‌های افراطگرایی در پاکستان گفت: اتهام به جوانان تحصیل کرده در مورد نقش در حادثه تروریستی به اتوبوس شیعیان در کراچی بحث جدیدی در رابطه با افراطگرایی از سوی گروه‌های تحصیل کرده و «با درآمد بالا» در پاکستان مطرح شده است.
همچنین رسانه‌ها و تحلیلگران پاکستان نیز نگاه خود را به سوی جنبه‌های مختلف علل ریشه افراطگرایی در این کشور معطوف کرده‌اند. برخی از آن‌ها سعی دارند تا مسایل مذهبی را در پاکستان توضیح دهند و برخی نیز ریشه آن را در حوزه‌های سیاسی و آموزش و پرورش می‌دانند. این شرایط نشان می‌دهد که حوزه‌های مختلف پاکستان اکنون در حال درک و توضیح این پدیده هستند.
به نظر برخی کارشناسان، چالش واقعی در رابطه با افراطگرایی در پاکستان، شکستن ادراکات و افسانه‌های موجود است و فقر، نابرابری و محرومیت‌های اقتصادی نیز زمینه افراطگرایی در پاکستان را فراهم می‌کند.
اما تمایلات تندروانه در پاکستان بدون توجه به وضعیت اجتماعی و اقتصادی در همه بخش‌های جامعه این کشور نیز وجود دارد.
افراط گرایی در پاکستان در سه بخش افزایش یافته است.
نخست، درمیان گروه‌های «کم درآمد» بویژه در مناطق ضعیف اقتصادی از جمله مناطق قبایلی هم مرز با افغانستان و مناطق مجاور از ایالت «خیبرپختونخواه» و همچنین بخشی از جنوب پنجاب و داخل سند، که در آن فقر، نابرابری، و ساختارهای اداری ضعیف زمینه‌ساز افراطگرایی و تروریسم شده است..
مدارس و شبکه‌های گروه‌های شبه نظامی و فرقه‌ای در این مناطق به عنوان کاتالیزور عمل می‌کنند. این مدارس و شبکه‌ها با بهره برداری از این عوامل برای پیشبرد برنامه‌های افراطی خود به افراطگرایی و خشونت‌های فرقه‌ای در این مناطق دامن می‌زنند.
این تعجب آور نیست که عوامل فرقه‌ای مانند «سپاه صحابه»، «لشکر جهنگوی» و سایر گروه‌های فرقه‌ای کوچک در ایجاد و حفظ سنگر در این مناطق موفق شده‌اند.
دوم، روند و سطح افراطگرایی در گروه‌های «با درآمد متوسط» از گروه‌های «کم درآمد» متفاوت است. ترویج کنندگان افراطگرایی در مناطق شهری و یا نیمه شهری از جمله مرکز و شمال ایالت «پنجاب»، کراچی و حیدرآباد در ایالت «سند»، مناطق متعادل ایالت خیبرپختونخواه و «کشمیر»، عمدتا سیاسی هستند.
گروه‌های افراطی مانند «لشکرطیبه»، «جیش محمد»، «حزب اسلامی» و «القاعده» نقشی مهمی در ارتقای تمایلات افراطی در پاکستان دارند.
درحالی که به نظر برخی کارشناسان، مدارس دینی و برخی جوامع مذهبی در رابطه با گسترش افراطگرایی در پاکستان دخالت دارند اما با نگاهی دقیق‌تر می‌توان گفت که بسیاری از اعضای گروه‌های شبه نظامی درگیر در کشمیر و افغانستان در واقع جوانان تحصیل کرده در موسسات آموزشی رسمی این کشور بودند.
شاخه‌های دانشجویان از گروه‌های سیاسی مذهبی و همچنین فرقه‌ای، رفاهی، رادیکال و شبه نظامی در کالج‌ها و دانشگاه‌ها تاکنون فعالیت دارند. شاخه‌های دیگر از این گروه‌ها نیز بدنبال تحت تاثیر قرار دادن بخش‌های خاص جامعه هستند.
گروه‌های مذهبی پاکستان، چه جاه طلبی سیاسی، فرقه‌ای یا شبه نظامی داشته باشند، نگاه ویژه‌ای در رابطه با حضور در جوامع زنان، تاجران، پزشکان، معلمان و سایر حوزه‌ها دارند.
این شاخه‌ها عواملی هستند که نقش کلیدی در ترویج افراطگرایی درمیان گروه‌هایی با درآمد بالا ایفا می‌کنند.
سوم، قویترین و مهمترین ترویج کنندگان افراطگرایی که خود را بیگانه از جامعه می‌دانند و به اصطلاح نخبگان پاکستان هستند، نقش مهمی در ترویج افراطگرایی در پاکستان ایفا می‌کنند.
گروه‌های رادیکال مانند «حزب التحریر» و «ال هدا» ظاهرا در این بخش فعالیت دارند.
ال هدا در بخش زنان با هدف درآوردن آن‌ها به ریشه‌های مذهبی افراطی است و همچنین حزب التحریر نیز تلاش می‌کند تا با نفوذ در نخبگان، هدف نظام خلافت در پاکستان را بدست آورد.
افراطگرایی و تروریسم یک رابطه علت و معلول در پاکستان دارد. چالش تروریسم را نمی توان بدون تضعیف این پیوند نابود کرد.
بسیاری از مطالعات تجربی نشان می‌دهند که فعالیت‌های سیاسی در دانشگاه‌های پاکستان، برای نابودی افراطگرایی می‌تواند به دو روش کمک کند. نخست این که، انرژی هیجانی جوانان را جذب کرده و جهت مثبت به آن‌ها بدهند.
دوم این که، فضای دانشگاه‌ها برای افراط گرایی و گروه‌های شبه نظامی در موسسات و دانشگاه‌ها کاهش یابد.
دولت پاکستان باید با بررسی مجدد به طور جدی اجازه ندهد که در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی فعالیت‌های افراطی صورت گیرد. همچنین عدم مجوز برای چنین فعالیت‌هایی در مدارس بزرگ دینی این کشور نیز تاثیری فوق العاده‌ای بر کاهش مشکلات پاکستان خواهد داشت.
اما دولت پاکستان از این هراس دارد که احزاب سیاسی و گروه‌های دانشجویی با چنین کاری در دانشگاه‌ها، به رویکرد فعال فیزیکی ضد دولتی روی آورند که محیط جامعه نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
انتهای پیام/پ
