صداقت پاکستان در روند صلح افغانستان؛ مهار نفوذ هند و دریافت کمک نظامی از آمریکا

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه تحلیلی «اوراسیا»، سکوت چین در مقابل خواست هند از سازمان ملل در مورد گروه‌های افراطی مستقر در پاکستان همزمان با انتقاد رئیس‌جمهور افغانستان از این کشور درباره ناکامی پاکستان در تعهد و تلاش بیشتر برای مهار طالبان صورت گرفت.

چین از پاییز سال گذشته تلاش‌هایی را برای متقاعد ساختن طالبان و مذاکره با دولت افغانستان انجام داد اما با شکست روبرو شد. چین بزرگترین سرمایه‌گذار خارجی در این کشور به شمار می‌آید و به همین دلیل امیدواری‌هایی وجود داشت که این کشور برای تامین امنیت پروژه‌های اقتصادی خود پاکستان را متقاعد سازد تا از آموزش و اعزام افراط‌گرایان به افغانستان امتناع کند.

رئیس‌جمهور افغانستان از زمان به حکومت رسیدن در ماه سپتامبر سال گذشته، تلاش کرد تا برای تامین صلح در این کشور، دوستی با پاکستان را ادامه دهد.

وی در ماه آوریل سال گذشته در دهلی‌نو گفت: امیدواریم پاکستان به وعده‌هایش عمل کند. با در نظر گرفتن شرایط و اوضاع امنیتی افغانستان به نظر می‌رسد که این امیدواری نقش برآب شده باشد.

غنی که خواستار تامین صلح در افغانستان و قراردادن آن در مسیر پیشرفت است، حکومت خود را در ماه سپتامبر با دعوت طالبان برای پیوستن به دولت آغاز کرد.  هرچند طالبان از سال 2004 میلادی هر سه انتخابات را با خشونت و تهدید مختل کرده بودند،  برگزاری انتخابات و انتقال مسالمت‌آمیز قدرت مطابق قانون اساسی افغانستان در سال گذشته نشان داد که نیروهای امنیتی افغانستان به خوبی امنیت آن را تامین کردند و طالبان خیلی نتوانستند آن را مختل کنند.

اما هنوز هم صلح و ثبات یکی از موضوعات مهم پیش‌روی افغانستان می‌باشد. جامعه جهانی می‌داند که طالبان توسط پاکستان حمایت می‌شود و کلید صلح در اختیار این کشور است و به همین دلیل اشرف‌غنی تلاش دارد تا این کلید را در پاکستان بیابد.

با در نظر گرفتن گزینه‌های اندک اشرف‌غنی، نمی‌توان گفت که پیشنهادهایش به پاکستان بیانگر  اعتماد او به اسلام‌آباد است. زیرا دولت این کشور در یک دهه گذشته برای طالبان و شبکه حقانی پناهگاه‌های امن فراهم کرده است و هر زمان که خواسته تلاش‌ها در زمینه‌ گفت‌وگوهای صلح را خنثی کرده است.

با این وجود احتمالا غنی فکر می‌کند که می‌بایست روابط خود با پاکستان را بهبود بخشد. زیرا با انتقادهای پایدار و همیشگی «حامد کرزی» رئیس‌جمهور سابق افغانستان، اسلام‌آباد نمی‌خواست تا در کابل صلح برقرار شود. اما همزمان با افزایش حملات طالبان، اشرف‌غنی در نشست «گروه بین‌المللی تماس» در افغانستان، در 21 ماه می، گفت: نواز شریف اطمینان داد که اسلام‌آباد اجازه نخواهد داد از خاک این کشور علیه افغانستان استفاده شود. آخرین صحبت‌های اشرف‌غنی بیانگر این است که پاکستان به آنچه که متعهد شده پایبند نخواهد بود.

ملاحظات پاکستان
مدت زیادی است که سیاست پاکستان در قبال افغانستان توسط دو ملاحظه برجسته هدایت داده شده است و ممکن است واشنگتن و دیگر کشورهای عضو ناتو آن را درک کرده باشند.

نخستین دلیل را می‌توان غلط بودن تئوری سیاست پاکستان دانست. پاکستان، افغانستان را منطقه‌ای برای رقابت با هند و نفوذ بیشتر در جنوب آسیا می‌داند. مقامات ، غیرنظامی و نظامی‌های پاکستان بر این باورندکه باید به هر طریقی از نفوذ هند در کابل جلوگیری کنند.

دوم این که پاکستان به دنبال حملات یازدهم سپتامبر درک کرد که نمی‌تواند مبارزه با طالبان را رد کند و موجب خشم آمریکا شود. 

رئیس‌جمهور پیشین پاکستان گفت: «جورج بوش» تهدید کرده بود که اگر پاکستان به نیروهای ضد القاعده نپیوندد، این کشور را چنان بمباران خواهد کرد که به کلی نابود شود. به دنبال آن پاکستان تعهد داد تا  طالبان را با این هدف تحت تعقیب قرار دهد که از آمریکا کمک‌های نظامی دریافت کند.

واشنگتن می‌داند که پاکستان همچنان به آموزش و حمایت گروه‌های شبه‌نظامی ادامه می‌دهد اما با امید اینکه اسلام‌آباد در برخی از مواقع به تعهدات خود عمل کند، از این کشور با وجود افزایش حملات طالبان کمک‌ نظامی می‌کند.

این امر تنها می‌تواند طالبان و مربیان پاکستانی آن‌ها را متقاعد سازد که برای تقویت موضع‌شان زمان بیشتری در اختیار دارند. در عین زمان، احتمالا آمریکا به امید این که پاکستان با تروریسم مبارزه خواهد کرد، بیش از یک میلیارد دلار را به این کشور کمک خواهد کرد.

جدایی هند و آمریکا در مورد مسائل افغانستان تنها دستاوردی است که اسلام‌آباد طی دهه گذشته به عنوان متحد آمریکا علیه تروریسم به دست آورده است.برخی از آمریکایی‌ها که به خوبی اسلام‌آباد را می‌شناسند، این کشور را یک «دشمن در لباس دوست» می‌دانند اما تعداد کسانی که در واشنگتن حاضرند تا برای خشنودی هند، پاکستان را از دست بدهند یا تا هنگام شکست طالبان نیروهای آمریکایی را در افغانستان نگهدارند، زیاد نیستند.

پاکستان توانسته کمک‌های زیادی را از آمریکا کسب کند؛ چون واشنگتن به این باور است که شاید ارتش پاکستان برای تنبیه و گاهی شکست طالبان کمک می‌کند. با در نظر گرفتن تمام این مسائل می‌توان فهمید که پاکستان اهمیتش را در جنوب آسیا با آموزش تروریست‌ها حفظ می‌کند؛ اما وعده می‌دهد و به نظر می‌رسد که با آنها مبارزه می‌کند.

غنی سخت تلاش کرده به نگرانی‌های پاکستان رسیدگی کند. به همین منظور این کشور را ستود و تصمیم گرفت تا تعداد اندکی از مقام‌های امنیتی را برای آموزش به پاکستان اعزام کند. به این دلیل از سوی حامد کرزی، رئیس جمهور سابق و برخی از وزرای سابق به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.

هم‌چنان به نظر می‌رسد که غنی با تعلیق معامله اسلحه با هند، به پاکستان پیشنهاد صلح داده باشد. به ویژه غنی از پاکستان نخواسته تا علیه طالبان افغانستان بجنگد بلکه فقط از این کشور خواسته تا آن‌ها را به گفت‌وگوهای صلح متقاعد کند.

سال‌هاست که  مقامات پاکستانی و طالبان در گفت‌وگوی صلح شرکت نکرده‌اند.  واضح است که پاکستان تاکنون هیچ تمایل و توانایی برای متقاعد کردن طالبان برای راه حل دیپلماتیک نشان نداده‌ است. بنابراین نتیجه سفرهای دوجانبه بیشتر بین کابل و اسلام‌آباد و گفت‌وگوهای اخیر با طالبان در دوحه بی نتیجه بوده است. دور دیگری از گفت‌وگوهای محرمانه به کمک چین در غرب این کشور در اواخر ماه می‌ میلادی برگزار شد که آن هم نتیجه‌ای نداشت. برخی از تحلیلگران شکست در گفت‌وگوهای صلح را شرط طالبان مبنی بر خروج تمام نیروهای خارجی از این کشور می‌دانند و به همین دلیل که آنها بر حملات خود افزوده‌اند.

برخی معتقدند که شاید کرزی درست می‌گفته به ارتش پاکستان که طالبان را آموزش می‌دهد؛ نباید در گفت‌وگوهای صلح نباید اعتماد کرد.

ناتوانی یا بی‌میلی آشکار چین برای متقاعد کردن پاکستان برای مذاکره با طالبان باعث شده تا بی‌ثباتی و ناامنی همچنان در افغانستان باقی بماند. اشرف‌غنی به هیچ یک از کشورهای چین و پاکستان نمی‌تواند اعتماد  و تکیه کند. حال با درنظر داشت تمام این موانع باید دید که واشنگتن چه سیاستی را در مورد ادامه جنگ و حملات طالبان در نظر خواهد گرفت.

انتهای پیام/.