«شمعدونی» خطرناک‌تر است یا «گینس»؟
خبرگزاری تسنیم: در یک محفل نقد و بررسی فیلم «گینس»، اولین ساخته تنابنده با آخرین ساخته سروش صحت مقایسه شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، فیلم سینمایی «گینس» ساخته محسن تنابنده با حضور محمد تقی فهیم، به‌عنوان منتقد در ادامه نشست‌های "سینما انقلاب" روز چهارشنبه 10 تیرماه در تالار سوره حوزه هنری اکران و با حضور محمدتقی فهیم و سید امیر جاوید مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
محمد تقی فهیم پس از اکران این فیلم در نشست نقد و بررسی در سخنانی گفت: واقعیت این است که امروز و در این مکان برای نخستین بار است که گینس را مشاهده کردم، شاید این نقد خوبی نباشد که بلافاصله بعد از دیدن یک فیلم آن را مورد نقد قرار بدهیم به‌خصوص در مورد فیلمی که در گونه کمدی قرار می‌گیرد و طبعاً این قبیل فیلم‌ها مخاطب را با خود همراه می‌کند.
وی افزود: شاید برخی‌ها بگویند که این فیلم خوش‌ساخت نیست ولی به هر حال فیلم دارای یک ویژگی‌هایی بود که تا حدودی مخاطب را با آن درگیر می‌کند. بر این اساس نقد فی‌البداهه و سریع در مورد این قبیل فیلم‌ها مقداری سخت است. به‌نظر من سینمای ما چنین فیلم‌هایی را کم دارد، به‌عبارت بهتر فیلم‌هایی که بتوانند لحظات مفرحی را برای مخاطبان ایجاد کنند.
این منتقد سینما ادامه داد: واقعیت این است که از فیلم گینس نمی‌شود انتظار یک فیلم خیلی خوب را داشت. فکر می‌کنم که حتی خود سازندگان این فیلم نیز چنین ادعایی را نداشته باشند. گینس کاری است در چارچوب فیلم‌های کمدی در سالهای اخیر ولی به‌نظر من یک سر و گردن از آنها بالاتر است، اساساً از فیلم‌های کمدی و طنزی که در این سالها معروف شده بود به فیلم‌های شانه تخم‌مرغی این فیلم چند قدم و چند پله بالاتر قرار گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: علت این امر هم این است که این فیلم دارای توانمندی‌ها و ظرفیت‌های تکنیکال فنی هنری سنگین‌تر و حتی در برخی سکانس‌ها هم شگفت انگیز است، به‌عبارت بهتر فیلم‌هایی که تا به حال در این چارچوب تولید شده غالباً فیلم‌های بسیار ساده و معمولی و در حد یکی دو تا آپارتمان و مناسبات چند نفر بوده است، اما می‌بینیم که فیلم تنابنده از این چارچوب فراتر می‌رود و وارد رویکردی می‌شود که می‌توان درباره بسیاری از جنبه‌های آن صحبت کرد.
اگر چنین فیلم‌هایی را حذف کنیم، تماشاگر را از سینما حذف کردیم
فهیم اضافه کرد: نمی‌گویم که گینس را باید یک فیلم کمدی در حد شاهکار و یک فیلم خیلی خوب در سینمای ایران به حساب بیاوریم اما باید بپذیریم که آن چیزی که سینمای ما از آن آسیب دیده مربوط به همین دست فیلم‌ها است. در حال حاضر در کشور نزدیک به 7هزار نقطه شهری فاقد سینما است و مردم به سینماها نمی‌روند. بر اساس آمار اعلام شده مردم ایران هر 9 سال به سینما می‌روند و این موضوع واقعاً به‌نوعی نشان دادن تعطیل بودن سینما در ایران است.
این منتقد سینما یادآور شد: شما پرفروش‌ترین فیلم‌های سالهای اخیر را دیده‌اید که "اخراجی‌ها"ی آقای ده‌نمکی بوده است، اما همین فیلم کمتر از 2 درصد و یا 2 درصد مردم ایران را توانسته به سالن‌ها بکشاند. پرفروش‌ترین فیلم‌ها در مبلغ بین 5 تا 10 میلیارد است که این اصلاً مبلغ قابل توجهی نیست. بر همین اساس با این وضعیت اگر بخواهیم خیلی این قبیل فیلم‌ها را نادیده گرفته و از سینما حذف کنیم در حقیقت تماشاگر را از سینما حذف کردیم.
فهیم افزود: اگر قرار باشد که بخواهیم خیلی جدی درباره این فیلم‌ها صحبت کنیم طبعاً باید به همین جدیت هم به ابعاد تأثیر مخرب آن هم بپردازیم. زمانی کاملاً می‌توانیم این فیلم‌ها را تأیید کنیم که افرادی از قبیل تنابنده به این مرز برسند که مرز تفریح در کشوری مثل ایران که اخلاق و دین حرف اصلی را می‌زند برای آنها مشخص باشد تا از سقوط به ورطه بدآموزی و ابتذال پرهیز کند.
وی ادامه داد: از طرف دیگر اگر بخواهیم این فیلم‌ها را نادیده بگیریم نیز این امر نوعی اجحاف در حق سینما می‌تواند باشد. در سایت‌ها افراد مختلفی را می‌بینیم که عجیب به این فیلم حمله کرده‌اند. میان این افراد کسانی هستند که در همین سالها برای فیلم "گنج قارون" سینه می‌زدند، در این میان بسیاری اعتراف کرده‌اند: اگر ماهی یک بار گنج قارون را نبینیم انگار سینما را ندیده‌ایم.
این منتقد سینما گفت: اگر ما بخواهیم از منظر هنری و آنچه در سینما به آن هنر گفته می‌شود به فیلم "گینس" نگاه کنیم حتماً ما با پرسش‌های جدی روبه‌رو می‌شویم. اما باید دانست که یک ضلع اصلی سینما تماشاگر است و اگر این رویکرد را در سینما و در ساخت و تولید فیلم نادیده بگیریم همین اتفاقی رخ می‌دهد که در حال حاضر رخ داده است، ولی طبعاً اگر به‌جای آقای تنابنده بودم حتماً برای برخی از اتفاقات فیلم فکر بهتری می‌کردم، به‌ویژه در دیالوگ‌ها و در کلام و آنجاهایی که فیلم کمی ما را دلزده می‌کند و از طنز کلامی و عامیانه آن استفاده می‌شود.
فهیم تصریح کرد: فیلم "گینس" در مجموع فیلمی است که به‌نظر من سرپا است و اشتباهات تکنیکی کم دارد، همچنین با اینکه فیلم شلوغی است میزانسن‌های خوبی را استفاده کرده، از تراولینگ‌ها بگیر تا آن چیزی که موجب شده فیلم در بخش فنی و تکنیکی اجرا فیلمی قابل دفاع بشود، در عین اینکه اگر بخواهیم برگردیم به محتوای آن باید عرض کنم که فیلم حرفهای قابل تأملی را هم در خود دارد، هرچند برخی شوخی‌ها، بهانه خوبی برای کوبیدن فیلم به دست برخی‌ها داده است و از طرفی حرف اصلی فیلم مورد غفلت قرار گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: بحث شترمرغ را در فیلم فقط نمی‌شود شترمرغ دید و یا بحث گینس را نمی‌توان فقط به‌عنوان یک سوژه حساب کرد و مدنظر قرار داد. کمی اگر فکر کنیم می‌بینیم که این روزها چه ولع و شیدایی نسبت به بعضی از اتفاقات در فرامرزها و بین حتی برخی از دولت‌مردها وجود دارد، لذا گینس حرفهای بزرگی هم در دل خود برای مخاطبان سینما دارد.
این منتقد سینما افزود: اما به‌عنوان یک منتقد می‌توانم به اشکالاتی همانند منطق روایی آن اشاره کنم، زیرا در خیلی از جاها فیلم در منطق لنگ می‌زند، به‌عبارتی بهتر مخاطب در فیلم و در بسیاری از صحنه ارتباط آنها را با هم متوجه نمی‌شود. اما در مجموع باید "گینس" را در سطح خود و در بخش فیلم‌های تفریحی و در بخش فیلم‌هایی که اوقات فراغت مردم را پر کند می‌توان ارزیابی کرد.
فحش به «گینس»، حمایت از «گنج قارون»
فهیم یادآور شد: افرادی پیدا می‌شوند بین روشنفکران که مدتی است فیلم‌هایی چون «گنج قارون» را احیا کرده‌اند و فیلم‌فارسی‌های قدیمی را به صفحات رسانه‌ها می‌آورند و اتفافاً این دست افراد هستند که با فیلم «گینس» هم حتی مشکل دارند. این موضوع به آن دلیل است که یک جریان تعمدی در سینما وجود دارد که می‌خواهند اساساً سینما در جمهوری اسلامی نباشد و یا به‌بیان بهتر سینما را برای یک محافل خاص و شبه‌روشنفکری در انحصار نگه دارند و حاصل چنین رویکردی بحران فعلی سینما را شکل داده است.
وی ادامه داد: ما با یک جریان شبه‌روشنفکری روبه‌رو هستیم که در همه این سالها سعی کرده به یک نوعی فیلم‌های ضدسینما را برجسته و آنها را روانه اکران‌های گسترده کند تا این فیلم‌ها با شکست از سالن‌ها بروند تا نهایتاً مخاطبان از سینما زده شوند. آنها اساساً دوست ندارند در جمهوری اسلامی نوعی از فیلم شکل بگیرد که بتواند پاسخگوی نیازهای تفریحی مردم باشد. به همین دلیل است که فیلم گنج قارون هنوز بت است اما به‌طور مثال اگر فیلمی ساخته شود همانند گینس که در مجموع در بخش آثار مفرح فیلم قابل پذیرشی است و در عین رویکرد محتوایی غیرروشنفکرانه دارد، مورد مخالفت قرار می‌گیرد.
این منتقد سینما تصریح کرد: در سالهای اخیر در کشور ما وضع به این صورت بوده است که اساساً فیلم‌هایی که مردم نمی‌توانند آنها را تحمل کنند و از سالن‌ها فراری می‌شوند فیلم هنری خوانده شود و از آن طرف هم فیلم‌هایی که تا حدودی با مخاطب ارتباط می‌گیرد به چوب نقد تند گرفته شود.
سریال «شمعدونی» بسیار خطرناک‌تر از «گینس» است
فهیم گفت: فیلم‌های کمدی اساساً با فیلم‌های درام و ملودرام متفاوت است. یک فیلم کمدی به هر صورت وارد عرصه‌هایی می‌شود که نیاز دارد تا بتواند آن موقعیت‌ها را ایجاد کند. از آن طرف هم می‌دانیم که بسیاری از مسائل در کشور ما خط قرمز است اما این مسائل در دنیا و کشورهای دیگر وجود ندارد. در دیگر کشورها در فیلم‌های کمدی با همه چیز شوخی می‌شود ولی ما در ایران با بسیاری از مسائل نمی‌توانیم شوخی کنیم.
وی افزود: دست فیلم‌ساز ما در کشور به‌شدت بسته است. اما انتظار دارم تا فیلم سازان ما خلاقیت به خرج بدهند و در همین مدار بسته اخلاقی ما به‌زعم آنها بتوانند برای ما کمدی ایجاد کنند. بنابراین همین فیلم گینس که بسیاری اعتقاد دارند از خطوط قرمز عدول کرده است حالا شما ببینید که اگر قرار باشد کمدی به‌سمت آن چیزی برود که در دنیا ساخته می‌شود چه اتفاقی رخ می‌دهد. در حقیقت نه ما این اجازه را به فیلم سازان می‌دهیم و نه خود آنها این خط قرمزها را سپری می‌کنند.
این منتقد سینما خاطرنشان کرد: به‌نظر من فیلمی همانند «گینس» به‌مراتب کمتر از یک سریال همانند «شمعدونی» به جامعه آسیب می‌زند، اولاً مخاطب آن سالنی است، اما از آن طرف وقتی مخاطب گسترده‌ای پای تلویزیون آن سریال را می‌بیند، شما باید ببینید که در سریال شمعدونی چه کردند و اگر ما در سالن سینما فیلم «گینس» را خطرناک درنظر بگیریم مقداری بی‌انصافی است.
فهیم ادامه داد: جامعه ما تا امروز به آقایان عطاران و تنابنده روی خوش نشان داده‌اند و چه بهتر است که آنها از این موقعیت و ظرفیتی که در اختیار دارند استفاده کنند و به‌جای اینکه در واقع فیلم‌های خود را به‌سمت استفاده از اتفاقات دم‌دستی ببرند کار کنند و خلاقیت‌های بیشتری را بیندیشند تا به انتظارات تماشاگران پاسخ مناسب بدهند.
وی در پایان تصریح کرد: فیلم «گینس» یک اثر معمولی است، که می‌تواند تا حدودی مخاطب را در سینما سرگرم نگه دارد و ما نباید انتظار داشته باشیم که ما را دچار چالش‌های ذهنی و اندیشه‌ای کند، اگر چنین انتظاری از این فیلم داشته باشیم نشان دهنده بالا بودن توقع ما است.
انتهای پیام/*
