بررسی خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا

به گزارش گروه "رسانه‌ها" خبرگزاری تسنیم، در هفته‌های اخیر بحث خروج معاملات محصولات پتروشیمی از بورس کالای ایران در حالی مطرح شده است که ستاد تنظیم بازار و ستاد هدفمندی یارانه‌ها متشکل از مسئولان عالی‌رتبه اقتصادی و حوزه پتروشیمی کشور، با این تصمیم به طور جدی مخالفت کرده‌اند؛ اما برخی شواهد و اخبار حاکی از آن است که همچنان تحرکاتی در این زمینه با وجود مخالفت قاطع بدنه دولت در جریان است.

این اقدام در شرایطی صورت گرفته که عملکرد بورس کالا در حوزه معاملات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی بر خلاف بسیاری از بازارهای موجود از شفافیت لازم برخوردار بوده و آمار معاملات ثبت شده در این تالار این موضوع را گواهی می‌دهد.

هرچند آمار و ارقام و عملکرد چند ساله بورس کالا در حوزه محصولات پتروشیمی حکایت از عملکرد خوب این بازار و شفافیت آن دارد اما وزارت صنعت، معدن و تجارت بر این اعتقاد است که خروج این محصولات می‌تواند دست دلالان و سوءاستفاده‌کنندگان از این بازار را کوتاه کند.

این ادعای وزارت صنعت، معدن و تجارت در حالی مطرح می‌شود که تا پیش از این ورود این کالاها در بورس با این هدف قرار گرفت که دست سودجویان و دلالان به واسطه ایجاد بازاری شفاف که قیمت‌گذاری آن متناسب با عرضه و تقاضا است کوتاه شود و در همین راستا رینگ پتروشیمی بورس کالا شکل گرفت.

با وجود این که کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه در طول چند سال اخیر این بازار را بازاری شفاف و به دوراز رانت معرفی می‌کنند اما این ادعای وزارت صنعت، معدن و تجارت سوالات زیادی را در ذهن متبادر می‌کند که این اقدام نفع یا منفعت چه کسانی را تامین می‌کند که عده‌ای کمر همت برای آن بسته‌اند و هر از چندگاهی آن را مطرح می‌کنند و دیگر اینکه چه تضمینی وجود دارد که اگر این محصولات از بورس کالا خارج شدند مجددا در گرداب واسطه‌گران و دلالان نیفتند. این سوالات و ده‌ها سوال دیگر مواردی هستند که همواره از سوی کارشناسان مطرح می‌شوند اما تاکنون هیچ متولی حاضر به پاسخگویی شفاف در مورد آن نشده است.

خروجی غیر قانونی

حسین بابالو کارشناس اقتصادی در‌خصوص خروج محصولات از بورس کالا با بیان اینکه این ادعا غیرقانونی است به سیاست روز گفت: تمام کار‌گروه‌ها اعم از تنظیم بازار، هدفمندی و‌... آن را رد کرده‌اند و همواره این کار گروه‌ها بر عرصه پتروشیمی‌ها در بورس کالا تاکید دارند و خروج آنها از بورس خلاف قانون است. وی افزود: باید دید در این بین منافع چه کسانی تامین می‌شود که این موضوع را عنوان می‌کنند.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: در حال حاضر هیچ بازار منسجم و قدرتمندی به اندازه بورس کالا وجود ندارد و از دست دادن این بازار نه تنها نکته مثبتی ندارد که سراسر منفی است. به گفته بابالو در تمام دنیا بورس‌های کالایی در حال رونق و رشد هستند و این اتفاق به هیچ وجه نمی‌تواند مثبت باشد. وی با بیان اینکه در حال حاضر خریداران و فروشندگان در بورس کالا به بلوغ نسبی رسیده‌اند گفت: با نگاه به معاملات و تشریح آنها این دو گروه نبض بازار را به دست می‌آورند و این نشان از شفاف بودن این بازار دارد.

به گفته این کارشناس اقتصادی فروشنده با شفافیت در قیمت فروش، دریافت نقدی و بهره‌گیری از معافیت مالیاتی شرایط خوبی در بورس کالا دارد ودر مقابل خریداران نیز با شفافیت در معاملات، کاهش هزینه معامله و ارتباط شفاف با فروشنده روند مطلوبی دارند.

وی تکرار این موضوع و رد هرباره آن را تحت لابی برخی شرکت‌های پتروشیمی دانست گفت: برخی از این شرکت‌ها به واسطه محدود شدن صادرات خود و پایین آمدن حجم تولیداتشان و اینکه قیمت این محصولات رشدی نداشته در طرح این مساله دخیل هستند و خروج محصولات پتروشیمی از بورس بیشتر جنبه لجبازی دارد تا وجه مطالعه فنی و صرفه اقتصادی.

شنا بر خلاف جهت

همایون دارابی تحلیلگر بازار سرمایه در ارزیابی این موضوع این نکته را عنوان می‌کند که در تمام کشورهای توسعه یافته انتقال بازار سنتی به بازار مدرن و پیشرفته در حال انجام است مثلا چند سال پیش اثری از بورس در کشورهایی مثل امارات، ارمنستان و ترکمنستان نبود اما در حال حاضر آنها بورس‌های بسیار قوی پیدا کرده‌اند و شرایط بهتری را تجربه می‌کنند لذا خروج محصولات پتروشیمی از بورس در ایران یک نوع عقبگرد محسوب می‌شود.

وی افزود: خارج کردن محصولات از بورس کالا شفافیت و نظام کشف قیمتی را که الان در حال اجراست از بین می‌برد ضمن اینکه برخی انجمن‌های صنفی که در حال حاضر خواستار خروج از بورس کالا هستند خودشان اولین شاکی این مسئله خواهند بود.

وی با بیان اینکه در گذشته نظام حواله را تجربه کرده‌ایم و دیده‌ایم که این مسئله چه رانت‌هایی در‌پی داشته است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر شفافیت واضحی را در بورس شاهد هستیم که برهم زدن آن فقط به نفع کسانی است که نمی‌خواهند از ساختارهای شفاف استفاده کنند.

به گفته این کارشناس در حال حاضر کارخانه‌های تولیدی به دلیل اینکه محصولاتشان را در بورس کالا عرضه می‌کنند و قیمت‌گذاری را در حاشیه بازارهای جهانی انجام می‌دهند لذا اگر قیمت‌گذاری از چارچوب بورس کالا خارج شود در واقع همه به جمع شاکیانی می‌پیوندند که هر از چند گاهی نیاز به اصلاح قیمت‌ها دارند.

وی با اشاره به صنعت خودروسازی و کالاهایی که قیمت‌گذاری‌شان به عهده دولت است گفت: در این راستا همواره شاهد هستیم که اعتراضاتی در مورد نحوه نرخ‌گذاری وجود دارد خروج محصولات پتروشیمی و یا هر کالای دیگری از بورس نیز همین تبعات را در‌پی دارد و اشتباه است و خروج محصولات پتروشیمی و یا هر محصول دیگر از بورس کالا و یا انرژی فقط به این بازارها ضربه زده و همچنین ارتباط بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را دچار آسیب می‌کند.

سودهای شیرین حواله‌ای

در همین راستا موید حسینی‌صدر با بیان اینکه اقتصاد ما باید به سمت شفافیت حرکت کند معتقد است در معاملات بورس کالا، داد و ستد‌ها به صورت شفاف و قیمت‌ها در رقابت خریداران و فروشندگان کشف می‌شود، از این‌رو خروج معاملات محصولات پتروشیمی از بورس کالا و بازگشت مبادلات به بازار آزاد و حواله‌ای که نظارت دقیقی روی آن وجود ندارد، به هیچ عنوان منطقی نیست.

رئیس کمیته پتروشیمی کمیسیون صنایع و معادن مجلس فرار مالیاتی و قدرت گرفتن واسطه‌ها در بازار پتروشیمی را از تبعات خروج معاملات پتروشیمی‌ها از بورس کالا عنوان و به تسنیم گفت: بازگشت رانت‌های عظیم و کسب سودهای شیرین حواله‌ای، انگیزه‌ای شده است برای خروج معاملات از بازار شفاف و قابل رصد بورس کالا؛ البته هیچ بازاری عاری از مشکل نیست و اینکه عنوان می‌شود در بورس هم نواقصی وجود دارد، باید رفع شود اما نه این که به این بهانه، برای بازگشت معاملات به نحوه درب کارخانه‌ای تلاش کرد.

به عقیده این نماینده مجلس، اولین زیانی که پس از خروج پتروشیمی‌ها از بورس کالای ایران به اقتصاد وارد می‌شود، زیرزمینی شدن این نوع معاملات است به طوری که شفافیت در قیمت‌ها و رصد معاملات از بین می‌رود و چه آشفتگی برای جمع و جور کردن بازار به وجود می‌آید.

وی تاکید کرد: افرادی که مخالف شفافیت در معاملات مواد پتروشیمی هستند، کاری از پیش نخواهند برد چون دولت با معاملات زیر زمینی که به وضوح با سیاست‌های دولت و اقتصاد مقاومتی در تضاد است، برخورد خواهد کرد.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در پایان پیشنهاد داد: فعالان صنعت پتروشیمی باید با هم فکری تدابیری را برای عرضه منظم و مستمر و حتی اعتباری محصولات پتروشیمی در بورس کالا آن هم به اندازه نیاز مصرف‌کنندگان اتخاذ کنند تا مشکلات و دلال‌بازی‌ها از بازار ریشه‌کن شود.

منبع: سیاست روز

انتهای پیام/

خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.