پروژه گاز ترکمنستان، ایران و هندوستان جایگزین «تاپی» می‌شود؟

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، همزمان با توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+5 و آغاز گفت‌وگوها در مورد اجرایی شدن خط لوله گاز صلح میان ایران و پاکستان، بحث‌ها در مورد اجرایی شدن خط لوله انتقال گاز تاپی که به نوعی رقیب خط لوله صلح شناخته می‌شود نیز داغ شده است.

مجله دیپلمات گزارش داده است که هند و ترکمنستان دیگر به اجرای پروژه خط لوله گاز تاپی علاقمند نیستند و احتمالا پروژه گاز ترکمنستان، ایران و هندوستان (TII) را ترجیح می‌دهند.

«خداحافظ تاپی (TAPI)، سلام تیی (TII)»، عنوان مقاله مجله دیپلمات است که در تعداد زیادی از رسانه‌های آنلاین از جمله وب سایت جهانی گاز مایع نیز منتشر شده است.

این مجله نوشته است که با شدت گرفتن ناآرامی‌ها در افغانستان، «نارندرا مودی» نخست‌وزیر هند به دنبال راه دیگری برای وارد کردن گاز مایع ترکمنستان است.

پروژه تاپی یکی از بزرگترین پروژه‌های منطقه است که گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان و سپس به هند خواهد رساند. قرار بود کار این پروژه در سال 2015 آغاز شود. مقامات گفته بودند که این پروژه تا سال 2017 تکمیل خواهد شد، اما هنوز گفت‌وگوها در مورد چگونگی اجرای این پروژه جریان دارد.

پس از توافق هسته‌ای غرب با ایران، یک بار دیگر توجه جهانی به سرمایه‌گذاری و روابط تجاری با این کشور نفت‌خیز بیشتر شده که ظرفیت زیادی نیز در سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های بین‌المللی دارد.

دیپلمات در ادامه چنین می‌نویسد: تغییر روابط دیپلماتیک میان کشورها در منطقه باعث تغییراتی در سرمایه‌گذاری‌ها شده است. هند و ترکمنستان حالا بیشتر علاقمند انتقال گاز از طریق ایران هستند، اما هنوز هم به مؤثر بودن پروژه تاپی در صورت اجرایی شدن آن باور دارند.

نشست تاپی در هند
«محی‌الدین نوری» سخنگوی وزارت معادن افغانستان به دویچه‌وله آلمان در این رابطه گفت: بحث میان کشورهای دخیل در این پروژه جریان و افغانستان برای شرکت در نشست بعدی در این زمینه آمادگی دارد.

وی در ادامه افزود: در کابل بحث برای برگزاری جلسه بعدی تاپی جریان دارد و این به معنی آن است که تاپی و اجرای آن در دستورالعمل کشورهای عضو قرار دارد. انشالله به زودی شاهد برگزاری جلسه بعدی و عملی شدن این پروژه خواهیم بود.

بیست و یکمین نشست هیئت رهبری تاپی در ماه مارس 2015 در کابل برگزار شد. پس از آن نشستی در اسلام‌آباد دایر گردید. اکنون رسانه‌ها به نقل از مقامات ترکمنستانی از جلسه‌ای در مورد تاپی در هندوستان خبر داده‌اند.

خبرگزاری «ترند» آذربایجان نوشته است که هیئتی از ترکمنستان به هند رفته تا روز سه‌شنبه (21 جولای 2015) در مورد تاپی گفت‌وگو کند.

سخنگوی وزارت معادن افغانستان از این نشست اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: به خاطر تعطیلات عید فطر در مورد این که آیا هیئت‌های افغانستان و پاکستان نیز در این نشست شرکت دارند یا خیر، اطلاعاتی ندارم اما نشست دیگری قرار است در این زمینه برگزار شود که همه طرف‌ها در آن شرکت خواهند داشت.

در همین حال دیپلمات می‌نویسد: یکی دیگر از دلایل بی‌میلی ترکمنستان به پروژه تاپی، پرداخت نشدن پول گاز این کشور در سال 2015 توسط شرکت «گاز پروم» است که یکی از سرمایه‌گذاران بزرگ در کنسرسیوم تاپی می‌باشد. هزینه این عدم پرداخت به 400 میلیون دلار می‌رسد.

سخنگوی وزارت معادن در این زمینه نیز اظهار داشت: حل معاملات تجارتی یک کشور با یک شرکت می‌تواند راه‌های مختلفی داشته باشد.

 وی افزود: باور ندارم که پرداخت نشدن تعهد یک شرکت چندملیتی در این معادله تأثیرگذار باشد.

اجرای این پروژه که بحث روی آن در سال 2002 آغاز شد، به دلیل ناامنی در افغانستان و پاکستان تاکنون به تعویق افتاده است. برای اجرایی شدن این پروژه کنسرسیومی تشکیل شده است که چهار کشور در آن سهیم هستند، اما هنوز رهبری این کنسرسیوم انتخاب نشده است.

«سید مسعود» کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشکده اقتصاد در دانشگاه کابل دلیل اجرا نشدن این پروژه را دوگانگی سیاست پاکستان در قبال افغانستان و روابط خصمانه‌اش با هند می‌داند. وی در گفت‌وگو با دویچه‌وله گفت: پاکستان با حمایت از شورشیان در افغانستان و خراب کردن امنیت در این کشور در تلاش برای بدست آوردن امتیازات اقتصادی بیشتر در منطقه است.

مسعود به تلاش‌های دولت افغانستان برای صلح با طالبان اشاره کرد و گفت: غنی و دولت افغانستان به همین منظور حرکات صلح با طالبان را به صورت سریع راه انداخته‌اند تا طرف مقابل آرام شود و منافع خود را در افغانستان پیدا کند و در نهایت بگذارد تا چنین پروژه‌هایی در افغانستان عملی شوند.

افغانستان از پروژه تاپی سالانه تا 400 میلیون دلار سود مالی خواهد داشت و این امر باعث خواهد شد تا افغانستان از یک کشور نیازمند به کشوری تبدیل شود که علاوه  بر برآورده کردن نیازهای داخلی خود، مسیر انتقال گاز باشد.

مسعود در همین حال به رنجیدن هند از روابط منطقه‌ای دولت افغانستان اشاره کرد و افزود:در صورتی که هندی‌ها را از حلقه‌های اساسی خود بیرون می‌کنیم، اشتباهی است که در سال‌های اخیر با بیرون کردن چین از این حلقه انجام می‌دادیم. چین و هند دو قدرت اقتصادی هستند که ما به هیچ وجه نباید آن‌ها را از دست بدهیم. با کمک چین و هند می‌توانیم حرکت‌های اساسی اقتصادی و حتی امنیتی را انجام دهیم.

به باور وی پاکستان نمی‌خواهد افغانستان روابط خوبی با هند داشته باشد و به اجرایی شدن پروژه تاپی هم باور ندارد. مسعود می‌گوید: پاکستان بیشتر به تمدید خط لوله گاز صلح پروژه‌ای میان ایران، پاکستان تأکید می‌کند. به تازگی رسانه‌های بین‌المللی اعلام کرده‌اند که چین و هند به پیوستن به این خط‌لوله علاقمندی نشان داده‌اند.

هزینه پروژه تاپی هشت میلیارد دلار برآورد شده است که بخشی از آن را بانک توسعه آسیایی می‌پردازد و چهار کشور شریک نیز به میزان بهره‌مندی از این خط‌لوله در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند. ظرفیت انتقال گاز تاپی بیش از 30 میلیارد مترمکعب است. قرار است افغانستان که در این پروژه 25 درصد سهم دارد، در ده سال اول 0.5 میلیارد مترمکعب، در دهه بعدی یک میلیارد مترمکعب و در ده سال سوم، 1.5 میلیارد مترمکعب گاز از این خط‌لوله خریداری کند.

انتهای پیام/.