یک سال انتظار برای ملاقات با رئیس جمهور و ساختمان‌هایی که ۱۲ سال خاک می‌خورد
خبرگزاری تسنیم:رئیس مجمع ملی هنرمندان صنایع دستی می‌گوید:هزاران میلیارد تومان سرمایه در صنایع دستی وجود دارد ولی کسی نیست از آن بهره‌برداری کند؛ سال گذشته نامه‌ای به رئیس جمهور نوشتیم تا به ما اجازه دهد مشکلات را رودررو بازگو کنیم و هنوز هم منتظریم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، وقتی دستانش را بالا می‌برد و آرام با پتک کوچکش روی قلم می‌زند، علاوه بر طنینی که تولید می‌شود؛ نقش ماندگاری را روی صفحه‌ای باقی می‌گذارد؛ نقشی که در وجود صاحب هنر خلق و حال، با دستانش در این عالم حک می‌شود، نقشی که قیمتی است و شاید نتوان بهایی برای آن تعیین کرد.
10 سالی می‌شود که این دستان دیگر امیدی برای بالابردن پتک کوچک و فرو آوردن بر سر قلم کوچک را ندارد؛ گویا روزنه‌های روشنایی به این صفحه تاریک، آرام آرام سته می‌شوند و این میدان مردانی می‌خواهد از جنس هنر که با آن دردآشنا باشند و دستانی که نقش خیال می‌کنند و ایرانی را در دنیا سرفراز می‌کنند را به گرمی بفشارند.
درست است که با آغاز دولت یازدهم، با تلاش مدیران صنایع دستی که الحق و الانصاف به پای این نهال خشکیده ، تا آنجا که توانستند هرچند کم، آبی ریختند تا شاید شاخه‌های این درخت تنومند هزاران ساله، دوباره روی برگ سبز را ببینند، ولی ظاهراً مشکل جای دیگری است و باغبانان ردیف اول این درخت تنومند یکی یکی یا عقب کشیدند یا اگر هم هستند توجهی به پوسته خشک‌شده آن نمی‌کنند؛ شاید هم برایشان مهم نیست.
حسین بختیاری، رئیس مجمع ملی هنرمندان صنایع دستی است که ساعاتی در خبرگزاری تسنیم حضور یافت تا به بررسی وضعیت حوزه صنایع دستی و اوضاع بعد از ابلاغیه برنامه ششم توسعه توسط مقام معظم رهبری که در آن، موضوع حمایت از صنایع دستی برای اولین بار در اسناد بالادستی قرار گرفت بپردازیم؛ بخش اول متن گفت‌وگوی تسنیم با وی را در زیر می‌خوانید.
*تسنیم: بعد از ابلاغیه برنامه ششم توسعه توسط مقام معظم رهبری موجی از امید در بین اهالی صنایع دستی ایجاد شد؛ قرار است صنایع دستی طبق این سند بالادستی مورد حمایت قرار بگیرد، اما قبل از اینکه به نوع این حمایت بپردازیم، سوال اول را اینگونه مطرح می کنیم که چرا در بین مسئولان، حوزه صنایع دستی کمرنگ است؟
*بختیاری: مطلب درستی است؛ تا وقتی که ما نفت داریم، همیشه اینطوری کارها پیش می‌رود؛ این یک اتفاق فطری در بین بشریت است که هر جایی به راحتی می‌توانسته تامین نیاز کند، دنبال این نبوده است که سختی‌ها را تحمل کند، این خصوصیت در انسان‌ها وجود دارد و راحت‌طلب است؛ دولت ما هم همچنین نگاهی دارد.
ببینید! صنایع دستی یک مشکل اساسی دارد که مقام معظم رهبری به خوبی آن را تشخیص دادند و آن این است که توسط مسئولان جدی گرفته نشده است، حضرت آقا سال 83 در بازدید از نمایشگاه همدان فرموده بودند: «من از دیدن این همه تنوع در صنایع دستی ایران بهت‌زده شدم»، در حالی که ایشان در دوره ریاست جمهوری خودشان هر کاری می‌توانستند برای صنایع دستی کردند ولی این کارها در آن حدی که به ایشان اطلاع داده بودند؛ ایشان همچنین خطاب به مسئولان آن موقع فرمودند: «صنایع دستی را جدی بگیرید و روی آن سرمایه‌گذاری کنید چرا که صنایع دستی مقوله‌ای است که اگر جدی گرفته شود بازرگانی آن می‌تواند موثر باشد و فرهنگ و هنر ما را ترویج کند».
این تشخیص بسیار آسیب‌شناسانه و دقیق بود؛ اما متأسفانه از همان زمان‌ها آسیب‌های همراه با رکود در حوزه صنایع دستی شروع شده بود و ادامه یافت؛ این موضوع هم از دولت هفتم و هشتم شروع شد و در دولت نهم و دهم صنایع دستی به شدت آسیب دید و در دولت یادزهم با این همه مشغله‌هایی که آقایان دارند کسی به فکر صنایع دستی نبوده است؛ در حوزه مجلس با فعالیت‌های آقای نامورمطلق که تخصصش پژوهش در حوزه هنر بوده است و با درد این بخش آشنا است تحرکات خوبی داشتیم، اما اگر این کارها ما را راضی نمی‌کند برای این است که این ساختار معیوب است و تا این عیب برطرف نشود نمی‌توانیم کاری را صورت دهیم.
*تسنیم: یعنی چه که ساختار معیوب است؟ این ساختار چه اشکالی دارد؟
*بختیاری: ببینید! برای پاسخ به این سوال مهم، باید کمی به عقب برگردیم، به دهه 40 که اداره‌ای در وزارت اقتصاد و امور دارایی آن زمان ایجاد می‌شود که مسئولیت آن سروسامان‌دادن به وضع صنعتگر و هنرمندان صنایع دستی بوده است؛ بعد از آن آرام‌‌آرام این حوزه تغییراتی می‌کند و در دهه 50، به وزارت صنایع دستی ملحق و سازمانی به نام سازمان صنایع دستی ایران در حوزه معاونت وزارت صنایع تشکیل می‌شود؛ این اتفاق ادامه می‌یابد، بعد از انقلاب تدابیری مدیران صورت می‌دهند و شرکت‌هایی به نام شرکت منطقه‌ای شمال، شمال غرب، شمال شرق، جنوب، جنوب غرب، جنوب شرق و مرکز تقسیم می‌کنند وسپس تشکیلات استانی ایجاد می‌شود.
همه علت‌های اینها به این برمی‌گردد که صنایع دستی از همان ابتدا کسانی که باید مدیریت آن را بر عهده می‌گرفتند، نگرفتند؛ یعنی همیشه حیاط خلوت بوده است؛ جالب است که در دولت قبل از انقلاب هم همینگونه بوده است.
*تسنیم: آیا ما در این حوزه کسی را نداشتیم که بتواند این حوزه را به طور صحیح مدیریت کند؟
*بختیاری: چرا داشتیم، معمولاً متخصصان این حوزه زیاد هستند، اما معمولاً حیاط خلوت‌ها در دولت‌های مختلف محل استراحت بوده‌اند؛ وقتی هیئت امنای صنایع دستی را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که برخی از افرادی که حضور داشتند این کاره نبودند، اما چون معاون وزیر بوده است، به تناسباتی آنجا مسئول شدند و به همین دلیل نتواتنستند در مواقع لازم تصمیماتی بگیرند که به تناسب وضع، صنایع دستی را جلو ببرند.
این نکته بسیار عجیب است که وقتی بررسی کردیم متوجه شدیم وقتی دولت تصمیم گرفت تصدی‌گری را از دولت بردارد و نظارت حاکمیتی را داشته باشد، اول سراغ صنایع دستی آمدند، وقتی گفتند می‌خواهیم برون‌سپاری کنیم و به بخش خصوصی دهیم، اول سراغ صنایع دستی آمدند، چون دلسوز در حوزه مدیریت صنایع دستی به آن شکل که باید باشد وجود نداشت.
*تسنیم اینکه حوزه صنایع دستی سامانی ندارد را می‌توانید با یک مصداق بیان کنید؟
*بختیاری: مصداق‌های زیادی وجود دارد؛ شما باید تعجب کنید؛ یک شرکت تصفیه که یک سال باید فعالیت کند و حوزه را برای انحلال تشکیلاتی سروسامان دهد، بیش از 10 سال است که این شرکت هنوز نتوانسته است این حوزه را سروسامان دهد؛ حال شما ببینید چقدر این حوزه بی سرو سامان است؟ این نشان می‌دهد این حوزه دلسوز واقعی‌اش را در دهه‌های گذشته نداشته است.
حرف ما اینجاست که حالا هم قانونی اشتباهی تصویب شده است؛ وحی منزل که نیست، اشتباه شده است، این همه دولت‌ها اشتباه می‌کنند؛ حالا در دولت قبلی یک اشتباهی کرده‌اند و این حوزه را منحل کرده‌اند؛ بیایید آن را برگردانید. ببینید این مشکل فقط به دست آقای رئیس جمهور حل می‌شود، فقط ایشان به عنوان عالی‌ترین مقام اجرایی کشور می‌تواند تصمیم سازنده‌ای برای صنایع دستی بگیرد، ایشان است که باید صنایع دستی را جدی بگیرد و فرمان مقام معظم رهبری را محقق کند، صنایع دستی بازی شده است و به حالت شوخی گرفته شده است.
*تسنیم: منظور شما کدام قانون است؟
بختیاری: ببینید! کشوری که از نظر تنوع، رتبه اول صنایع دستی دنیا را دارد، امروز هنرمندان آن واقعاً در یک فشار و محرومیت مظلومانه‌ای قرار گرفته‌اند.در حوزه صنایع دستی ایران، هزاران میلیارد تومان سرمایه‌گذاری وجود دارد، سرمایه نهفته‌ای وجود دارد، اما نمی‌شود از آن بهره‌برداری لازم را کرد، چون سروسامانی که باید داده شود و تولید به طرف عرضه، بازاریابی، بازرگانی و فروش مناسب برود صورت نمی‌گیرد.
الان به دولتی‌ها می‌گوییم، می‌گویند طبق قانون ما حق ورود را نداریم، نمی‌توانیم تصدی‌گری کنیم؛ ما فقط نظارت می‌کنیم و در همین نظارت هم دستشان بسته است، چون اعتبارات، امکانات و نیروی متخصص لازم و کافی ندارند و باز این مشکل ایجاد می‌شود، بخش خصوصی هم که از آن امکانات دولتی باید بهره‌مند می‌شده است و از آن سرمایه نهفته که در دولت بوده است بهره‌مند نشد؛ شما ببینید! در همه جا در زمان برون‌سپاری و خصوصی‌سازی به بخش خصوصی مثل نساجی و بخش‌های دیگر داده شد و با دلار هفت تومان کمک‌شان کردند؛ ساختمان‌‌ها را واگذار کردند، اما دریغ از یک ساختمانی که به بخش غیردولتی صنایع دستی واگذار کنند یا محل تجاری یا کارگاه تولیدی به بخش خصوصی واگذار کرده باشند و بعد بگویند بخش خصوصی بیا خودت را نشان بده؛ شما چه داده‌اید که انتظار دارید بخش خصوصی خودش را نشان دهد؟
این امکانات، ملی است و باید در اختیار بخش خصوصی قرار داده شود و باید به این بخش را کمک می‌کردند، نه اینکه تسهیلات 24 درصدی که تا وقتی به پرداخت می‌رسید به 30 درصد تبدیل می‌شود را به بخش خصوصی به عنوان کمک بدهند؛ الان هم امکانات، اماکن و موجودی قبلی حوزه اجرایی صنایع دستی که در انجصار دولت بوده و الان هم هست را می‌توانیم در اختیار بخش خصوصی توانمند قرار دهیم و بعد هم در پروسه زمان مشخص نظارت کنیم و از آنها بخواهیم.
متأسفانه و مرتب هم شعار داده شده است؛ به خصوص در دولت قبلی و در این دولت هم همه می‌گویند:«ببخشید! دستمان بسته است، نمی‌توانیم، قانونی تصویب شده است و مثلاً این ساختمان باید در اختیار فقط شرکت تصفیه باشد» در حالی که ساختمان خاک می‌خورد و متروکه شده است؛ خیلی از امکانات صنایع دستی که در حوزه تولید استفاده می‌شده است و می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد، از بین رفت و در حال ازبین‌رفتن است اما اجازه استفاده برای بخش خصوصی را نمی‌دهند، چون قانون اجازه نمی‌دهد، خب! قانون را تغییر دهید، وحی منزل که نیست؛ این مشکل را حل کنید، 10 سال است این مشکل وجود دارد، بازرگانی صنایع دستی ایران فلج شده است؛ فعالش کنیم، مگر این سرمایه این مملکت نیست؟ اینها را در اختیار بخش خصوصی قرار دهید تا از آن استفاده کنند و از آنها تضمین بگیرید.
*تسنیم: پاشنه آشیل این مشکلات کجاست؟ اولین قدم حل آنها چیست؟
*بختیاری: ببینید! خوشبختانه که قرار است بحث تحریم هم آرام آرام کنار برود، می‌توانیم این بخش را شروع کنیم، در حوزه صنایع دستی می‌توانیم ارزآوری، اشتغال کم‌هزینه و کارآفرینی موثر داشته باشیم، ولی متأسفانه آنها که دلسوزند و می‌خواهند کاری بکنند دستشان بسته است آنهایی هم که می‌توانند، کاری کنند اصلاً یادشان نیست صنایع دستی هم هست؛ هر چه هم فریاد می‌زنید، آقا بیایید به داد صنایع دستی برسید، اتفاقی نمی‌افتد.
درخواست می‌کنیم اجازه بدهید بیاییم با شما صحبت کنیم، بگوییم مشکلات کجاست؟ سال گذشته در مردادماه به عنوان نماینده بخش غیردولتی صنایع دستی، نامه‌ای به رئیس جمهور نوشتم که اجازه دهید بیاییم با شما صحبت کنیم؛ نامه را مستقیماً به آقای دکتر نهاوندیان دادیم چرا که ما نمی‌توانستیم با رئیس جمهور صحبت کنیم، امسال بعد از یک سال یکی از کارشناسان صنایع دستی بنده را صدا کرده است که «آیا مشکلی داشتی درخواست ملاقات رئیس جمهور داشتی»؟ بنده گفتم: «من مشکلی ندارم، خواستم مشکلات صنایع دستی را بگویم»، یعنی آن نامه را بدون اینکه به اطلاع رئیس‌جمهور برسانند، ارجاع به صنایع دستی دادند و به یک کارشناس رسیده است و او می‌خواهد مشکل من را حل کند.
به نظر می‌رسد این مشکل فقط به دست شخص رئیس جمهور حل می‌شود ایشان به عنوان شخص اول اجرایی کشور می‌توانند صنایع دستی را سروسامان دهند و امیدواریم در این دولت این اتفاق بیفتد.
ادامه دارد...
انتهای پیام/