نهادهای اطلاعاتی و دولت، مشکل اصلی تروریسم در قرقیزستان

به‌گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، گفته می شود شبه نظامیانی در بیشکک قصد داشتند در روز 16 ژویه مجموعه‌ای از عملیات‌های تروریستی را از جمله در پایگاه هوایی روسیه‌ای کانت واقع در نزدیکی این شهر انجام دهند اما هیچ‌گونه توضیحی از سوی مقامات در این زمینه ارائه نمی شود.

اطلاعات رسمی کمیته دولتی امنیت ملی قرقیزستان و همچنین رسانه‌های روسی نیز موضع مشترکی در این زمینه دارند؛ اما فرضیه نیروی اطلاعات قزاقستان واقع‌بینانه تر است: شبه نظامیان قصد داشتند در هنگام نماز عید فطر در میدان اصلی شهر بیشکک عملیات انتحاری انجام دهند. طبیعتا مسئله روز، داعش، نیز مطرح می‌شود که گویی گروه تروریستی دخیل در این عملیات متعلق به داعش بوده است.

رسانه‌های قرقیزی به نوبه خود بر حرفه‌ای بودن نیروی انتظامی و اطلاعات و نیز جنبه از پیش برنامه ریزی شده آن تأکید می کنند که طی آن پنج خانه مسکونی از بین رفته و ساکنان آنها طی سه روز در خیابان بدون پول و غذا ماندند و روز چهارم از وزارت حوادث غیر مترقه چادر گرفتند وخوشایند بود که در اثر این عملیات هیچ کس از مردم و افراد غیر نظامی آسیب ندیده بود.

جنبه از پیش برنامه ریزی شده این عملیات بحث های زیادی در ذهن بر می انگیزد. در صورتیکه این طرح از قبل پیش بینی شده بود،ولی اقدامات امنیتی در منطقه مسکونی صورت نگرفت. خنثی کردن کامل تروریستها بدون امکان کشف ارتباطات آنها، کانال تامین مالی، اسامی همدستان آنها و دیگر مسائل همه نشان دهنده شکست مطلق است. منظور ما مجریان این طرح نبوده، زیرا آنها تابع دستور از بالا بودند، بلکه منظور ما مسئولین نیروهای امنیت و وزارت کشور است.

تقریبا شکی در حرفه ای بودن کادر و مسئولین کمیته امنیت ملی قرقیزستان نیست. پس از دو کودتا در سال های 2005 و 2010 ،صدها نیرو اخراج شده بودند. در سال 2005 تمام کسانی را که با عسکر آقایف رئیس جمهور وقت ارتباط داشت و در سال 2010 تمام افرادی که به کورمان بیک باقی اف رئیس جمهور بعدی نزدیک بودند بر کنار شدند. به جای آنان افرادی واجد شرایط و مناسب برای نظام فعلی  آمدند که خدمت رسانی به آن وظیفه اصلی کمیته امنیت ملی شده است. از ماه آوریل 2010 تا کنون علیه دهها افسران کمیته امینت و محافظین دولتی پرونده های کیفری اقامه شده است.

کادر امنیتی امروز افرادی تحصیل کرده در روسیه، آمریکا، ترکیه، آلمان، چین و کشورهای عربی هستند. آنها که فارغ التحصیل کشورهای مختلف هستند حتی اگر تمایل داشته باشند نمی توانند سیستم واحد و روشهای کاری مشترک داشته باشند. اما تحصیل در خارج باعث شده بسیاری از آنها با نیروی اطلاعات آن کشورها در ارتباط باشند.  برخلاف گذشته کادر امنیتی تقریبا همه قرقیز هستند. در ضمن مانند دیگر نهادهای دولتی کارنامه این سازمان نیز با مسائل فساد مالی و خویشاوند بازی و قبیله گرایی، ارتباط با جنایتکاران، گروه های افراطگر دینی سیاه شده است.

قرقیزستان تنها کشور شوروی سابق است که فعالیت گروه جماعت التبلیغ در آن قانونا مجاز می باشد. این گروه شبکه بین المللی تبلیغ با جهان‌بینی متنوع افراطگر، از سلفی گری و وهابیت گرفته تا حزب التحریر می باشد. عوامل این گروه از خیلی وقت پیش در نیروهای امنیتی و نیروهای انتظامی کشور خدمت می کنند. با توجه به تک ملیتی بودن کادر امنیتی و سیاست ملی گرایانه مقامات کشور، فعالیت کمیته امنیت و وزارت کشور اساسا به دنبال جستجوی موارد تروریستی و افراطگرایی در میان ازبک های مقیم قرقیز بوده که موجب ایجاد تنش بین اقوام و ملیت ها بویژه در جنوب کشور هستند که بدون این مسئله نیز وضعیت بسیار بحران زا می باشد.

در عین حال قرقیزهایی که عضو گروه های افراطگر و تروریستی هستند با توجه به ارتباطات خویشاوندی، جنایی و ... در سایه به سر می برند و این قشر افراطگر و تروریستی رو به افزایش است. این گروه های تندرو قرقیز پیوند نزدیک با گروه های افراطگر و تروریستی افغانستان و پاکستان دارند. در نتیجه مجموعه ای پیچیده و مخلوط از افراد افراطگر دینی، عوامل جنایتکار و نیروهای امنیت و پلیس فاسد و رشوه خوار بوجود می آید که ارتباط نزدیک با مراکز خارجی دارند. این افراد با سازمان های مردم نهاد و رسانه های غربی نیز ارتباط تنگاتنگ دارند.

اسلام در قرقیزستان همواره و دست کم در دوره حکومت شوروی بین اقوام ساکن در این کشور در هر گروه مجزا بوده است. وجود مساجد جداگانه قرقیزی، ازبکی، ایغوری و دونغان امری عادی بوده است. این وضعیت یک وضعیت طبیعی است زیرا همواره تنش ها و منازعه هایی بین اقوام و اقلیت های ملی این کشور مشاهده می شود.

این وضعیت ممکن است به عنوان الگویی برای تشکیل گروه های افراطگر دینی با توجه به ارتباطات یاد شده استفاده شود. با توجه به این مورد بار دیگر می توان گفت که تعلق شبه نظامیان قرقیزی به داعش چندملیتی محل شک است. لذا مشکل قرقیزستان تروریست ها و گروه های افراطگر نیست بلکه وضعیت فعلی دولت کشور است که با دست خود فضای تروریستی با رنگ و بوی ملی ایجاد می کند.

نویسنده: «الکساندر کنیازف، دکترای تاریخ و کارشناس آسیای مرکزی و خاور میانه»
منبع: "روزنامه مستقل"کشور روسیه

انتهای پیام/