دعوای پورناظری‌ها علیه «تنهایی لیلا»؛ برای استفاده از آثار هنرمندان قانون جنگل حاکم است؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، اوایل مرداد سال جاری بود که سهراب پورناظری از علت اختلافش با مدیر کل سابق دفتر موسیقی پرده برداشت. ماجرا مربوط به استفاده غیرمجاز از موسیقی یکی از آلبوم‌های سهراب پورناظری در موسیقی متن سریالی بود که آهنگساز موسیقی‌اش پیروز ارجمند بود.

زمانی که موسیقی سهراب پورناظری روی یکی از سریال‌های تلویزیون، بدون اجازه خودش پخش می‌شد؛ پورناظریِ جوان هنوز آن موسیقی را در بازار منتشر نکرده بود.

البته ارجمند هم در گفت‌وگوهایی این مسئله را رد کرده صحبت‌های سهراب پورناظری را اتهاماتی خواند که آنها را از طریق قانون پیگیری می‌کند.

استفاده غیرمجاز از موسیقی‌های ساخته شده توسط خانواده پورناظری در گذشته هم سابقه داشته است. اکنون سال‌هاست که گاهی برخی از آهنگسازان و نوازندگان از ساخته‌های کیخسرو پورناظری استفاده می‌کنند و هرگز هم نامی از این آهنگساز و نوازنده برجسته به زبان نمی‌آورند.

بسیاری از آهنگسازان و نوازندگان، قطعه‌هایی را که کیخسرو پورناظری در ده‌ه‌های گذشته ساخته مورد استفاده قرار می‌دهند و این قطعه‌ها را با عنوان موسیقی «یارستان» و یا موسیقی مقامی تنبور معرفی می‌کنند، در حالی که همه آنها از ساخته‌های کیخسرو پورناظری است.

به نظر می‌رسد این مسئله به‌طور موروثی به فرزندان پورناظری هم منتقل شده است. پس از استفاده غیرمجاز از آثار سهراب پورناظری در تلویزیون، این‌بار نوبت به پخش آثار تهمورس در یکی از سریال‌های تلویزیون رسید.

اواخر سال 93 بود که آلبومی با عنوان «قطره‌های باران» از سوی انتشارات سروش منتشر شد. قطعه‌های این آلبوم شامل آثاری بود از خانواده پورناظری‌ها، یعنی کیخسرو، سهراب و تهمورس پورناظری هر کدام قطعه‌هایی از این آلبوم را ساخته بودند. آواز این آلبوم را علیرضا قربانی خوانده بود.

اما پخش بخش‌هایی از این آلبوم در لابه‌لای سریال تلویزیونی «تنهایی لیلا» موجب واکنش تهمورس پورناظری شد.

تهمورس پورناظری در نشست خبری‌اش که روز گذشته برگزار شد، سخنان تندی درباره استفاده غیر مجاز از ساخته‌هایش داشت.

تهمورس پورناظری که در روزهای گذشته نشستی خبری برای کنسرت پیش رویش داشت، در این باره گفت: «حتی در جنگل هم چنین اتفاقی نمی‌افتد، هر کسی لانه خودش را دارد، من اصلاً این اتفاقات را درک نمی‌کنم. هر سریالی آهنگساز خود را دارد، مگر می‌شود که قطعه یک آهنگساز دیگر را آن هم بدون اجازه‌اش در یک سریال پخش کرد؟ اصلاً شاید من موضوع این سریال را دوست نداشته باشم، چرا باید این اتفاق بیفتد؟ ساخت موسیقی سریال «تنهایی لیلا» ابتدا به خانواده ما پیشنهاد شد؛ آن‌ها به سهراب گفته بودند که این موسیقی را بسازد، اما ما قبول نکردیم».

پس از صحبت‌های تهمورس انگشت اتهام به‌سمت آهنگساز سریال «تنهایی لیلا» نشانه رفت. کارن همایون‌فر آهنگساز این سریال بود، اما این آهنگساز باسابقه در سینما و تلویزیون، بلافاصله چنین اتهامی را رد کرد و همه چیز را متوجه تهیه کننده سریال دانست.

کارن همایون‌فر به صحبت‌های تهمورس پورناظری در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر این‌گونه واکنش نشان داد: «‌موسیقی‌هایی که در این سریال به کار گرفته شده است امضای من را دارد و به من تعلق دارند. ممکن است این ملودی‌ها شبیه اثری دیگر باشند اما کاری است که آهنگسازی آن به‌عهده خود من بوده است. بعد از اینکه ما کاری را می‌سازیم و موسیقی را سینک می‌کنیم و اثر نهایی تحویل داده می‌شود، دیگر اشرافی به این مسئله که چه‌چیزی روی آنتن شبکه‌ها پخش می‌شود، نداریم. اما اگر برادران پورناظری فکر می‌کنند که در حوزه موسیقی سریال «تنهایی لیلا» اتفاق قابل پیگیری رخ داده است با من تماس بگیرند و من هم اگر حق و حقوقی از آن‌ها ضایع شده باشد حتماً پیگیری می‌کنم. در عین حال اگر میان قطعاتی که برای موسیقی متن کار ساخته شده است قطعه‌ای به شخص دیگری تعلق داشته باشد باید تهیه کننده سریال پاسخ دهد چراکه مسئولیت این کار با وی است».

همایون‌فر واکنش به این ماجرا را به همین گفت‌وگو خلاصه نکرد و صبح روز گذشته هم در یادداشتی که در سایت «موسیقی ما» منتشر شده توضیحاتی ارائه کرد که باز هم توپ را به زمین تهیه کننده سریال می‌انداخت.

وی در متن این یادداشت نوشت: «در چند قسمت از مجموعه تنهایی لیلا، تهیه‌کننده بی‌مشورت با من به‌عنوان آهنگساز اثر، قطعات باکلامی را که ساخته آقای پورناظری بوده است، مورد استفاده قرار داده که به‌شدت با مخالفت اینجانب روبه‌رو شده و مسئولیت آن به‌تمامی با تهیه‌کننده‌‌ است. اینجانب ضمن آنکه حق اعتراض آقای پورناظری و البته خودم را محفوظ می‌دانم، نسبت به ادبیات به کار رفته توسط ایشان دلگیرم و امید دارم موضوع هرچه زودتر روشن شده و ابهامات برای همه‌ ما برطرف شود».

البته خیلی طول نکشید تا محمدرضا شفیعی در گفت‌وگویی با خبرگزاری مهر باب دیگری را باز کند. تهیه کننده سریال «تنهایی لیلا در این باره گفته است: «آلبوم «قطره‌های باران» توسط انتشارات سروش که وابسته به سازمان صدا و سیماست تولید شده است بنابراین تمام مالکیت آن به این سازمان تعلق دارد. آهنگسازان این آلبوم حقوق مادی و معنوی مالکیت خود را از سازمان صدا و سیما دریافت کرده‌اند و من این اجازه را داشتم که از قطعات آلبوم برای ساخت کلیپی در سریال استفاده کنم که به‌صورت جدا به کار رفته و در موسیقی متن کار لحاظ نشده است. تنها کاری که می‌توانستم انجام دهم این بود که در تیتراژ از سازندگان این اثر تشکر کنم و همین کار را هم انجام دادم. استفاده از قطعه‌های آلبوم «قطره‌های باران» به‌خواست خود من بوده است و کارن همایونفر به‌عنوان آهنگساز در این مسئله نقشی ندارد».

با صحبت‌های شفیعی ماجرا وارد فاز تازه‌ای شده‌است. اما نکته اینجاست که، مگر تهمورس پورناظری نمی‌دانسته که آلبوم «قطره‌های باران» به شرکت سروش تعلق دارد؟ خانواده پورناظری‌ها خودشان این اثر را به سروش واگذار کرده‌اند و در جریان این ماجرا هستند.

اما پرسش اینجاست که مگر می‌شود در سریالی که خودش آهنگساز دارد، در لابه‌لایش موسیقیِ هنرمند دیگری را استفاده کرد؟ چنین رخدادی فارغ از مسائل قانونی به هیچ وجه نمی‌تواند کاری حرفه‌ای در  عرصه هنر باشد.

هر هنرمندی کاری مستقل دارد و اگر بخواهد در لابه‌لای اثرش از اثر هنرمندی دیگر بهره ببرد، بی‌شک رضایت آن هنرمند را جلب می‌کند.

به هر روی با نگاهی به مسائل مطرح شده و گفته‌های هنرمندانی که با این مسئله درگیر بودند؛ شاید بتوان به این نتیجه رسید که استفاده از قطعه‌های موسیقی چندان هم دور از قانون جنگل نیست.

شاید بهتر باشد برای استفاده از آثار هنرمندان موسیقی در هر جایی، ابتدا تماسی با این هنرمندان برقرار و ماجرا برای آنان شرح داده شود و رضایت هنرمند جلب شود تا دیگر شاهد چنین رخدادهایی نباشیم.

انتهای پیام/*