چند سالی است که وعده ایجاد پروژه راه‌آهن در استان ایلام توسط مسئولان مطرح شده و در همین رابطه سال 1392 با حضور رئیس‌جمهور وقت پروژه راه‌آهن استان حتی کلنگ زنی شد ولی حالا هیچ خبری نیست.
پروژه راه‌آهن استان ایلام که قرار بود از طریق خط غرب کشور و استان کرمانشاه به ایلام هم متصل شود هم‌اکنون روی کاغذ و در حد نقشه، مطالعه و ...است و خبری از اجرای پروژه نیست چراکه مسئولان کشوری به دلیل عدم توجیه اقتصادی از این پروژه حمایت نمی‌کنند.
جالب اینجاست استان ایلام از طریق شهرستان اندیمشک که به شهرستان دهلران از توابع این استان نزدیک است به‌راحتی می‌تواند به راه‌آهن متصل شود و بعد از آن خط آهن به مرز مهران وارد شود ولی این طرح هم نیز فعلاً روی کاغذ است.
طی دو سال اخیر راهکاری که مسئولان استان ایلام برای اجرای این پروژه به کار بردند استفاده از فاینانس و سرمایه‌گذاری خارجی بوده که تاکنون این مهم نیز محقق نشده است هرچند طی هفته گذشته یک سرمایه‌گذار اروپایی به ایلام آمد و معاون وزیر هم قول اجرای مناقصه پروژه را داد.
اهمیت ریل قطار برای مرز مهران تا کربلا
پروژه راه‌آهن از آنجا برای استان ایلام اهمیت دارد که این استان به‌واسطه مرز مهران سالانه میزبان میلیون‌ها زائر برای رفتن به عتبات عالیات استپروژه راه‌آهن از آنجا برای استان ایلام اهمیت دارد که این استان به‌واسطه مرز مهران سالانه میزبان میلیون‌ها زائر برای رفتن به عتبات عالیات است و به‌خصوص اینکه در ایام مذهبی سال مثل اربعین ازدحام جمعیت به‌قدری زیاد می‌شود که جای سوزن انداختن در استان ایلام و شهرستان مهران نیست.
متأسفانه بحث حمل و نقل در ایام اربعین سال گذشته مشکلات زیادی را برای زائران به وجود آورد که در صورت احداث راه‌آهن می‌توان برای پنج سال آینده برنامه‌ریزی کرد که در ایام اربعین شاهد کمترین مشکلات در زمینه جابجایی زائران باشیم.
البته مسئولان عراقی هم اعلام کرده‌اند که در صورت ایجاد راه‌آهن در مرز مهران، راه‌آهن مهران تا کربلا که فاصله‌ای 160 کیلومتری است، توسط آنها اجرایی می‌شود که می‌تواند نقش مهمی در توسعه حمل و نقل بین کشورمان و عراق باشد.
این مهم علاوه بر پیامدهای مهم اقتصادی برای کشورمان، نقش مهمی در جابجایی زائران برای رفتن به عتبات عالیات دارد و باعث می‌شود بخش مهمی از ترددها از طریق قطار انجام شود در حالی که ظرفیتهای جاده‌های استان به دلیل کوهستانی بودن بسیار پایین است.
کوهستانی بودن استان و هزینه بالای احداث ریل قطار
کارشناسان حوزه اقتصادی معتقد هستند که دلیل اصلی طرح موضوع توجیه اقتصادی نداشتن راه‌آهن ایلام، کوهستانی بودن استان است و همین قضیه باعث افزایش هزینه ساخت این پروژه بزرگ می‌شود این در حالی است که استان ایلام از سمت شهرستان اندیمشک به دهلران و مهران کاملاً بیایانی و هموار است و ساخت پروژه می‌تواند هزینه کمتری داشته باشد.
با این تفاسیر اگر مسئولان از هم‌اکنون هم کار مطالعاتی پروژه را آغاز کنند شاید با این روند پیگیری و اجرای متولیان تا 10 سال آینده استان صاحب ریل قطار شود چراکه کارها بسیار کند پیش می‌رود و بعید نیست که اصلاً پروژه اجرایی هم نشود.
مسئولان در حال حاضر فقط دور هم می‌نشیند و وعده می دهند و تا وقتی حرفها به عمل تبدیل نشود نمی‌توان برای اجرای این پروژه امید زیادی داشت و البته یک روز از اتصال راه‌آهن ایلام از طریق خط اندیمشک خبر می‌دهند، روز دیگر از طریق خط راه‌آهن غرب و حتی یکی از نمایندگان استان از اتصال استان از طریق خط راه‌آهن لرستان خبر داده بود.
با این حال وقتی صحبت از کار عملیاتی این پروژه به میان می‌آید مسئولان دوباره سخن از ضعف کار کارشناسی می گویند و این ضد و نقیض گویی‌ها تردید دولت برای تکمیل این پروژه را نشان می‌دهد.
مناقصه برای اجرای طرح راه‌آهن ایلام تا پایان سال
هفته گذشته بود که معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه راه‌های کشور از برگزاری مناقصه اجرای طرح راه‌آهن ایلام تا پایان سال خبر داد.
علی نورزاد در ایلام با بیان اینکه راه‌آهن ایلام، ادامه خط راه‌آهن کرمانشاه، اسلام‌آباد غرب بوده و تا ایلام 71 کیلومتر طول دارد، گفت: با اتصال راه‌آهن اسلام‌آباد غرب به ایلام و سپس به مرز مهران و شهرستان اندیمشک روی‌هم 360 کیلومتر خط ریلی در جنوب غرب کشور اجرا می‌شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: برای اجرای راه‌آهن ایلام از اسلام‌آباد غرب تا ایلام در مرحله اول به 300 میلیون یورو تسهیلات ارزی و یا 400 تا 500 میلیارد تومان تسهیلات ریالی نیاز است.
وی گفت: قرار است پس از صدور مجوز اجرای طرح راه‌آهن ایلام و برگزاری مناقصه از سرمایه گذاران خارجی و فاینانس برای همکاری در اجرای طرح دعوت می‌شود.
طرحی که بدون مطالعه کلنگ زنی شده است
احمد شوهانی نماینده مردم ایلام در مجلس اظهار داشت: طی سالهای گذشته همواره راه‌آهن یکی از خواسته‌های به‌حق مردم استان بوده و این طرح در سالهای گذشته کلنگ زنی هم شده ولی متأسفانه این طرح بدون مطالعه انجام شده و اعتبار چندانی ندارد.
وی بیان داشت: بعد از کلنگ زنی پروژه متأسفانه روند مطالعه و اجرای پروژه متوقف شد و تاکنون نیز بلاتکلیفی در این پروژه دیده می‌شود.
راه‌آهن مطالبه به حق مردم ایلام بوده و اگر خط ریلی وارد استان شود برای خروج ایلام از بن‌بست جغرافیایی و توسعه تردد از مرز مهران بسیار حائز اهمیت استنماینده مردم ایلام اظهار داشت: مهمترین بحث ایجاد راه‌آهن ایلام از مسیر اسلام‌آباد غرب نبود اعتبارات کافی است که متأسفانه باعث شده هم‌اکنون پروژه در بخش مطالعاتی هم به اتمام نرسد.
شوهانی عنوان کرد: اخیرا یک سرمایه‌گذار خارجی به استان ایلام آمد و بنده نیز حضور داشتم که مقرر شد وزارت راه مناقصه این پروژه را برگزار و از سرمایه‌گذاران خارجی نیز دعوت به عمل آید.
وی افزود: راه‌آهن مطالبه به حق مردم ایلام است و اگر خط ریلی وارد استان شود برای خروج ایلام از بن‌بست جغرافیایی و توسعه تردد از مرز مهران بسیار حائز اهمیت بوده به خصوص اینکه مرز مهران در آستانه تبدیل به منطقه آزاد تجاری قرارگرفته است.
نماینده مردم ایلام در مجلس تصریح کرد: فعلاً همه‌چیز مطالعاتی و وعده است و تا وقتی که پروژه وارد فاز اجرایی نشود نمی‌توان قضاوتی انجام داد ولی این پروژه مصوبه دارد و اگر سرمایه‌گذار خارجی پای‌کار بیاید قطعاً اجرایی می‌شود.
قصه راه‌آهن دهلران
علی‌محمد احمدی نماینده مردم دهلران نیز ماه‌های گذشته گفته بود: بحث راه‌آهن در دهلران از مهمترین اولویت‌های شهرستان است چراکه این شهرستان با شهرستان اندیمشک فاصله چندانی ندارد و می‌تواند از طریق خط اندیمشک به راه‌آهن متصل شود که البته با توجه به بیایانی بودن شهرستان این قضیه نیز از توجیه اقتصادی برخوردار است.
وی بیان داشت: بحث راه‌آهن شهرستان به دلیل ظرفیتهای موجود در بخش نفت و گاز از اهمیت بالایی برای کل استان برخوردار است چراکه اگر این مهم محقق شود می‌توان از طریق این خط راه‌آهن، شهرستان مهران نیز متصل کرد.
احمدی بیان داشت: راه‌آهن برای دو شهرستان مرزی دهلران و مهران بسیار حائز اهمیت است و در صورت احداث می‌توان حجم زیادی از زائران به خصوص در ایام مذهبی سال از طریق این خط وارد شهرستان مهران شوند.
آخرین وضعیت راه‌آهن ایلام
محمدرضا مروارید استاندار ایلام نیز در این رابطه بیان داشت: طرح اتصال ایلام به راه‌آهن سراسری در سفر دولت قبل به این استان مصوب شده بود و مطالعات آن نیز از دو سمت اسلام‌آباد و اندیمشک انجام‌گرفته است.
وی افزود: طول خط آهن ایلام از سمت اسلام‌آباد غرب 87 کیلومتر است که تاکنون نقشه 19 کیلومتر آن تهیه شده و در روزهای پایانی دولت گذشته نیز کلنگ احداث آن به زمین زده شده است.
استاندار ایلام یادآور شد: قرارگاه خاتم‌الانبیا به‌عنوان مجری احداث خط آهن اسلام‌آباد تا مرز خسروی در استان کرمانشاه برای اجرای 25 کیلومتر از مسیر اسلام‌آباد به ایلام نیز تعیین شد که این قرارگاه با طرح موضوع اقتصادی نبودن و پایین بودن قیمت پیشنهادی حاضر به اجرای آن نشد.
مروارید ادامه داد: محدودیت‌های مالی دولت یازدهم باعث شد روند اجرای این طرح ادامه پیدا نکند، ولی مقامات استان در طول ماه‌های گذشته با چندین شرکت روسی، فرانسوی، چینی و اوکراینی برای اجرای این طرح مذاکراتی انجام دادند و ویژگی‌ها و نقشه‌های طرح نیز به آنها ارائه شد.
وی تأکید کرد: طی دو سه هفته گذشته، شرکت‌های مختلف با توجه به توفیقات حاصل شده در مذاکرات هسته‌ای و رفع احتمالی تحریم‌ها برای اجرای این طرح اعلام آمادگی کرده و همگی مشتاق انجام این طرح ریلی هستند.
استاندار ایلام گفت: برخی از این شرکت‌ها خواستار اجرای طرح اتصال ایلام به راه‌آهن سراسری به شکل B.O.T هستند که قابل انجام نیست و احداث آن از طریق قرارداد فاینانس مدنظر مسئولان کشور و استان است.
فاصله مهران تا کربلا 160 کیلومتر است که به دلیل هموار بودن مسیر و وجود دشت‌های وسیع در منطقه اجرای راه‌آهن با سهولت بسیار بیشتری انجام می‌شودمروارید یادآور شد: مقامات وزارت راه ادامه این مسیر تا مرز مهران را مدنظر داشته باشند چراکه مسئولان عراقی در مذاکرات متعدد اعلام آمادگی کرده‌اند در صورتی که خط ریلی تا مرز مهران امتداد یابد آنان نیز این مسیر را با توجه به انتخاب کربلا به عنوان مرکز راه‌آهن این کشور تا این شهر ادامه دهند.
وی اظهار کرد: فاصله مهران تا کربلا 160 کیلومتر است که به دلیل هموار بودن مسیر و وجود دشت‌های وسیع در منطقه اجرای راه‌آهن با سهولت بسیار بیشتری انجام می‌شود.
استاندار ایلام افزود: اتصال ایلام به راه‌آهن سراسری یکی از آرزوهای دیرین و تاریخی مردم استان است و همواره در ملاقات با مسئولان ارشد کشور این مطالبه به‌حق را خواستار شده‌اند که امیدواریم با نظر مثبت دولت تدبیر و امید و تخصیص اعتبارهای موردنیاز این مهم محقق شود.
مروارید تصریح کرد: مسیر اندیمشک نیز برای اتصال ایلام به راه‌آهن سراسری مطرح است که طول آن 250 کیلومتر بوده و در صورت اجرا خط آهن غرب کشور از اندیمشک به میاندوآب متصل می‌شود.
همه‌چیز در ابهام است
طبق اظهارنظرهای مختلف مسئولان استان ایلام، وزارت راه و شهرسازی و نمایندگان ایلام در مجلس هنوز تصمیمم مشخص و عملی برای راه آهن ایلام گرفته نشده است و اگر این پروژه وارد فاز مطالعاتی و اجرایی شود قطعاً نیازمند توجه دولت و مسئولان است.
در حال حاضر مسیرهای متفاوتی برای اتصال ایلام به راه‌آهن عنوان می‌شود که مهم این است این راه‌آهن به استان و البته مرز متصل و باعث شکوفایی استان و توسعه حمل و نقل برای تسهیل رفت و آمد زائران در امن‌ترین مرز زمینی کشور شود.
سال گذشته در اربعین، پایانه 10هزار نفری مهران، روزانه شاهد تردد 100 هزار زائر بود که باید طرحهایی مثل راه آهن برای آینده پیش بینی شود و البته اگر قرار است این پروژه اجرایی شود باید هرچه سریع‌تر تعیین تکلیف شده تا زمان از دست نرود چراکه ساخت راه‌آهن سالها طول می کشد.
سرمایه‌گذاران خارجی هم که بعد از لغو تحریم‌ها فرصت‌های بزرگ اقتصادی در کشورمان نصیبشان شده می‌توانند از این پروژه که از توجیه اقتصادی هم برخوردار بوده استفاده کنند.
هم اکنون بسیاری از استانهای کشور در حال دو خطه کردن راه‌آهن، افزایش تعداد فرودگاهها و تقویت آزادراههای خود هستند ولی استان ایلام در قرن 21 نباید از تکنولوژی قرن 19 برخوردار باشد که این جای هیچ گونه توجیهی ندارد که امیدواریم مسئولان کشوری از توسعه زیرساختهای این استان حمایت کنند.
