انتقاد داود امیریان از دایه‌های مهربانتر از مادر و فرماندهان جنگ ندیده
نشست نقد و بررسی آثار احمد دهقان برگزار شد. بخشی از این نشست به انتقاد امیریان نسبت به برخی از منتقدان جنگ ندیده اختصاص داشت.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست نقد و بررسی آقای احمد دهقان با حضور مصطفی جمشیدی، داود امیریان، عزت‌الله الوندی و نویسنده کتاب «سفر به گرای 270 درجه» همزمان با آغاز دفاع مقدس روز گذشته، 31 شهریور ماه، در انتشارات سوره مهر برگزار شد.
جمشیدی در ابتدای این نشست به سابقه خود با آشنایی احمد دهقان اشاره کرد و گفت: از توفیقات احمد دهقان این است که یکی از آثارش به فیلم تبدیل شده و این توفیق بزرگی برای یک نویسنده است؛ چرا که این روزها سینما توفقی بر ادبیات یافته است. در دهه 60 سینماگر باید به سراغ ادبیات می‌آمد، اما امروز دیگر این اتفاق نمی‌افتد. مگر اینکه کتابی خود را به سینما تحمیل کند و گذشته از آن اتفاق خاصی هم رخ نمی‌دهد؛ مگر اینکه آن کتاب، کتاب خاصی باشد که کتاب احمد دهقان این ویژگی را داشت.
وی در ادامه به نقش مسئولان برای اعتلای فرهنگ دفاع مقدس اشاره کرد و افزود: کاش مسئولان ما همت یک دهم نویسندگان‌مان را برای دفاع مقدس داشتند. اگر مسئولان به لحاظ یادمانی به دفاع مقدس نگاه کنند، می‌توانند نسل‌های بعد را هم همراه وادی کنند. نگاه خوبی است که ادبیات دفاع مقدس را تنها مخصوص هفته دفاع مقدس نکنیم، بلکه آن را یک سیطره بر دیگر گونه‌های ادبی در نظر بگیریم.
جمشیدی در ادامه سخنان خود به نقد و بررسی‌های انجام شده در مجلات نسبت به کارهای دهقان اشاره کرد و گفت: در یکی از این مطالب درج شده بود که آثار دهقان چیزی میان جنگ و ضدجنگ است، اما در واقع اینگونه نیست. آنچه که من در کلیات آثار او پی بردم این است که دهقان معتقد است که مدیوم جنگ می‌تواند آنچه را بیان کند که زندگی را؛ یعنی تمام زندگی را می‌توان در محدوده جنگ گنجاند.
جمشیدی: کارهای دهقان یک نوع معصومیت دارند
وی ادامه داد: ادبیات جنگ در دنیا، از این واقعه به عنوان یک امر تحمیل شده و امکان و عصیان یاد می‌کند، اما در جنگ ما به اعتقاد دفاع مقدس یک انتخاب سالکانه صورت می‌گیرد که شخص به اختیار خود در این جنگ حاضر می‌شود. انتخاب دهقان در حقیقت از همین جا آب می‌خورد. نگاه حماسی او را می‌توان در کتاب «سفر به گرای 270 درجه» دید. وقف شدن زندگی این نویسنده در دفاع مقدس بزرگترین شاهد برای قرار گرفتن او در این حوزه است.
جمشیدی یادآرو شد: در کارهای دهقان یک نوع معصومیت وجود دارد که ثمره نگاه نجیب و بسیجی‌وار او به جنگ است. این هم در وجود خود دهقان دیده می‌شود و هم در شخصیت‌های داستانی او. معصومیت، شرافت و نجابت روحیه کلی آثار او را تشکیل می‌دهد. «سفر به گرای 270 درجه» هر چند گزارش از جنگ است، اما این عصاره دردمندانه سال‌ها تلاش نویسنده است که خود او زمانی رزمنده بوده است.
داود امیریان سخنران بعدی این مراسم بود. وی با بیان اینکه من یکی از طرفدارا سفت و سخت احمد هقان هستم، گفت: من از دهه 60 کارهای او را می‌خواندم و احساس می‌کردم که او از عمق جان و اعتقادات راستینش می‌نویسد؛ به همین دلیل با کارهای او احساس همذات‌پنداری می‌کردم. دهقان برخلاف بسیاری از دوستان، این عرصه را جدی گرفت و از ابتدای امر تصمیم گرفت که یک نویسنده خوب در حوزه دفاع مقدس باشد که این اتفاق هم افتاد.
انتقاد داود امیریان از دایه‌های مهربانتر از مادر و فرماندهان جنگ ندیده
وی به تأثیر دهقان در ادبیات دفاع مقدس اشاره کرد و افزود: دهقان در همین زمینه بانی خیر هم شده است؛ مثلاً او قصه فرماندهان را کلید زد و بعد گام‌های بلندتری برداشت. «سفر به گرای 270 درجه» یک اتفاق در حوزه رمان بود که افتخاری برای ما محسوب می‌شود.
امیریان به تکنیک‌های داستان‌نویسی دهقان اشاره کرد و افزود: او از تصویر در کارهای خود بسیار استفاده می‌کند. به طوری که شما وقتی کتاب‌های او مانند «پرسه در خاک غریبه» را می‌خوانید، تمام لحظات را در ذهنتان تصور می‌کنید و فکر می‌کنید که یک فیلم سه بعدی می‌بینید. همچنین طنز شیرینی در کارهای او دیده می‌شود. دهقان از طنز مانند پلوی زعفرانی استفاده می‌کند. من همیشه حسرت می‌خورم که او طنز نمی‌نویسد؛ در حالی که می‌تواند یک نویسنده موفق طنزنویس باشد.
وی در ادامه سخنان خود به انتقاد برخی از صاحب‌نظران درباره تلخی داستان‌های احمد دهقان از جنگ پرداخت و گفت: همه جنگ ما حماسه نبود. شروع جنگ با شکست بود. در واقع دشمن ما را غافلگیر کرد و کسی فکر نمی‌کرد که عراق با تمام قوا به ایران حمله کند و شهرهای آن را تصرف کند. بعد از این شروع تلخ، ماجرای حماسی جنگ آغاز شد و بعد از این مرحله دوباره تلخی‌های جنگ خود را نشان داد. ما دوباره بعضی از شهرها را از دست دادیم و جنگ برای ما فرسایشی شد و اولویت‌ها تغییر کرد. ما با چنگ و دندان به مرزهایمان رسیدیم. شما چه توقعی می‌توانید از دهقان که از نوجوانی در جنگ حضور داشت، داشته باشید؟ الآن سال‌هاست که جنگ تمام شده و حق این است که یک‌سری از واقعیت‌ها گفته شود. چه کسی بهتر که احمد دهقان که اینها را بیان کند؛ او که برادری‌اش را ثابت کرده است.
وی ادامه داد: برخی از پاپ، کاتولیک‌ترند. برخی از فرماندهان جنگ‌ندیده ،دایه مهربانتر از مادر هستند و دهقان را محکوم می‌کنند؛ در حالی که دهقان جزو معدود نویسندگانی است که فقط درباره جنگ نوشته است.
جنگ بیشتر از حرف زدن به تأمل نیاز دارد
احمد دهقان آخرین سخنران این نشست بود. وی سخنان خود را با ارائه نظرات مختلف درباره جنگ شروع کرد و گفت: یکی از جامعه شناسان فرانسوی که از جنگ شناسان معروف دنیا هم است جنگ را به جشن تشبیه می‌کند و می‌گوید ما در جشن‌ها از خود بی‌خود می‌شویم، مستانه به هر سو می‌رویم و اسراف می‌کنیم. در جشن همه دعوت می‌شوند و جنگ نیز چیزی است شبیه به جشن؛ چرا که همه مستانه به دنبال مرگ می‌روند و خون‌های زیادی ریخته می‌شود. این یک نوع نگاه به جنگ است که البته خیلی هم مرسوم است.
وی ادامه داد: محقق فرانسوی دیگری که درباره خاطرات جنگ‌کردگان ایرانی تحقیق کرده است، می‌گوید ما در این خاطرات می‌‌بینیم که ایرانیان اصلاً به دنبال خونریزی نیستند. انگار اینها در جنگ به عرفان هزار ساله خود دست پیدا کردند و دوباره به خانه‌ها می‌روند. ایرانی‌ها در خاطرات خود به خون ریختن افتخار نمی‌کنند، اما به خون دادن مغرورند.
دهقان یادآور شد: جنگ ما بیشتر از اینکه احتیاج به حرف زدن داشته باشد، نیازمند تأمل است و آن وقت است که می‌توان حرف‌های زیادی از دل جنگ بیرون کشید.
وی در پاسخ به پرسش یکی ازحاضران مبنی بر اینکه چرا عمده آثارتان معطوف به آدم‌ها در جنگ است و از سرنوشت همین آدم‌ها در مرحله بعد از جنگ سخن نمی‌رود، گفت: سرنوشت آدم‌ها در جنگ خیلی مهم است و همه دوست دارند از آن اطلاع داشته باشند. از سوی دیگر درباره آدم‌ها در دل جنگ نوشتن آسانتر از بیان سرگذشت آنها پس از جنگ است. علاوه بر این موضوعاتی که بر من به عنوان نویسنده هجوم می‌آورد بیشتر حول همین موضوعات است. البته کاری که دارم در حال حاضر آن را می‌نویسم به سرگذشت آدم‌ها پس از جنگ خواهد پرداخت.
انتهای پیام/
