نسخه‌ای که ایران برای نمایشگاه کتاب فرانکفورت پپچید
نمایشگاه کتاب فرانکفورت در حالی آخرین روز خود را سپری می‌کند که یکی از سیاسی‌ترین دوره‌های خود را پشت سر گذاشت، با این وجود به نظر می‌رسد، نسخه که ایران برای این نمایشگاه پیچید و موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی آن را اجرا کرد، درمانگر بوده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، شصت و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت با همه حواشی ایجاد شده به جهت حضور سلمان رشدی در نشست خبری این رویداد امروز در حالی به کار خود پایان می‌دهد که یکی از سیاسی‌ترین دوره‌های خود را پشت سر گذراند.
انتخاب سلمان رشدی به عنوان سخنران در نشست خبری نمایشگاه و رونمایی از کتاب «دو سال، هشت ماه و 28 شب» که به اذعان مدافعان رشدی نیز اثری با درونمایه ضعیف و فاقد نوآوری‌ها و منطق داستانی است، آن هم در شرایطی که این نویسنده مرتد و هتاک مورد تنفر میلیاردها مسلمان در جهان در سال‌های گذشته بوده و توهین به مقدسات اسلامی را محور اصلی فعالیت خود قرار داده است، در نوع خود اقدامی قابل تأمل بود که بوی توطئه و لابی صیهونیست‌ها از آن به مشام می‌رسید.
این حدس زمانی تبدیل به یقین شد که رشدی در میان تدابیر شدید امنیتی به محل کنفرانس خبری وارد و سخنرانی بسیار کوتاهی داشت. این شیوه حضور هیچ برگ برنده‌ای برای نمایشگاه فرانکفورت محسوب نمی‌شد که این اندازه مسئولانش بر آن اصرار داشتند.
نکته جالب ماجرا دفاع رئیس نمایشگاه کتاب فرانکفورت از حضور سلمان رشدی به بهانه آزادی بیان بود. که بنا به گفته صالحی معاون فرهنگی ارشاد نه تنها در قالب آزادی بیان تعریف نمی‌شود، بلکه مقدمه مخدوش کردن و گسترش دادن خشونت‌های اجتماعی و انسانی و مقدمه ظهور داعش‌ها و طالبان‌هاست.
به هر روی وزارت ارشاد پس از رایزنی با مدیران نمایشگاه کتاب فرانکفورت و عدم لغو سخنرانی رشدی در نشست خبری، تصمیم به تحریم گرفت و با وجود صرف هزینه‌های بسیار برای اجاره و طراحی غرفه و طی کردن همه مراحل از حضور صرف‌نظر کرد. در همان روزهای انتشار خبر تحریم بسیاری از فعالان و کارشناسان نشر داخلی اعتقاد داشتند، تحریم نمایشگاه کتاب فرانکفورت از سوی ایران اقدامی اشتباه بوده و دردی را دوا نخواهد کرد، چرا که اساسا‌ً حضور نداشتن ایران از دید جهانی به چشم نخواهد آمد. در عین حال این عده بر انجام فعالیت‌های دیگری به غیر از تحریم تأکید داشتند، برای نمونه آن‌ها معتقد بودند باید غرفه را به شیوه‌ای دیگر اداره کرد، به جای ارائه نشر ایران، ظاهر غرفه را با موضوعاتی چون رد هولوکاست، دفاع مقدس، جانبازان شیمیایی، معرفی کتاب‌های منتشر شده بر علیه سلمان رشدی و ... چیدمان کرد.
اصرار فرانکفورتیها بر باز بودن غرفه ایران و حضور به شیوه معمول
اما با وجود همه این اما و اگرهای پس از تحریم، نسخه‌ای که وزارت ارشاد برای نمایشگاه کتاب فرانکفورت پیچید و موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی آن را اجرا کرد، جوابگو بود، چرا که پیش از آغاز نمایشگاه و روزهای نخست، چندین بار جلساتی میان مسئولان نمایشگاه کتاب فرانکفورت و نمایندگان ایرانی حاضر برگزار شد و فرانکفورتیها بر باز بودن غرفه و حضور ایرانیان به شیوه معمول اصرار ورزیدند.
از همان روز برگزاری مراسم افتتاحیه و یک روز قبل از آغاز به کار رسمی نمایشگاه، خبرنگاران و رسانه‌های مختلف که برخی از آن‌ها از روزهای پیش صدای تحریم ایران را شنیده بودند، مقابل غرفه تجمع کرده و مشغول به عکس‌برداری از غرفه 200 متری ایران که به زیبایی طراحی شده بود و خالی بودن آن یه چشم می‌آمد، شدند.
توزیع 120 نسخه از رمان محمد در نمایشگاه
با افتتاح نمایشگاه نیز تدبیر دیگری اندیشیده شد و بنرهای اعتراضی ایران به زبان‌های آلمانی و انگلیسی، و بنرهای توضیحی با عنوان «چرا ما حضور نداریم» و «با اهانت به احساسات بیش از یک میلیارد مسلمان، آزادی بیان محقق نمی‌شود.» در غرفه ایران نصب شد، همزمان 120 نسخه از رمان «محمد» نوشته ابراهیم حسن‌بیگی که توسط شقایق قندهاری به انگلیسی ترجمه شده است، در میان بازدیدکنندگان از غرفه به رایگان توزیع شد.
توزیع نامه رهبر انقلاب به جوانان غربی به زبان‌های آلمانی و انگلیسی از دیگر اقدامات ایران بود، غرفه خالی ایران که بازدیدکنندگان بسیاری را به سوی خود جذب کرده بود، فرصت بسیار مناسبی را برای توزیع نامه رهبر انقلاب فراهم کرد که شاید اگر ایران حضور می‌داشت و غرفه نیز خالی نبود، این طیف گسترده و متنوع از بازدیدکنندگان برای دیدن غرفه نمی‌آمدند.
حضور خبرنگاران و رسانه‌های مختلف خبری از آلمان و سایر کشورهای جهان در غرفه ایران و تهیه گزارش‌های مختلف بیشتر بر موفقیت‌آمیز بودن تصمیم ایران مبنی بر تحریم از یک سو و حضور برای تنویر افکار عمومی مبنی بر چرایی عدم حضور صحه گذاشت.
بنا به گفته نمایندگان موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی در طی 4 روز گذشته رسانه‌هایی چون شبکه یک آلمان، شبکه zdf آلمان، خبرگزاری رویترز، یورو نیوز، تلویزیون استان هسه، نشریه publishing perspective،نشریه publishing weekly، نشریه booksellers ، روزنامه زو دویچه زایتونگ، مجله اشپیگل، رادیو زمانه، روزنامه الأهرام و ده‌ها عکاس و خبرنگار آزاد از رسانه‌های مختلف جهان اقدام به تهیه و انتشار اخبار با موضوع اعتراض ایران به سیاست نمایشگاه کتاب فرانکفورت در دعوت از یک نویسنده مرتد کردند. پوشش رسانه‌ای عدم حضور ایران در نمایشگاه فرانکفورت به گونه‌ای بود که حتی رانندگان تاکسی نیز از ماجرا خبردار شدند.
این نکته را نیز نباید فراموش کرد که رسانه‌های غربی در همان روزهای نخست با شیطنت خاصی تلاش کردند، عدم حضور ایران را به شیوه‌ای دیگر و باب طبع خود نشان دهند، آن‌ها با اشاره به حضور برخی ناشران خصوصی، تحریم نمایشگاه را یک تصمیم دولتی عنوان کرده که ناشران خصوصی به آن پایبند نبوده و آن را نمی‌پذیرند. در پی این اتفاق ناشرانی چون کتاب کهن، پنجره دهم، سفر اردهال، خانه هنرمندان، کامل و ... در بیانیه‌ای اعلام کردند: «به رغم ضرر و زیان مالی بسیار، از آنجا که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان پرچم‌دار نظام جمهوری اسلامی از حضور در این نمایشگاه خودداری کرده، ما نیز غرفه‌های خود را باز نخواهیم کرد، ولی برای مقابله با دشمنان و آگاه کردن نادانان، همیشه در صحنه حضور داریم و به عنوان سربازی کوچک در عرصه‌های فرهنگی پشتیبان نظام اسلامی‌مان خواهیم بود.»
پس از انتشار این بیانیه برخی از ایرانیان مقین آلمان نیز به یاری مسئولان آمدند تا در روزهای باقی‌مانده نمایشگاه در جهت اطلاع‌رسانی نسبت به عدم حضور فعالیت داشته باشند.
اگر نگاهی همه‌جانبه به حضور ایران در این دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت داشته باشیم، باید گفت، هر چند نشر ایران هزینه مالی بسیاری را برای عدم حضور در نمایشگاه کتاب فرانکفورت متحمل شد و فرصت‌هایی را نیز از دست داد، اما در بعد دیگری از ماجرا فرصت‌هایی برای معرفی ایران اسلامی امروز به دست آورد که شاید در کمتر موقعیت دیگری می‌توانست نظیر آن را تجربه کند.
انتهای پیام/
