ایران بزرگترین "تولیدکننده و مصرف‌کننده" زعفران در جهان/بورس زعفران راه‌اندازی شود
فعالان حوزه زعفران خراسان‌رضوی خواستار برقراری ساز و کاری مانند بورس در حوزه زعفران و همچننی تدوین استاندارد اجباری این حوزه هستند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، زعفران در واقع فخر صادرات استان خراسان رضوی است؛ به عبارت دیگر التفات به این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار است که متأسفانه امروز در استان شاهد آن نیستیم.
گلایه‌های زیادی در این بخش وجود دارد که نیاز به بررسی و واکاوی دارد؛ با توجه به این موضوع، میزگردی با عنوان بررسی چالش‌های موجود در حوزه زعفران در خراسان رضوی به همت خبرگزاری تسنیم خراسان رضوی در محل دفتر این خبرگزاری در مشهد برگزار شد که در آن غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی و رئیس اتحادیه فروشندگان خراسان رضوی، علی شریعتی مقدم رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی و عضو اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی و فرهاد سحرخیز عضو هیئت مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران و عضو اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی حضور داشتند.
مهمترین موضوعات مطرح شده در میزگرد بررسی چالش‌های حوزه زعفران در خراسان‌رضوی به شرح زیر است:
- 130 هزار نفر در بخش کشاورزی و 30 هزار نفر در صنایع جانبی زعفران مشغول به‌کار هستند.
- نوسانات قیمت ارز و بهای زعفران از عمده عللی است که بازار را از کنترل ایران خارج می‌کند.
- جایگاه زعفران در برنامه ششم توسعه به‌طور کامل مشخص شود.
- باید بخش خصوصی در کنار دولت پاکسازی را از بازار زعفران صورت دهند.
- تقلبات زعفران در ظاهر هیچ اثری ندارد و تنها کیفیت و سلامت محصول را از بین می‌برد.
- ساز و کاری مانند بورس باید برای زعفران در نظر گرفته شود تا از ورود سرمایه‌ها به بخش واسطه گری پیشگیری شود.
- زعفران صادراتی دارای استاندارد اجباری بوده اما برای مصرف داخلی تنها استاندارد تشویقی در نظر گرفته شده است.
- تعرفه واردات زعفران به کشورهای چین و هندوستان با رایزنی‌های سیاسی باید برداشته شود.
- نیاز به تدوین استاندارد اجباری در بازار داخلی برای حفظ کیفیت و سلامت زعفران به وضوح دیده می‌شود.
- نظارت لازم به لحاظ کیفیت در بازار داخلی وجود ندارد و تمام تمرکز ارگان‌های کنترلی روی واحدهای دارای مجوز است.
مشروح میزگرد بررسی چالش‌های زعفران خراسان رضوی به این شرح است:
تسنیم: زعفران امروز در صدر کالاهای صادراتی خراسان رضوی است اما قطعا در این میان مشکلاتی نیز وجود دارد که بعضا این روند را دچار خلل می‌کند. لطفا در ارتباط با این چالش‌ها بحث را آغاز کنید.
میری:تشکر می‌کنیم از فرصتی که در اختیار ما قرار داده‌اید، در ابتدای امر باید گفت همانطور که مستحضرید زعفران یک محصول راهبردی با اشتغال‌زایی بسیار بالاست؛ 130هزار خانوار در بخش کشاورزی مشغول تولید این محصول بوده و در بخش‌های مختلف اعم از فرآوری، بسته بندی و صادرات در حدود 30 هزار نفر در ایران در این بخش مشغول به کار هستند.
این کالا هم اکنون در رأس صادرات استان قرار داشته و با توجه به وجود محصولات گوناگون صادراتی در خراسان رضوی ارجحیت زعفران کاملا مشهود است، زیرا این گیاه هیچگونه ارزبری نداشته و با 300 میلیون دلار ارزآوری در سال ارزش افزوده زیادی را نصیب استان می‌کند.
نبود حمایت‌های لازم از صادرات یکی از چالش‌هایی است که در حوزه زعفران به ویژه در خراسان رضوی وجود دارد، هم اکنون واحدهای فعال در سطح بین‌المللی در خراسان رضوی وجود دارند که متأسفانه پشتیبانی لازم از آنها نمی‌شود و از طرفی مسئولان انتظار دارند با وجود وضعیت نامطلوبی که برای این محصول وجود دارد فعالان این بخش بتوانند بر بازارهای جهانی تسلط داشته باشند، لازمه این مورد این است که حمایت‌هایی صورت گیرد.
اکثر مسئولان اظهار ناراحتی می‌کنند که در حالی که بیش از 90درصد تولید زعفران در دنیا در اختیار ایران است نباید بازار در اختیار کشورهای دیگر باشد، باید در نظر داشت علت این موضوع این است که در کشورهایی مانند اسپانیا فعالان این حوزه با تسهیلات حدود 2 درصد سود زعفران را خریداری کرده و به مشتری‌های ما در کشورهای دیگر می‌فروشد زیرا ما این توان را نداشته و نقدینگی مورد نیاز این کار وجود ندارد.
همکاران ما که در نمایشگاه‌های مختلف حضور پیدا می‌کنند اما نمی‌توانند با خریداران قراردادی مدت‌دار را منعقد کنند؛ در حالیکه در کشورهای رقیب موقعیت اینگونه نیست علل این موضوع که تجار نمی‌توانند قراردادهای متقن داشته باشند، نوسانات ارز و دیگری نوسانات قیمتی خود زعفران است.
تجار ایرانی با توجه به وجود نوسانات نمی‌توانند قراردادهای طولانی‌مدت منعقد کنند و کشورهایی مانند اسپانیا از این موقعیت سوءاستفاده کرده و مدیریت بازار را به دست می‌گیرند بنابراین کنترل آن از دست ایرانی‌ها خارج می‌شود؛ اخیرا قرار بر این بود که جوایز صادراتی در نظر گرفته شود اما از سال 88 تا کنون این جوایز پرداخت نشده است.
همچنین حمایت‌های دیگری که در بخش حمل و نقل مورد نیاز صادرکنندگان است نیز وجود نداشته علاوه بر اینها اخیرا در گمرک نیز مقرراتی وضع شده که هر صادرکننده‌ای که قصد صادرات دارد باید فاکتور ارائه دهد و مسائلی از این دست به وفور در کشور مشاهده شده و هر روز هم این ناهماهنگی‌ها افزایش پیدا می‌کند بنابراین اگر قرار بر این باشد که صادرات پایدار به وجود بیاید و حضور فعال ایران در بازار زعفران محسوس شود باید برخی از این اقدامات ادامه پیدا نکند.
اگر حمایت‌های لازم از صادرکنندگان و تولیدکنندگان زعفران انجام شود تا بتوانند زعفران را خریداری کرده و دست دلالان را از بازار این محصول کوتاه کنند می‌توان امیدوار بود که بازار این کالا در آینده در اختیار تجار ایرانی قرار بگیرد و در غیر این صورت نمی‌توان چنین توقعی را عملی کرد، اگر این روند ادامه پیدا کند زعفران نیز به سرنوشت فرش و پسته و دیگر کالاهای انحصاری ایران دچار می‌شود.
شریعتی مقدم: باید اشاره کرد اگر بخواهیم نگاه بالاتری به زعفران داشته باشیم این محصول می‌تواند جایگاهی فراملی داشته باشد که هم‌اکنون ظرفیت ساخت این رتبه با تولید بیش از 90درصد نیاز دنیا در ایران وجود دارد، اما به لحاظ تجارت و دیگر موارد مرتبط با آن این رتبه برای کشور ایران معنایی پیدا نمی‌کند زیرا بازار این محصول در اختیار کشورهای دیگر است.
تحقیقات خوبی در بحث زعفران انجام شده که نتیجه آن این است که زعفران می‌تواند برای برخی از بیماری‌های صعب‌العلاج به عنوان یک دارو مورد استفاده قرار بگیرد هم‌اکنون کره روی جینسینگ و محققان چینی روی چای سبز که محصولات بومی و انحصاری آنها هستند، تحقیقاتی انجام داده‌ا‌ند که از آنها دارو تولید شده اما در ایران اقدامات مشابهی در این زمینه رخ نداده است.
با اینکه زعفران می‌تواند جایگاه بهتری داشته باشد زیرا به عنوان یک ادویه همراه با غذا با توجه به طعم، رنگ و بوی استثنائی که دارد می‌تواند مورد استفاده و اقبال دنیا قرار بگیرد سرمایه گذاری در این نوع اقدامات بازده چند 10 برابری به همراه دارد، اما بخش خصوصی در ایران به دلیل مشکلاتی که از فضای بد کسب و کار برایش به وجود آمده نمی‌تواند در این حوزه ورود پیدا کند.
مشکلات متعددی در بخش تجارت زعفران گریبان فعالان اقتصادی این حوزه در داخل را گرفته که مشکلات بانکی و مالیاتی از نمونه‌های آن هستند حال اینکه رقبای این افراد در فضاهایی وارد کار شده‌ا‌ند که هیچگونه مشکلی به جهت کسب و کار در آن وجود نداشته لذا اگر در نظر است که برای برخی از محصولات صادراتی اقداماتی اساسی انجام داد، زعفران باید در اولویت قرار بگیرد.
نخستین ارجحیت این محصول به دلیل نیاز کم آن به آب است که می‌تواند توجیه مناسبی داشته باشد همانطور که مستحضرید اقلیم کشور ما خشک بوده و زعفران با قناعتی که در مصرف آب داشته و ارزش افزوده بالایی که تولید می‌کند می‌تواند ارزش افزوده واقعی آب را به کشور بازگرداند.
اگر برنامه‌ای جامع بازاریابی برای این محصول داشته باشیم می‌توان شکوفایی صادرات سابق را دوباره به دست آورد امروز متوسط ارزش افزوده‌ای که در خراسان رضوی به ازای هر متر مکعب آب تولید می‌شود 19 سنت بوده که این میزان در کشور 23 سنت و در کشورهای دیگر یک دلار است.
این مسئله نشان از این دارد که علیرغم وجود زعفران در سبد صادراتی استان خراسان رضوی برای سایر محصولات کشاورزی برای استفاده مفید از آب برنامه زیری به عمل نیامده و افزایش تولید این محصول می‌تواند در این مقوله بسیار مهم و فوق راهبردی کمک دهنده باشد.
البته باید در نظر داشت که افزایش تولید بدون بازارسازی و برنامه ریزی نمی‌تواند آن‌گونه که باید کمک‌دهنده باشد اما انتظار این است که با کمک دست اندرکاران سند بالادستی برای زعفران داشته باشیم که در طول برنامه ششم جایگاه این محصول مشخص شود امروز شاهد این هستیم که برای گیاهان دارویی حمایت‌هایی در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پیش بینی شده در حالیکه جایگاه این محصولات در برابر زعفران بسیار ضعیفتر هستند.
واحدهایی که امروزه در خراسان رضوی در موضوع زعفران فعالیت دارند جایگاه بالایی دارند و در بازار جهانی امکان رقابت داشته اما توسعه و عملیاتی شدن این ظرفیت منوط بر این است که فضای کسب و کار داخلی در بخش زعفران بهبود پیدا کند و یکی از مباحث اصلی همانطور که ذکر شد نوسانات قیمتی است که برای تولیدکننده و صادرکننده مشکلاتی را به وجود آورده و باید با برنامه ریزی از آن پیشگیری کرد.
اگر منابع مالی مورد نیاز برای این موضوع در نظر گرفته شود تا واحدهایی که به صورت اصولی کار می‌کنند بتوانند بین 30 تا 40 درصد زعفران را در ابتدای فصل از کشاورزان خریداری کنند سود دوجانبه ای برای کشاورز و صادرکننده به همراه دارد و علاوه بر این به در دست گرفتن بازار کمک می‌کند.
بحث دیگر این است که باید بخش خصوصی در کنار دولت پاکسازی را از بازار زعفران صورت دهند هم اکنون شاهد هستیم که افراد غیرمتخصص به این بازار ورود پیدا کرده و حتی مشاهده می‌شود که افراد غیرایرانی با آشنایی با واسطه‌ها به کشاورزان مراجعه می‌کنند و زعفران ایران را با 15 درصد کاهش کیفیت خریداری می‌کنند و در بازارهای واسطه‌ای مانند دبی و یا بازارهای نهایی مانند چین به فروش می‌رسانند که این موضوع می‌تواند به ثبات بازار این محصول لطمه وارد کند.
تسنیم: یکی از چالش‌هایی که در حوزه زعفران وجود دارد همین موضوع تقلبات است در این مورد توضیحاتی را ارائه دهید.
شریعتی مقدم: گذشته از موضوع گیاه کاجیره و یا گوشت ریش شده گاو، گل زعفران و یا بخش‌های دیگر این گیاه را به عنوان زعفران سرگل به فروش می‌رسانند در حالیکه تعریف علمی این محصول همان کلاله آن است اما برخی از سودجویان برای افزایش درآمد خود از سایر اجزایش نیز استفاده کرده و این موضوع سبب می‌شود که صادرکننده واقعی نتواند قیمت واقعی را ارائه دهد.
با توجه به اینکه تشخیص این تقلبات در زعفران بسیار مشکل است و نمای ظاهری ندارند زعفران نامرغوب به دست خریدار رسیده و فرد متخصص در این حرفه که فعالیتی تخصصی دارد نمی‌تواند به ثمر اقدامات خود دست پیدا کند.
همچنین این موضوع سبب رقابت منفی می‌شود و ارزش افزوده برای کسانی که سرمایه‌گذاری کرده‌اند را پایین می‌آورد و فرد را از یک فعالیت پویا و بالنده که سودآور بوده و بتواند هزینه‌های تحقیقاتی را در برنامه توسعه‌ای خود بگنجاند بازمی‌دارد؛ در واقع دست‌اندرکاران این بخش درگیر مشکلات زیادی هستند که سودآوری را پایین می‌آورد اما در بخش‌های مالیاتی به آن بی‌توجهی شده و فعالیت سالم در این زمینه را متأثر می‌کند.
سحرخیز: اگر بخواهیم موضوع چالش‌های موجود در حوزه صادرات را به زبان ساده بگوییم این است که حوزه زعفران نیاز به حمایت دارد بی‌توجهی و کم‌توجهی که در بخش‌های مختلف شده در نکات ریز دیگری ورود پیدا کرده، ما کماکان به دنبال این هستیم که زعفران به عنوان محصول ایرانی ثبت جهانی شود و رقبای ما در این حوزه و برای به ثبت رساندن این محصول به نام خود همچنان در حال نبرد با ایرانی‌ها هستند.
همچنین ورود افراد غیرمتخصص به این حوزه در واقع حمایت نشدن از تولیدکنندگانی است که به کیفیت بیش از سود توجه دارند بسیاری از تولیدکنندگان نمونه در کشور ما هم اکنون فعالیتی ندارند در واقع نگاه موجود در حوزه زعفران یک نگاه توسعه گرا نیست برای همه مردم واضح است که تقلب در زعفران تا چه حد ساده بوده و حداقل توقعی که از مسئولان استانی وجود دارد این است که دیدگاه آنها نسبت به قیمت گذاری کالای سالم با محصولات دیگر برابر نباشد.
هم اکنون 25 درصد زعفران تولیدی در داخل ایران مصرف می‌شود به عبارت دیگر خود ایران بزرگترین مصرف‌کننده زعفران در سطح جهان است اما حمایتی که باید از تولیدکنندگان کیفیت گرا وجود داشته باید باشد نیست، باید اهتمام داشت که صنایع غذایی نقش بزرگی در حفظ سلامت جامعه دارند و با این هجمه‌ای که بر علیه محصولات بی‌کیفیت وجود دارد انتظار می‌رود که نگاه مراجع زیربط در حوزه نظارتی و غیره مثبت باشد.
هم اکنون تأثیر اشتغال در حوزه آسیب‌های اجتماعی بسیار مشخص است تعداد افرادی که به واسطه زعفران در بخش‌های مختلف به کار گماشته شده نشانه‌ای از اهمیت این بخش در داخل کشور دارد.
تسنیم: به نبود حمایت اشاره داشتید مشکلات خود را بسط دهید آیا تاکنون برای موضوع پرداخت‌های دولتی و یا بانکی به مشکلاتی برخورد کرده‌اید؟
سحرخیز: بخشی از این مشکلات در تمام تولیدات وجود دارد اما باید دید که تولیدکنندگان زعفران با چه افرادی رقابت دارند برخی از رقیبان فعالان این حوزه کسانی هستند که با وجود حجم نقدینگی زیادی که در دست دارند اقدام به خرید زعفران کرده و محصول را در انبارها نگهداری کرده تا بتوانند به هر قیمتی در نظر دارند در انتهای فصل به فروش برسانند اگر بتوان ساز و کاری مانند بورس برای زعفران پیش‌بینی کرد تا از ورود سرمایه‌ها به بخش‌های واسطه‌گری جلوگیری کرد، می‌توان به آینده بازار این محصول امید بیشتری داشت.
اعتقاد بسیاری از تولیدکنندگان کیفیت‌گرا بیشتر به اشتغال‌زایی و مسائلی از این دست بوده در حالیکه همین افراد با گروهی مواجه هستند که هیچ سرمایه گذاری ثابتی انجام نداده‌اند و هزینه‌های تولید را متحمل نمی‌شوند بنابراین دولت باید در این زمینه از صنعتگر حمایت کند تا علاوه بر بالابردن توان رقابت با دلالان، توان رقابت با رقبای بین المللی نیز افزایش پیدا کند.
باید توجه داشت که نمی‌توان از کشت زعفران در دنیا پیشگیری کرد بالاخره ارزش افزوده بالایی که این محصول دارد بسیاری از کشورها را به فکر تولید آن انداخته، اخیرا حتی در کانادا زعفران کشت شده و در انتهای این موضوع در چند سال آینده یکی از تهدیدات گران شدن زعفران این است که کشت آن در کشورهای رقیب از واردات آن از ایران توجیه اقتصادی بیشتری داشته و رقبای جدید به بازار وارد می‌شوند.
با توجه به اینکه ما در زمان گذشته فرصت برندینگ را از دست داده‌ایم باید اقداماتی در این زمینه را صورت داد تا بتواین جایگاه ایران را در بازار تثبیت کرد.
تسنیم: در مورد استانداردهایی که در بخش زعفران وجود دارد قدری توضیح دهید به عنوان تولیدکننده نظر شما در مورد تعیین استاندارد اجباری برای زعفران مصرف داخل چیست؟
میری: زعفران‌هایی که به کشورهای دیگر صادر می‌شوند دارای استاندارد اجباری بوده اما برای مصرف داخلی تنها استاندارد تشویقی در نظر گرفته شده در بالا به مسائل مربوط به تقلبات زعفران اشاره شد هم اکنون در مشهد واحدهایی وجود دارند که 450 تن ظرفیت بسته بندی دارند در حالیکه تولید استان حداکثر 300 تن است.
در نظر بگیرید برای این موضوع تا چه حد سرمایه‌گذاری انجام شده از طرفی هم زیرزمینی‌هایی وجود دارند که در خانه کار می‌کنند به بیان ساده‌تر افرادی وجود دارند که در منزل با خریداری مقداری زعفران، یک ماشین دوخت و یک ترازو با فردی که حجم عظیمی سرمایه‌گذاری کرده رقابت می‌کنند برای اینکه بتوان جلوی اینها را گرفت باید استاندارد زعفران اجباری شود قرار بر این است که تا آینده‌ای نزدیک استاندارد اجباری زعفران در حوزه رنگ افزودنی تدوین شود اما این موضوه باید به تمام مؤلفه‌ای استاندارد محصولا بسط پیدا کند.
شریعتی مقدم: در موضوع استاندارد باید گفت در مجموع دو بخش وجود دارد یک بخش افرادی هستند که به کار تولید پرداخته و دیگر بخش بازار بوده که باید گفت در این بخش کنترل‌ها بسیار محدود است.
به عنوان مثال در یک کار تحقیقاتی در تهران 200نمونه از فروشگاه‌ها جمع‌آوری شده و از این نمونه‌ها تنها 6درصد با برند و شناخته شده بوده‌اند که این موضوع نشان می‌دهد که درصد بالایی از بازار توسط برندهای متفرقه فاقد استاندارد اشغال شده و بهتر است با یک اقدام فرهنگسازانه این موضوع در مصرف کننده نهادینه شود که از زعفران‌های دارای برند استفاده کرده و تنها قیمت را برای خرید مد نظر قرار ندهند.
تسنیم: در مورد سیاست‌های که کشورهای دیگر برای واردات زعفران در نظر گرفته‌اند چه تحلیلی دارید؟
میری: در دولت گذشته مصوباتی گذاشته شد که برای زعفران‌های دارای بسته بندی بالای 30 گرم عوارض گذاشته شود که با مخالفت بخش خصوصی همراه شد هدف در آن زمان افزایش ارزش افزوده‌ای بود که در این بخش وجود داشت اما مشکل از اینجا بود که بیشتر زعفران صادراتی به کشورهای دیگر مصرف صنعتی داشته و نمی‌توان برای این بخش زعفران بسته بندی شده در قالب زیر 30 گرم را صادر کرد.
این قانون منجر به این شد که بخش خصوصی به دیوان عدالت اداری شکایت کرده و 5 درصد عوارض رفع شد و پس از لغو این عوارض بیشتر صادرات زعفران در بسته بندی‌های از 30 گرم به بالا صورت گرفت زیرا همانطور که گفته بیشتر مصارف زعفران در خارج از کشور حالت صنعتی داشته و این موضوع ایجاب می‌کند که صادرات زعفران در بسته بندی‌های بزرگ صورت گیرد.
هم اکنون چین و هندوستان یکی از بزرگترین خریداران زعفران هستند اما با توجه به اینکه تعرفه بالایی برای واردات دارند زعفران به صورت قاچاق وارد این کشورها می‌شوند باید سیاستمداران در نظر بگیرند با وجود اجناس زیادی که از این دو کشور وارد ایران می‌شوند می‌توان تقاضا کرد که تعرفه صادرات برای زعفران در این دو کشور برداشته شود.
تسنیم: در ارتباطاتی که با هیئت‌های تجاری خارجی برقرار می‌شود آیا تاکنون در مورد حوزه زعفران نیز به نتایجی دست پیدا کرده‌اید؟
شریعتی مقدم: باید دقت داشت که بازاریابی برای یک محصول با ارتباطاتی از این قبیل کامل نمی‌شود ممکن است تعاملاتی در این سطح بتواند امکان معرفی محدودی را به وجود بیاورد اما امروزه بازار مصرف زعفران کاملاً مشخص بوده و همه کشورها در این تجارت به دنبال منافع خود هستند.
ما امروزه در کشور خود درگیر مشکلات کم اهمیت هستیم برای موفقیت در بازاریابی باید برنامه‌ای داشته باشیم که منافع ملی را به دست بیاورد اگر بتوان با بازاریابی حدود 30 درصد به فروش اضافه کرد درآمد این بخش حدود 50 درصد افزایش می‌یابد اما واحدهای برند شده ایرانی قابل مقایسه با افراد بین‌المللی نبوده؛ هیچکدام از شرکت‌های ایرانی توان تبلیغ در سطح بین‌المللی ندارند و برای رسیدن به این موضوع باید برخی از هزینه‌ها مانند نرخ سود تسهیلات بانکی را از دوش تولیدکننده برداشت.
میری: موضوع صادرات فله‌ای زعفران یکی از مسائلی است که به کرات در مورد آن صحبت شده همانطور که گفته شد باید در نظر داشت که تنها 20 درصد از زعفران صادر شده به کشورهای دیگر مصرف بسته بندی دارد و مابقی در صنایع دیگر استفاده می‌شود طبیعی است که نمی‌توانند بسته بندی ریز را خریداری کنند همانطور که بسیاری از ادویه‌ها نیز در ایران به صورت فله وارد شده و در داخل بسته بندی می‌شوند.
البته باید در نظر داشت که فروش زعفران فله به صورت قرار داده شده در کارتن و یا گونی نیست که برخی از افراد چنین تصوری دارند، بسته بندی‌های این محصول از 0.1 گرم تا 500 گرم بوده و با برند و علامت استاندارد از کشور صادر می‌شود.
در بخش بازار داخلی نیز مشکلاتی در سلامت محصولات وجود دارد که باید به آنها رسیدگی شود واحدهایی که در حوزه زعفران فعالیت موجه دارند بعضا 300نفر پرسنل داشته که برای آنها تمام حقوق و مزایای قانونی را در نظر گرفته و همه آنها نیز بیمه هستند از طرفی دیگر این فشار بر گریبان صادرکننده یا تولیدکننده وجود دارد که در برخی از موارد با مشکلات جریمهای و یا دیگر موارد در پرداخت حقوق دولتی مواجه می‌شوند.
همچنین با توجه به موضوع تقلبات مردم باید در نظر داشته باشند که حتما از زعفران‌هایی خریداری کنند علامت استاندارد را داشته باشند تا به سلامت خود آنها ضربه‌ای وارد نشود.
سحرخیز: مشکلی که در حوزه کیفیت وجود دارد این است که واحدهای نظارتی و متولی کیفیت تمام تمرکز خود را بر واحدهای دارای پروانه ساخت گذاشته‌اند و برای مابقی اصلا نظارتی وجود ندارد که راه ورود محصولات بی‌کیفیت به بازار را باز می‌کنند.
شریعتی‌مقدم: در موضوع برندسازی وقتی انحصار تولید در کشور وجود دارد باید حمایت‌هایی صورت بگیرد تا کشوری مانند اسپانیا که اصلا تولیدکننده این محصول نیست نتواند با برند خود محصول ایرانی را به فروش رسانده و با کاهش کیفیت محصول را در بازارهای هدف مانند کشور انگلستان و کانادا وارد کنند هم‌اکنون ایران در بازار نهایی وجود ندارد لذا برخی از کشورها می‌توانند با تحریم خرید زعفران صادرکنندگان را با مشکل مواجه کنند.
در پایان باید گفت تحقیقات نشان داده که با مصرف 3 تا 6 گرم ماهیانه زعفران بسیاری از بیماری‌ها کاهش پیدا می‌کند و اگر زعفران در سبد غذایی مردم قرار بگیرد سطح سلامت افزایش پیدا می‌کند و از بسیاری از هزینه‌هایی که ممکن است بعدا برای خانواده‌ها به وجود بیاید پیشگیری می‌کند.
گفت‌وگو و عکس: شهرزاد حسینی قهستانی، ملیحه نیشابوریان
انتهای پیام/
