آزادی سوسنگرد به فرمان امام(ره) در یک روز

 به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم،نخستین بار در تاریخ 7 مهر 1359 نیروهای بعثی با برخورداری از موضع برتر، از شمال سوسنگرد وارد شهر شدند و از طرف دیگر تلاش اصلی خود را متوجه شرق سوسنگرد و از جاده سوسنگرد ـ حمیدیه به سمت اهواز کردند.

رزمندگان و مدافعان شهر از محورهای مختلف به بخش شمالی شهر رفتند تا مانع ورود دشمن به شهر شوند. شدت فشار دشمن و آتش توپخانه که از قبل همه شهر را فرا گرفته بود، گسترده‌تر از تعداد اندک نیروهای مدافع و مقاوم شهر بود. در نتیجه با شهید و مجروح شدن برخی و عقب‌نشینی برخی دیگر، دشمن وارد شهر سوسنگرد شد. با تسلط دشمن در منطقه و پشت سر گذاشتن سوسنگرد، پیشروی عراق به عمق خاک ایران شدت یافت و در اندک زمانی به علت فقدان نیروی دفاعی، عراقی‌ها به یک کیلومتری حمیدیه رسیدند.
روز هفتم مهر 1359 در محور سوسنگرد، نیروهای دشمن از روز قبل از طریق سبحانیه به رودخانه کرخه نزدیک شدند و قصد نصب پل و ورود به سوسنگرد را داشتند که عقب رانده شدند. به گزارش سپاه خوزستان از روز هفتم مهر فعالیت دشمن در محور سوسنگرد افزایش یافت و اجرای آتش سنگین روی شهر شروع شد؛ به طوری که بسیاری از تأسیسات و ساختمان‌ها اعم از نظامی و اقتصادی ویران شد.
اسلحه‌های موجود بین مردم پخش شد. هنگام عصر شهر به محاصره نیروهای عراقی در آمده و تلاش دشمن ساخت پل روی رودخانه کرخه است.
عراقی‌ها موفق شدند با اجرای آتش سنگین روی شهر و اطراف آن با نصب پل بر روی رودخانه کرخه وارد سوسنگرد شوند و با 10 کیلومتر پیشروی تانک‌های خود را مستقر کنند.
نیروهای خودی با عجله سنگرهایی برای مقاومت تدارک دیدند. مسلم بود که حرکت دشمن تداوم خواهد یافت. در این میان تعدادی از رزمندگان که سنگین‌ترین سلاح آنان آر. پی. جی 7 بود، ‌تصمیم گرفتند علیه دشمن عملیات کنند. این حمله که بعدها به شبیخون اول یا عملیات غیور اصلی موسوم شد، با آنکه از نظم مناسبی برخوردار نبود، موجب وحشت عراقی‌ها شد و آنان را وادار به عقب‌نشینی کرد.
نیروهای بعثی همیشه سعی داشتند از نظر تاکتیک دنبال اهدافی از جمله بستن راههای مواصلاتی ما و غلبه بر آنها و دست یافتن به نقاط مرتفع، قبل از رسیدن فصل باران بودند.
نکته مهم اینکه محور حمیدیه ـ سوسنگرد ـ بستان از هر دو خصوصیت برخوردار بود. زیرا در صورت محاصره اهواز، این جاده می‌تواند بهترین مسیر تدارک رسانی باشد و طبق مطالعاتی که در 60 سال گذشته انجام شد، مشخص شد که این محور در طول 6 دهه زیر آب نرفته است. لذا عراق علاقمند است به سوسنگرد دست یابد و سپس حمیدیه را به اشغال خود در آورد. اگر به این اهداف می‌رسید بیرون راندن دشمن بسیار مشکل بود.
تلاش نیروهای متجاوز بعثی برای وصول به سوسنگرد در 2 محور پاسگاه مرزی سوبله، بستان به سوسنگرد به کار گرفته شد که برای وصول به شهر سوسنگرد عبور از رودخانه کرخه الزامی بود. زیرا شهر سوسنگرد و بستان در کرانه جنوبی رودخانه کرخه قرار گرفته‌اند و بر روی این رودخانه یک پل در بستان احداث شده بود که در جریان جنگ به وسیله نیروهای خودی منهدم شد.
محور دیگر، محور طلائیه ـ هویزه ـ سوسنگرد که یک محور جنوبی شمالی بود. منطقه وسیع حمیدیه، سوسنگرد و بستان به طول قریب به 60 کیلومتر که منطقه همواری بوده دارای موقعیت خاصی است. اگر عراق موفق می‌شد در هر قسمت از این منطقه به جاده اصلی اهواز، حمیدیه سوسنگرد، بستان برسد، قسمت‌های غربی نیز در کنترل او قرار می‌گرفت و نیروی مستقر در این قسمت به محاصره در می‌آمد.
در روز 6 مهر 1359 سوسنگرد سقوط کرد و تعدادی از ضدانقلاب به همراه نیروهای بعثی عراق وارد شهر شدند و با گماردن یکی از مزدوران به عنوان فرماندار، ساختمان فرمانداری را مقر خود قرار دادند.
پس از آزادی سوسنگرد در عملیات شهید غیور اصلی، دشمن تلاش مجددی از دو جناح شرقی و غربی برای اشغال سوسنگرد آغاز کرد. عراق پس از اشغال بستان در تاریخ 23 مهر 1359 از شمال کرخه کور به طرف جاده حمیدیه ـ سوسنگرد پیشروی و آن را مسدود کرد، ولی با مقابله نیروهای خودی و با تحمل تلفات عقب‌نشینی کرد.
دشمن با زیر آتش قرار دادن جاده اهواز ـ سوسنگرد در محور کوت سید نعیم، از هر گونه رفت و آمد جلوگیری می‌کرد.

* تغییر استراتژی عراق در پیشروی و حملات مجدد به سوسنگرد
از تاریخ 22 آبان 1359 پیشروی دوباره دشمن به سمت سوسنگرد آغاز شد و شدت بیشتری یافت. از نخستین ساعات روز 23 آبان 1359 دشمن بعثی با آتش‌ سنگین توپخانه و بمباران هوایی شهر سوسنگرد را کوبید. ابتدا دشمن سعی کرد خود را از سمت جنوب جاده اهواز ـ سوسنگرد به جاده برساند و پس از آن نیروهای عراقی به استعداد 50 تانک و نفربر شروع به پیشروی به طرف شهر کردند. با وجود مقاومت نیروهای خودی، دشمن موفق شد نزدیک ظهر خود را به جاده سوسنگرد ـ اهواز و با مختصر پیشروی خود را به روستای ابوحمیظه در 5 کیلومتری سوسنگرد برساند و آن را به طور کامل تصرف کند. دشمن با آتش سنگین توپخانه و تیر مستقیم تانک ابوحمیظه را به ویرانه‌ای تبدیل کرد و بیش از 50 نفر از اهالی روستا را به شهادت رساند.
در درگیری روز 23 آبان 1359 در جبهه دهلاویه تعداد 20 نفر از رزمندگان به شهادت رسیدند. 11 تن از شهدا به سوسنگرد منتقل شدند اما به علت نزدیک شدن دشمن امکان جمع‌آوری پیکر بقیه شهدا امکان‌پذیر نبود. نیروهای ما با فشار زیاد دشمن، مجبور به عقب‌نشینی تا سوسنگرد شدند.
در روز 24 آبان 1359 دشمن برای تصرف سوسنگرد از چندین نقطه از جمله هویزه، حمیدیه و ارتفاعات الله‌اکبر را زیر آتش شدید گرفت و به پیشروی ادامه داد.
فرمانده عملیات سپاه سوسنگرد نیروهای باقیمانده را جمع و مسجد جامع شهر را به عنوان پایگاه و مرکز هماهنگی و هدایت عملیات تعیین کرده و به سازماندهی نیروها پرداخت. آنها در شهر محاصره شده، در مسجد تصمیم به انتخاب بهشت و عدم تحرک شهر تا آخرین قطره خون می‌گیرند.
تجمع بچه‌ها در مسجد تا ساعت 4 صبح ادامه یافت، سپس برادران در گروه‌های 9 نفره در نقاط شهر استقرار یافتند.
دشمن در سمت غرب سوسنگرد از سمت پل سابله در محور بستان ـ سوسنگرد تهاجم خود را به سوی شهر آغاز کرد و به موازات این اقدامات، با کمک 40 تانک و خودرو از طرف دهلاویه ـ که خط مقدم نیروهای خودی و نقطه تلاقی دشمن محسوب می‌شد ـ به سمت سوسنگرد پیشروی کرد که با مقاومت نیروهای خودی مواجه شد. با فرا رسیدن شب، نیروهای خودی در اثر فشار دشمن و همچنین برای دفاع از شهر به سوسنگرد عقب‌نشینی کردند.
نیروهای دشمن نیز هجوم خود را به طرف شهر آغاز کردند و در روز 24 آبان 1359 سوسنگرد را از هر طرف در محاصره کامل قرار دادند.
نیروهای بعثی در 24 آبان 1359 در ادامه فعالیت و فشار خود برای تسخیر سوسنگرد، تانک‌های خود را وارد شهر کردند و موفق شدند تا 10 متری مسجد جامع پیشروی کنند، که با انهدام دو دستگاه از تانک‌ها این حمله متوقف و با شکست مواجه شد. از یک سو با طولانی و تنگ‌تر شدن حلقه محاصره و از سوی دیگر فشارهای پیاپی دشمن که با بمباران و گلوله‌باران شهر همراه بود، باعث قطع تدارکات و پشتیبانی و بالا رفتن آمار شهدا و مجروحین شد. جنگ تن به تن در شهر ادامه داشت و نیروهای سپاه آخرین گلوله‌ها و مهمات خود را مصرف کرده بودند، زخمی‌ها در مسجد انباشته شده و بچه‌ها به یکدیگر وصیت می‌کردند.
تانک‌ها از بازار کویتی‌ها عبور کرده بودند و می‌خواستند خیابان اصلی شهر را تصرف کنند. تعدادی از تانک‌ها با آتش گلوله آر. پی. جی منهدم شده بود. عراقی‌ها هر لحظه عصبانی‌تر می‌شدند. آنها خط آتش درست کرده بودند و کسی نمی‌توانست از این طرف به آن طرف خیابان برود. مهمات تمام شده بود، همه دنبال یافتن گلوله‌ای برای مقاومت بودند. علی تجلایی به یاد مهمات داخل خانه‌های سازمانی افتاد و خود برای آوردن آن زیر رگبار دوشکا رفت و لحظاتی بعد در حالی که گلوله‌ای به ران پای او اصابت کرده بود با مهمات برگشت. این اقدام باعث مقاومت بچه‌ها تا رسیدن نیروهای کمکی و شکست محاصره سوسنگرد شد.

* پاکسازی سوسنگرد با تدبیر امام (ره) و درایت مقام معظم رهبری
روز 25 آبان مقام معظم رهبری با بنی صدر صحبت کردند و درخواست کردند تیپ 2 لشکر 92 زرهی در عملیات آزادسازی شرکت کند و بنی صدر هم گفت «شما به آنجا بروید و من هم دستور می‌دهم. ولی شب عملیات فرمانده لشکر که شهید فلاحی بود گفت بنی صدر دستور داده تا تیپ 2 فردا بدون اجازه او وارد عملیات نشود. مقام معظم رهبری نیز این موضوع را به امام خمینی(ره) اطلاع دادند و امام نیز فرمودند «فردا سوسنگرد باید آزاد شود» به همین دلیل مقام معظم رهبری طی نامه‌ای به فرمانده لشگر 92 زرهی دستور دادند که باید در عملیات شرکت کنند و شهید چمران هم زیر آن نامه نوشتند رسماً من اعلام جرم می‌کنم و شهید فلاحی هم این موضوع را قبول کردند.
در تک اصلی، تیپ 2 لشکر 92 زرهی، نیروهای پاسدار و نیروهای ستاد جنگ‌های نامنظم وارد عمل ‌شدند.
عملیات در ساعت 6:30 صبح روز 26 آبان 1359 آغاز شد. در محور جاده حمیدیه سوسنگرد همزمان با اجرای آتش روی عقبه دشمن، نیروهای عمل کننده با پیشروی به موازات جاده، روستای ابوحمیظه را آزاد کردند و با حمایت هوانیروز ارتش، تانک‌های عراقی را که مدافعان شهر را تحت فشار قرار می‌دادند منهدم کردند. در نتیجه محاصره جنوب و شرق شهر شکسته شد و در ساعت 11 نخستین دسته از تانک‌های عراقی به سمت جنوب گریختند. در محور سبحانیه نیز رزمندگان موفق شدند دشمن را عقب برانند. نیروهای خسته از درگیری مداوم و ایستادگی در برابر دشمن که ثمرات مقاومت خود را می‌دیدند. با دیدن رزمندگانی که به شهر نزدیک می‌شدند، از خوشحالی گریه شوق سر داده، همدیگر را در آغوش می‌کشیدند و خدا را شکر می‌کردند. پیکرهای پاک 8 تن از پاسداران که تانک‌های عراقی از روی اجساد آنها عبور کرده بودند، گویای وضعیت نبرد چند روزه در سوسنگرد بود. در این عملیات حدود 80 تن از نیروهای خودی به شهادت رسیدند.
دشمن از جنوب سوسنگرد حدود 10 کیلومتر و از غرب آن حدود 2 کیلومتر عقب رانده شد که از آنجا شهر را با تانک و خمپاره می‌زد. با پایان یافتن برخی درگیری‌های پراکنده، جاده حمیدیه ـ سوسنگرد از وجود دشمن پاکسازی و راه تدارکاتی قوای خودی باز شد.
پس از آزادی سوسنگرد و عقب راندن دشمن از شمال و شمال غرب این شهر، نیروهای خودی با آب انداختن در شمال رودخانه کرخه [حدفاصل کرخه تا تپه‌های الله‌اکبر] توانستند در مقابل دشمن ایجاد مانع کنند.

منبع:فارس