جایگزینی ظروف پاک IML به جای ظروف یکبار مصرف سرطان‌زا

به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز،  ظروف یک بار مصرف، چندین سال است که وارد زندگی جاری مردم شده است، حتی اکنون نذری‌های ماه‌های محرم و رمضان و... بدون این ظروف دیگر قابل تصور نیست، چرا که سهولت و هزینه کم آن باعث شده تا میهمان دائمی سفره‌های غذایی ما ایرانی‌ها شود. اما بر اساس تحقیقات کارشناسان پلیمری، بهداشتی و تغذیه‌ای، این ظروف به دلیل مواد اولیه مورد استفاده در آن، اثرات جبران ناپذیری از جمله سرطان را در طولانی مدت بر بدن ما می‌گذارد که باید مورد توجه جدی مردم و مسئولان بهداشتی کشور قرار گیرد.

ظروف یکبار مصرف پلاستیکی از «مونومر»ی که حاوی مشتقات نفتی مانند پروپان و یا اتان است و تحت فرایندهایی، تبدیل به پلیمر می‌شوند، مورد استفاده در سفره‌های ایرانی است؛ در حالی که پلیمرها خنثی هستند و مشکلی برای سلامتی انسان‌ها ندارند، اما زمانی که آن‌ها در مجاورت غذاهایی با دمای بالا و یا با خاصیت اسیدی قرار می‌گیرند به مونومرهای اولیه تشکیل دهنده پلیمر تجزیه می‌شود که حاوی مواد سمی بوده و در درازمدت عامل ایجاد سرطان در انسان‌ها می‌شود.

اکثر این ظروف برای استفاده و بسته بندی مواد خشک طراحی و تولید می‌شوند ولی متاسفانه در مصارفی مانند چای داغ، آش، غذای گرم و... مورد استفاده قرار می‌گیرد که مونومرهای ذکر شده در دمای 40 درجه آزاد شده و مواد نفتی و پتروشیمی مضر را وارد بدن می‌کند.

در برخی موارد نیز به دلیل غیر استاندارد بودن ظروف و استفاده از مواد بازیافتی برای کاهش قیمت تمام شده آن، مواد مضر پتروشیمیایی خیلی زودتر از 40 آزاد شده و وارد بدن می‌شوند. از طرفی هم فریز کردن آب در بطری‌های پلاستیکی نیز به دلیل شکسته شدن پلیمرها به مونومرهای سمی در دمای پایین، در دراز مدت عوارض سرطانزایی در دستگاه‌های گوارشی و مغز را نمود عینی می‌دهد.

سرطان‌های سینه، کبد، گوارش و معده از جمله بیماری‌های خطرناکی است که از ترویج مصرف بیش از حد ظروف یکبار مصرف در جامعه پدیدار شده است. به خاطر داریم که در کشور، همایش‌های بسیار زیادی برای روش‌های جلوگیری از شیوع سرطان و هزینه بسیاری که در زمینه درمان بیماران سرطانی و... در کشور صورت می‌گیرد، برپا شده است.

ولی اکنون با پیشرفت تکنولوژی، ظروف یکبار مصرف مواد غذایی گرم، با تکنولوژی IML در دنیا تولید شده و جای ظروف یکبار مصرف فعلی را که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد، گرفته است. این ظروف بر خلاف ظروف مرسوم که از «پلی استایرن» و «پلی اتیلن» تولید می‌شوند، از ماده اولیه «پلی پروپیلن» (PP) استفاده می‌شود که مواد پلیمری آن، در برابر دما بسیار مقاوم تر از آن‌ها بوده و آزادسازی پیوندهای پلیمری آن در دمایی بیش از 230 درجه سانتیگراد و پایین تر از 30- رخ می‌دهد، لذا استانداردترین گزینه برای استفاده در ظروف سِرو غذا است.

این نوع ظروف یکبار مصرف، ساخته شده از گرانول پلی‌پروپیلن، بهترین نوع برای نگهداری مواد غذایی داغ، مانند آش و حلیم ‌است و این ظروف محدودیت‌ دمایی ندارند و می‌توانند حتی مواد غذایی با دمای 100 درجه سانتی‌گراد را هم تحمل کنند، یعنی تمام مزیت‌های شیشه را دارد به اضافه اینکه خطر شکستگی آن را ندارد.

از طرفی نیز، به دلیل گران بودن زباله پلی پروپیلن (حتی گران‌تر از ضایعات آهن)، بر خلاف سایر ظروف پلاستیکی، مشکل زیست محیطی هم ندارد و با جمع آوری، فروش و تولید دوباره، مجدداً به چرخه مصرف باز می‌گردد. در این ظروف میکرو ارگانیسم‌ها نیز جذب نمی‌شود و امکان استفاده چندین باره از آن با شستشوی ظروف وجود دارد.

اکنون در ظروف پلاستیکی یکبار مصرف شاهدیم که ثروت ملی ما با تنها یک بار استفاده کردن از چرخه مصرف خارج شده و حتی بازیافت آن نیز مقرون به صرفه نیست، لذا باید با توجه به حفظ ثروت ملی و در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی مد نظر مقام معظم رهبری، به سمت اصلاح الگوی مصرف اینگونه کالاها در ایران حرکت کنیم.

جهان با شناخت مضرات ظروف پلی استایرنی، به سمت استفاده از ظروف پلی پروپیلنی می‌رود، چرا که علاوه بر مزیت در حفظ سلامتی، باب جدیدی را در صنعت بسته بندی باز کرده و مورد استقبال تولیدکنندگان مواد غذایی دنیا قرار گرفته است.

در تکنولوژی IML تولید ظروف یکبار مصرف، لیبل و برچسب مورد استفاده بر روی ظروف نیز از جنس پلی پروپیلن بوده و دغدغه ای مبنی بر جداسازی لیبل کاغذی و چسب مورد استفاده از آن برای بازیافت محصول وجود ندارد، ضمن اینکه نگرانی از شسته شدن و پاره شدن لیبل بسته بندی این ظروف برای تولید کننده نیز وجود ندارد.

علاوه بر سایر مسائل بهداشتی مورد اشاره، این نوع بسته بندی به دلیل زیبایی و ارزش افزوده بالا، استفاده از آن در دنیا مرسوم است و ترکیه و چین با هزینه در موضوع بسته بندی و برندسازی محصولات، بازارهای جهانی را در اختیار گرفته‌اند، ولی در ایران به آن شکلی که باید، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و توجهی به آن نمی‌شود.

حتی بر اساس اذعان برخی تولیدکنندگان، به عنوان نمونه، عسل تولیدی در آذربایجان شرقی به صورت فله ای به عراق صادر می‌شود، از طرفی نیز ظروف این نوع بسته بندی را نیز از ایران تهیه کرده و عسل 10 هزار تومانی را صرفاً با بسته بندی نهایتاً 2 هزار تومانی به قیمت 32 هزار تومان در بازارهای مقصد به فروش می‌رسانند.

با وجود مزایای موجود در ظروف تهیه شده از پلی پروپیلن و مضراتی که از بابت استفاده از ظروف پلاستیکی پلی استایرنی و پلی اتیلنی ذکر شد و هزاران جلسه برای پیشگیری از سرطان و... برگزار گردید، اکنون تولیدکنندگانی در کشور اقدام به تولید این ظروف با دانش روز دنیا می‌کنند و مدعی هستند که راه حل کاهش سرطان را یافته و اقدام به تولید ظروفی در راستای افزایش سلامت و امنیت غذایی مردم کرده‌اند.

در این میان، بزرگ‌ترین تولید کننده اینگونه ظروف در ایران، در تبریز در حال فعالیت و تولید است که بیش از 65 درصد تجهیزات این صنعت را در اختیار دارد و محصولات خود را تولید و به بازار عرضه می‌کند.

سید صادق محمودی، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل این شرکت تولید کننده، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم تبریز، با بیان اینکه ضریب نفوذ مصرف این ظروف در اروپا و حتی ترکیه بیش از 96 درصد است، افزود: متاسفانه با وجود اطلاع از مضرات مصرف ظروف پلاستیکی، ضریب نفوذ استفاده از ظروف پلی پروپیلنی در ایران حدود 1 درصد است.

وی سرمایه گذاری صورت گرفته برای راه اندازی این خط تولید و کارخانه را بیش از 21 میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: 58 نفر نیز به صورت مستقیم از دو سال گذشته که کار خود را آغاز کرده‌ایم، مشغول به کار در این واحد شده‌اند.

محمودی، با اشاره به مزایای استفاده از این ظروف، خاطر نشان کرد: متاسفانه با وجود اطلاع از مضرات استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی، هنوز اراده ای برای استفاده از این نوع ظروف در کشور وجود ندارد و روز به روز شاهد افزایش سرطان در جوامع هستیم.

وی ادامه داد: شاید قیمت تمام شده غذاها در فروشگاه‌ها و سبد غذایی خانوار با استفاده از این ظروف نسبت به ظروف یکبار مصرف استایرنی کمی بالا باشد ولی عادت بدی که ما ایرانی‌ها داریم، حاضر نیستیم به بیمار نشدن خود هزینه کنیم ولی حاضریم چندین برابر آن را به پزشکان و بیمارستان‌ها پرداخت کنیم تا سلامتی گذشته ما بازگردد.

محمودی به بازارهای این محصول در کشور نیز اشاره کرد و با بیان اینکه بیش از 50 درصد نیاز کشور توسط این شرکت تأمین می‌شود، گفت: در گذشته، بازارهایی برای بسته بندی و... در ترکیه و عراق داشتیم و اکنون نیز در حال رایزنی برای ورود به بازار عربستان هستیم تا محصولات ایرانی را در این کشور به فروش برسانیم.

شاید بتوان این برداشت را کرد که گرایش کشور به سمت استفاده از ظروف پلاستیکی، این قیمتِ ارزان را در آینده با هزینه‌های هنگفت درمانی بایستی جبران کنیم و باید با فرهنگسازی، رویه غلط استفاده از ظروف پلاستیکی مضر را در خانواده های ایرانی کاهش دهیم.

البته این موضوع نیز طبیعی است که وقتی کالایی این چنین جای خود را در سبد خانوار باز می‌کند، با چند اطلاعیه بهداشتی مصرف آن محدود نمی‌شود، اما استفاده صحیح از این پدیده حداقل کاری است که می‌توان نسبت به آن امید داشت تا برای ترویج مصرف این تولیدات، ظروف ایمن و بهداشتی در صنعت بسته بندی و مواد غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

گزارش از مهدی کاظم زاده

انتهای پیام/