ساختار ارتش اسرائیل؛ راهبرد نظامی این رژیم چیست؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در بخش اول این گزارش به تاسیس ارتش اسرائیل پرداختیم. در بخش دوم این گزارش سعی شده که ساختار ارتش و راهبرد نظامی این رژیم پرداخته شود.

در سال 2011 مجموع نیروهای ارتش اسرائیل 621500 نفر برآورد شد. نیروهای زمینی در حال خدمت در این ارتش بالغ بر 133 هزار نفر بود و نیروهای ذخیره نیز 380 هزار نفر بودند. تعداد عناصر نیروی هوایی در حال خدمت نیز بالغ بر 34 هزار نفر است و نیروهای ذخیره این بخش به 55 هزار نفر می‌رسد. نیروی دریایی ارتش اسرائیل نیز در این سال بیش از 9 هزار و 500 نظامی در حامل خدمت داشت و تعداد نیروهای ذخیره نیز بالغ بر 10 هزار نفر بود. تعداد در حال خدمت نیروهای شبه نظامی اسرائیلی شامل نیروهای پلیس مرزی نیز 7650 نفر بود.

ارتش رژیم صهیونیستی از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که شامل موارد زیر است:

- فرماندهی منطقه شمالی: اهداف فرماندهی منطقه شمالی سرزمین‌های اشغالی حمایت از مرزهای شمالی اراضی فلسطینی است که اسرائیل آن را به اشغال خود درآورده است.

- فرماندهی منطقه جنوبی: فرماندهی منطقه جنوبی به دنبال دفاع از  مرزهای جنوبی اراضی اشغالی است، این بخش مسئولیت تمامی یگان‌های حاضر در منطقه العربه، النقب و ایلات را نیز شامل می‌شود، بخش تحت سلطه منطق جنوبی از مرزهای شرقی با اردن (حدود 400 کیلومتر) آغاز شده  تا مرزهای غربی با مصر (240 کیلومتر) امتداد پیدا می‌کند.

- فرماندهی جبهه داخلی: فرماندهی جبهه داخلی در حالت‌های فوق‌العاده بویژه در بخش دفاع شهری در اوضاع جنگ و بحران‌ها وارد عمل می شوند؛ این جبهه مأموریت‌هایی برای نجات اسرائیل در جهان نیز انجام می‌دهد.

- فرماندهی بخش مرکزی( میانی): فرماندهی بخش مرکزی به دنبال حمایت از اراضی مرکزی سرزمین‌های اشغالی و مرزهای شرقی آن است، ممانعت از انجام حمله از بخش‌های تحت سلطه به جبهه داخلی اسرائیل از دیگر مأموریت‌های این بخش است.

- ستاد ارتش اسرائیل: ستاد ارتش اسرائیل از چند بخش تشکیل شده است که عبارتند از:

1- شاخه تکنولوژیکی و لوجستیکی( حمل و نقل و امدادرسانی): این بخش مسئول ارائه راه حل‌های لوجستیک برای تمامی یگان‌های ستاد بر اساس نیازها و مأموریت‌های آن است.

2- شاخه عملیات: مأموریت بخش عملیات ارتش در زمینه برنامه‌ریزی و راه اندازی نیروهای ارتش اسرائیل از طریق فرماندهی‌های محلی، فرماندهی نیروی هوایی، فرماندهی نیروی دریایی و سایر بخش‌های ستاد ارتش اسرائیل است. این گروه مسئول تمامی عملیات‌های ستاد ارتش اسرائیل است.

3- شاخه اطلاعات نظامی: این بخش جزوی از دستگاه جاسوسی در اسرائیل است، این بخش همچنین مسئول هشدار در مورد جنگ و حملات خارجی است و ارزیابی‌های اطلاعاتی داخلی را در عرصه‌های نظامی و سیاسی ارائه می‌دهد، این بخش همچنین اطلاعات جاسوسی را به بخش‌های مربوطه توزیع می‌کند و مسئول جمع‌آوری اطلاعات پیش‌دستانه در ارتش اسرائیل است.

4- شاخه برنامه‌ریزی: این بخش جزء جدایی ناپذیر هیئت عمومی ستاد ارتش است و شاخه نظامی نیروهای زمینی را تشکیل می‌دهد.

5-  شاخه ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات: مأموریت این بخش شامل تعیین سیاست‌های تکنولوژیکی و ارتباطاتی است، این بخش مسئول ارائه طرح‌های راه‌اندازی و تهیه فن‌آوری های مورد نیاز در عرصه ارتباطات و نیازهای پیشرفته فن‌آوری در ارتش اسرائیل است.

6- شاخه نیروی انسانی: این بخش مسئول مدیریت و توسعه منابع انسانی در ارتش اسرائیل از جمله فعالیت‌های آماده سازی عناصر برای خدمت سربازی است. این بخش انجام هماهنگی‌های مأموریت‌های لازم در راستای دستورات دولت و اقدامات اجرایی ارتش را نیز به عهده دارد.

تقسیمات تسلیحاتی ارتش اسرائیل شامل موارد زیر است:

1- نیروی هوایی: این نیرو مسئول تاسیس و فعال‌سازی فعالیت‌های هوایی ارتش اسرائیل است.

2- نیروی زمینی( پیاده):این بخش شامل نیروهای پیاده در قالب چندین لشکر نظامی است که ایجاد ساختار نیروهای زمینی ارتش اسرائیل را بر عهده دارد.

3- نیروی دریایی: این بخش مسئول ایجاد نیروی دریایی ارتش اسرائیل و راه‌اندازی مکانیسم مربوط به آن است.

4- یگان‌های جدید ارتش اسرائیل: ارتش اسرائیل همچنین بر اساس نتایجی که بعد از هر عملیات نظامی یا جنگ به دست می آورد، سعی در توسعه یگان‌ها و راهبردهای عملی خود به صورت دائمی دارد.

راهبرد نظامی اسرائیل:

ساختار استراتژیک ارتش اسرائیل مبتنی بر حفاظت از توان نظامی بالایی است که بعد از شکست کشورهای عربی به دست آورده و با ائتلاف راهبردی با آمریکا در راستای تضمین برتری اسرائیل آن را تقویت کرده است.

ارتش رژیم صهیونیستی استراتژی نظامی خود را بر اساس مبانی زیر قرار داده است:

- نظامی سازی تجمع شهرک‌های صهیونیستی در فلسطین و بالا بردن توان مبارزان و کیفیت سلاح‌های آنها.
- جنگ پیش دستانه
- بازدارندگی
- برتری طلبی نظامی
- انتقال جبهه درگیری‌ها به خاک دشمن.
- ایجاد عمق استراتژیک و تاسیس کمربند امنیتی برای اسرائیل
- نرمش، سهولت تحرک و سرعت اتخاذ تصمیمات میدانی.
- کاستن حداکثری از تلفات نیروهای انسانی.
- تاثیرگذاری و ورود برای ممانعت از تسلیح طرف‌های مقابل (کشورهای عربی و اسلامی) و قرار دادن تسلیحات آنها در پایین‌ترین حد ممکن.

نظریه امنیتی اسرائیلی مبتنی بر امکان بروز جنگ در هر لحظه و پذیرفتن مبانی جنگ بر اساس قاعده حمله و دفاع و استفاده از اصل غافلگیری و سرعت در حرکت و حمله پیش‌دستانه است.

تامین نیروی انسانی:

1- خدمت نظامی اجباری در ارتش اسرائیل

روند سرباز گیری در ارتش اسرائیل بر اساس قانون خدمات نظامی است، بر اساس این قانون خدمت سربازی برای هر یهودی لازم است و خدمت اجباری در اسرائیل برای مردان از سن 18 تا 55 سال و برای زنان از 18 تا 38 سال محاسبه می‌شود. مدت خدمت نظامی برای مردان 3 سال و برای زنان دو سال است. هر فردی که وارد خدمت نظامی می‌شود، باید مورد درجه بندی نظامی قرار گیرد، ‌وی می‌تواند انتخاب کند که در کدام زمینه قابلیت و تخصص جذب را دارد.

البته برای افراد نیازمند و شرایط خاص درجه بندی نظامی تحت عنوان پروفایل 21 وجود دارد که از خدمت نظامی مستثنی می‌شوند، این پروفایل یک تقسیم بندی نظامی در ارتش است که نشان می‌دهد فرد دارای موانعی است که با مطالبات خواسته شده در خدمت سربازی تناقض دارد یا این افراد برای خدمت سربازی مناسب نیستند. رتبه بندی بالاتری وجود دارد که تحت عنوان پروفایل 97 نامیده می‌شود.

برای اقلیت‌های قومی به استثنای دروزی‌ها و شرکس‌ها رفتن به خدمت سربازی اختیاری است، همچنین در مورد مسایل مربوط به  آئین یهودیت می‌توان برخی زنان را از خدمت سربازی معاف کرد. خدمت سربازی برای کسانی که در مدارس دینی یهودیت درس می‌خوانند نیز به تعویق می‌افتد، به این معنی که آنها تا زمانی که درس می‌خوانند مشغول به  دین هستند و بسیار اتفاق می‌افتد که آنها همچنان به تحصیل ادامه می‌دهند و عملا بسیاری از این افراد در نهایت خدمت سربازی انجام نمی‌دهند.

بعد از پایان خدمت سربازی فرد به عضویت نیروهای ذخیره در می‌آید و باید هر ماه یک روز یا هر سه ماه سه روز تحت آموزش مجدد قرار گیرد. این فاصله زمانی بر حسب رده نظامی و تجربه و آمادگی و جنس و سن می‌تواند تا زمان‌های دیگری از دو هفته تا شش هفته در سال امتداد پیدا کند. وزیر دفاع این حق را دارد که نیروهای ذخیره را بعد از تشریح علت در مقابل کمیسیون روابط خارجی و امنیتی پارلمان این رژیم (کنیست) برای هر مدتی که لازم دانست، فراخوان کند.

هر فرد بعد از پایان خدمت اجباری سربازی به نیروهای ذخیره می‌پیوندد و تا سن 51 سالگی نهایتا 39 روز در سال باید آموزش ببیند، البته این زمان بر اساس حالت‌های فوق‌العاده قابل تغییر است،‌ همچنین نیروهای قدیمی خدمت سربازی که واجد شرایط لازم باشند؛ می توانند بر اساس نیازهای ارتش و شرایط آن به خدمت دائمی ارتش وارد شوند. البته فارغ‌التحصیلان مدارس افسری یا هواپیمایی و سایر مدارس نظامی و فنی نیز متعهد به گذراندن دوره معینی از خدمت نظامی در ارتش هستند.

در می سال 2005 شاوول موفاز وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در گفتگو با روزنامه یدیعوت آحارونوت وعده داد خدمت سربازی اجباری را برای اسرائیلی‌ها کاهش داده و 5 تا 7 ماه از زمان سه ساله آن کم کند. در تاریخ 12/2/2006 موفاز و دان حالوتص اعلام کردند که دستور کاهش زمان خدمت سربازی به دو سال را صادر کرده‌اند و این قانون قرار است با آغاز سال 2010 اجرایی شود. در سال 2012 کمیته بازسازی خدمت نظامی در ارتش اسرائیل به ریاست آوی بن بساط (Avi Ben Bassat) خواستار انضمام حریدی‌ها به ارتش شده و وعده داد که مدت خدمت سربازی را از سه سال به صورت تدریجی به دو سال و چهار ماه کاهش می‌دهد.

در تاریخ 4/7/2012 کمیته موسوم به "پلنسر" که کمیته توزیع مسئولیت‌ها نیز نامیده می‌شود، ‌در واکنش به قانون طال که تحصیل کردگان مدارس دینی را نیز با وجود برخی استثنائات و امتیازهای داده شده ملزم به انجام خدمت سربازی می‌کند. دستورالعملی را منتشر کرد. این دستورالعمل مجازات‌های فردی و شخصی برای هر یهودی مکتب حریدیم تعیین کرده که بخواهد از خدمت سربازی فرار کند، این دستورالعمل مدعی بود که به این ترتیب در طول 4 سال از اجرای آن می‌تواند حضور 80 درصد از یهودیان حریدی در خدمت اجباری سربازی را تضمین کند. این کمیته همچنین محرومیت‌هایی در بخش تامین اجتماعی برای افرادی که از خدمت سربازی فرار می‌کنند، در نظر گرفته است.

انتشار این دستورالعمل واکنش‌ها و انتقادات تندی را در سرزمین‌های اشغالی به راه انداخت. دانی دانون عضو کنیست رژیم صهیونیستی در این راستا مدعی بود که این کمیته تا زمانی که دستور به  انجام خدمت اجباری برای جوانان فلسطینی ساکن سرزمین‌های اشغالی سال 48 را صادر نکند، ‌در اقدامات خود شکست خورده است.

در تاریخ 3/2/2013 موشه فیگلین عضو حزب لیکود در نامه‌ای به روسای کمیسیون‌های حزبی در کنیست خواستار تبدیل نظام سربازی اجباری به داوطلبانه شد. وی موضوع ابقای قانون سربازی در وضعیت کنونی را خواستار شد و پیشنهاد کرد که اجباری بودن مدت در صورت لزوم و مواجه شدن با کمبود نظامیان مورد بررسی قرار گیرد و مدت خدمت در یگان‌های مبارزاتی در ارتش نیز تنها به سه سال کاهش یابد. وی همچنین خواستار دادن حقوق پایین‌تر به نظامیان در طول مدت آموزش شده و گفت که با این وجود کسانی که همواره در خدمت نظامی هستند، حقوق دائمی دریافت می‌کنند. وی همچنین موضوع ممانعت از اعطای درجه‌های بالا و پرداخت حقوق‌های بالا به عناصر ذخیره ارتش بر اساس امتیازهای قومی را خواستار شد.
البته با وجود تمامی این نظریه‌ها کابینه رژیم صهیونیستی هنوز تصمیمی در مورد کاهش خدمت سربازی نگرفته است.

2- حضور زنان در ارتش اسرائیل

در سالهای اولیه تاسیس ارتش اسرائیل، زنان در برخی مسئولیت‌های خاص مانند پرستاری، نگهداری سلاح و انجام مراسلات محرمانه مورد استفاده قرار می‌گرفتند؛ اما در زمستان سال 1948 زنان به یگان نیروهای بالماخ نیز اضافه شدند و در آن زمان بیش از 30 درصد از این نیروها را زنان تشکیل می دادند.

معیارهای پیوستن به ارتش اسرائیل در دهه هشتاد قرن گذشته برای زنان سخت‌تر از مردان بود، در این زمان معاف شدن آن‌ها از خدمت سربازی نیز آسانتر بود و از میان سی هزار زنی که واجد شرایط برای خدمت سربازی بودند، تنها نیمی از آنها وارد خدمت اجباری سربازی می‌شدند و 20 درصد از آنها به علل مذهبی و 10 درصد به علت ازدواج و 20 درصد نیز به علت کم بودن سطح سواد( کمتر از کلاس هشتم) وارد خدمت سربازی نمی‌شدند.

بر اساس آمارهای ارتش اسرائیل در سال 2010 زنان 34 درصد از تعداد کل نیروهای ارتش را تشکیل می دادند، زنان الان در مناصب عدیده و اساسی و یگان‌های مبارزاتی در نیروهای دریایی و هوایی حضور دارند. ارتش اسرائیل اجازه حضور زنان در 88 درصد از بخش‌ها را داده است. تعداد زنان در ارتش اسرائیل در سال 2010 حدود 25 درصد بود، اما این تعداد به میزان ملموسی شروع به افزایش کرد و تا سال 2011 آنها 33 درصد نیروهای ارتش را تشکیل دادند که از این میان 51 درصد از آنها افسر بودند.

برخی از این زنان در سمت‌های بالای نظامی مشغول به کار شده‌اند، به عنوان مثال فرماندهی نیروهای هوایی اسرائیل برای اولین بار در 28/11/2007 یک زن با نام کاپیتان ییفات [عفت] را به عنوان معاون فرمانده اسکادران هوایی انتخاب کرد. در تاریخ 23/6/2011 نیز "اورنا باربیبای" اولین زن اسرائیلی بود که به درجه سرلشگری رسید.

3- نقش آموزه های تلمود در هسته سازی ارتش اسرائیل

داوطلبان پسر دانشجو در مدارس دینی اسرائیلی می‌توانند به صورت هم‌زمان  خدمت سربازی و دروس مذهبی را پشت سر بگذارند، البته زنان دانشجو در مدارس آئینی به صورت خودکار از خدمت سربازی معاف می‌شوند، اما می‌توانند به صورت داوطلبانه به خدمت سربازی بروند. این داوطلبی در سالهای گذشته عمدتا شامل نقش‌های حاشیه‌ای از جمله آموزش بوده است. در سالهای اخیر ارتش اسرائیل یگان‌هایی را مخصوص داوطلبان دانشجو در مدارس آئینی افراطی تاسیس کرده که معیارهای شدید و افراطی دینی در آنها رعایت می‌شود.

موسسه نظامی اسرائیل در سالهای اخیر در هواداری از ژنرال‌ها و موسسات دینی تحت رهبری خاخام‌ها دچار شکاف شده است. منابع اسرائیلی در این راستا اعلام کردند که در پایان سال 2009 بحرانی در این مورد در موسسه نظامی اسرائیل آغاز شد و جنجال گسترده‌ای در میان ارتش به وقوع پیوست، این بحران بعد از آن آغاز شد که نظامیان دینی اوامر مافوق‌ها در تخلیه شهرک‌های صهیونیست نشین در صورت صدور این دستورات را اجرا نمی‌کردند. ارتش به همین علت از خاخام هایی که مدارس دینی تلمودی را مدیریت می‌کردند، خواست تا دانشجویان خود را به ارتش اعزام کنند و در این راستا نظامیانی که از دستورات سرپیچی می کردند به صورت علنی محکوم شدند.

"زِوی زامیر" مدیر نیروی انسانی ارتش اسرائیل در این زمان فاش کرد که برخی خاخام های اسرائیلی شاگردان خود را به سرپیچی از دستوراتی که با اعتقادات آنها مخالف است، تشویق می‌کنند.

بر اساس اطلاعات موجود در روزنامه صهیونیستی معاریو در 4/2/2010 که از اداره نیروی انسانی ارتش اسرائیل نقل شده بود، دو سوم فرماندهان یگان‌ها و دسته‌ها و معاونان آنها از جمله معاون فرمانده یگان شیدلاغ که از محرمانه‌ترین و نخبه ترین یگان‌های نظامی ارتش اسرائیل است، از جریان‌های دینی و بویژه جریان‌های دینی صهیونیست هستند.

4- اقلیت عرب در ارتش اسرائیل

در اوایل سال 1949 اسرائیل یگان‌هایی را تحت عنوان یگان اقلیت‌ها در ارتش اسرائیل تاسیس کرد، این یگان در ابتدا از 850 عضو فعال تشکیل شده بود که 400 نفر از آن‌ها درزی، 200 نفر بدوی، 100 نفر شرکسی و 150 افسر و نظامی حرفه‌ای یهودی بودند. این نیروها از میان عناصری تشکیل شده بود که قبل از اعلام موجودیت اسرائیل در سال 1948 در زمینه اقدامات رصد و مراقبت و جاسوسی و ... با نیروهای اسرائیلی همکاری کرده بودند.
در ژولای سال 1954 وزیر امنیت داخلی اسرائیل موضوع سربازی اجباری را بر اساس قانون رژیم صهیونیستی برای جوانان عرب متولد بین 10/9/1934 تا 12/7/1937 تصویب کرد، این قانون در تاریخ3/5/1956 اصلاح شد و بر اساس توافقنامه‌ای که با طایفه دُرزی‌ها در اسرائیل و بنا به درخواست خود آنها تنها جوانان دُرزی را شامل شد. به این ترتیب جوانان دروزی به صورت داوطلبانه در طول سالهای 1949 تا 1955 در ارتش اسرائیل خدمت کردند.

گزارش‌های ارتش اسرائیل از ارائه آمار دقیقی در مورد تعداد فلسطینی‌های حاضر در ارتش خودداری می‌کند، اما بر اساس گزارشی که "منی ابو شحاده" از روزنامه نگاران فلسطینی‌ساکن سرزمین‌های اشغالی تهیه شده، این رقم بالغ بر 4 تا 5 هزار نفر است که بیشتر آنها نیز از صحرای النقب هستند، این نیروها بین یگان‌های مختلف نظامی عمومی توزیع شده‌‌اند، البته یک گردان نیز مخصوص عرب‌ها وجود دارد که گشتی صحرایی نام دارد و از 800 نظامی تشکیل شده است. تعداد دروزی‌های حاضر در ارتش اسرائیل نیز بالغ بر 17 هزار نفر برآورد شده است.

دعوت به اصلاح قانون طال در اسرائیل از سوی احزاب اسرائیلی برای اجرای خدمت اجباری برای حریدی ها و فلسطینی‌های عرب صورت گرفت، این درخواست ها به دنبال اجباری کردن خدمت سربازی در ارتش اسرائیل برای جوانان عرب در راستای جوامع عربی محلی خود بود. این مطالبات جنجال زیادی در محافل عربی به راه انداخت و سران و نمایندگان آن‌ها در کنیست این ایده را به صورت قاطع رد کردند.
اعتراض این افراد به این بود که در حالی که عرب‌های سرزمین‌های اشغالی از دریافت حقوق اساسی خود چه در زمینه دستمزد و چه مزایای اجتماعی و خدمات بهداشتی درمانی با اسرائیلی‌ها برابر نیستند، چگونه می توان آنها را در تحمل مسئولیت‌های امنیتی در کشور با صهیونیست‌ها برابر دانست؟

نتایج یک نظرسنجی اسرائیلی که دانشگاه حیفا آن را در تاریخ 7/4/2009 منتشر کرد، نشان داد که بیشتر دروزی های فلسطین اشغالی موضوع اجباری بودن خدمت در ارتش اسرائیل را تایید نمی‌کنند و بخش‌های زیادی از آنها روابط بدی با دولت‌های متعدد اسرائیل دارند، این نظرسنجی نشان داد که 9/63 درصد از دروزی‌ها با خدمت اجباری در ارتش اسرائیل مخالفند و 6/46 درصد از کل تعداد شرکت کنندگان خواستار داوطلبانه شدن سربازی شده‌اند و 3/17 درصد نیز خواستار لغو کامل سربازی برای دروزی‌ها هستند.

همچنین بر اساس نظرسنجی انجام شده در دسامبر سال 2012 از میان فلسطینی‌های سال 48 که بدون حضور طایفه دروزی‌ها و ساکنان شهر قدس انجام شد، نشان داد که بیش از 70 درصد از جوانان عرب بین 16 تا 22 سال با خدمت غیر نظامی نیز مخالفند و تنها 23 درصد آن را تایید می‌کنند.

ادامه دارد ...