اطمینان دارم عراق تجزیه نمی‌شود/ استقلال کُردها مشکلات زیادی به‌همراه دارد
رئیس‌جمهور عراق بر وحدت و یکپارچگی خاک عراق تأکید کرد و گفت: "اطمینان و ایمان دارم که عراق تجزیه و تقسیم نمی‌شود". وی با رد اعلام استقلال کُردها تأکید دارد که این امر مشکلات زیادی را به‌همراه خواهد داشت.
شبکه تلویزیون المیادین با "فؤاد معصوم" رئیس جمهور عراق مصاحبه تفصیلی انجام داده است که خبرگزاری تسنیم با توجه به اهمیت تحولات عراق و سخنان مهم وی، این مصاحبه را در دو بخش مجزا تقدیم کاربران محترم می‌کند.
وی در بخش اول این مصاحبه ابراز اطمینان می‌کند که عراق تجزیه نمی‌شود. رئیس جمهور عراق در عین حال درباره خطر تجزیه کشورهای منطقه در صورت تحقق این پروژه در عراق هشدار داد.
این شخصیت کُرد همچنین با رد اعلام استقلال کردستان عراق معتقد است که بین آمال و آرزوها و امیدها و بین واقعیت اختلاف بسیاری وجود دارد.
فؤاد معصوم تصریح کرد: هیچ پروژه‌ای از سوی کُردها برای اعلام استقلال از عراق به‌صورت متفق القول وجود ندارد، چرا که تحقق این مسئله دربرگیرنده مشکلات بسیار زیادی خواهد بود.
رئیس جمهور عراق همچنین تصمیم انحلال ارتش عراق را اشتباهی بزرگ دانست و گفت: به‌جای انحلال ارتش عراق باید به اوضاع افسران فاسد و مزدور رسیدگی می‌شد، یعنی باید آن دسته از افسران عراقی و نظامیانی که در تحکیم قدرت نظام دیکتاتوری سابق نقش داشتند از بدنه این ارتش جدا می‌شدند و خود ارتش به وضع خودش ادامه می‌داد.
بخش اول این مصاحبه به‌صورت سؤال و جواب در زیر می‌آید:
مجری: آقای رئیس جمهور، پیش از پرداختن به اصل گفت‌وگو می‌خواهم یک سؤال کلی و فراگیری که می‌تواند در ذهن یک شهروند عراقی یا یک فرد عربی وجود داشته باشد، از شما سؤال کنم، این‌طور گفته می‌شود که رئیس جمهوری عراق به این دلیل که از قومیت کُردی در این کشور است، پس از عرصه وسیعتری برای گفت‌وگو و تفاهم با دیگر اقشار عراقی را دارد، آیا این رسم را مام جلال طالبانی رئیس جمهوری سابق عراق پایه‌ریزی کردند؟
فؤاد معصوم: جناب آقای جلال طالبانی رئیس جمهور (سابق) در این زمینه جایگاه و نقش خود را داشته است، همچنین جناب آقای مسعود بارزانی هم در این زمینه نقشی دارد، اگر بخواهیم انصاف را رعایت کنیم و به دوران معارضه عراقی بازگردیم، متوجه خواهیم شد که جلال طالبانی در این زمینه نقش بسیار بزرگی در این امر به خود اختصاص داده است و ایشان نقش مهمی در نزدیک کردن دیدگاه‌های میان گروه‌های عراقی به یکدیگر داشته است، از سوی دیگر هم باید متذکر شوم، ما کُردهای عراق آن تعصب مذهبی و حساسیت‌های نژادی و طایفه‌ای را که دیگران ممکن است داشته باشند، نداریم.
ما درباره موضوع دین، این امر چیزی نیست که بخواهیم در این باره با دیگران اختلاف نظر پیدا کنیم، از نظر ما هر انسانی آزاد است، تا هر مذهب مشخصی را که دوست دارد، برای خود برگزیند، از این رو با توجه به طبیعت و سرشت جامعه کُردی و همچنین با توجه به نقش جلال طالبانی و همچنین مسعود بارزانی در این امر می‌توان گفت همه در این باره نقش خود را ایفا کرده‌اند.
مجری: بنابراین آیا شما قبول دارید، با توجه به کُرد بودن و در اختیار داشتن، مسند ریاست جمهوری عرصه وسیعی برای گفت‌وگو با اقشار مختلف عراقی را دارید؟
فؤاد معصوم: خیر، نمی‌توانم بگویم ما از دیگران متمایزتر هستیم، چرا که همه این آمادگی و قدرت را دارند، اما همیشه در ترکیب تشکیل دولت عراق به این مسئله توجه شده است، که به هربخشی سهمی از ترکیب قدرت حاکم واگذار شود، از این رو نهادهای ریاستی سه‌گانه عراق براساس ریاست جمهوری و ریاست شورای وزیران و ریاست پارلمان تقسیم شده است، به همین دلیل به‌موجب این توازن این تقسیم حاکمیتی هم صورت گرفته است.
درباره مسند نخست وزیری، به‌موجب قانون اساسی عراق این سمت برای بزرگ‌ترین گروه (فراکسیون حاکم) اختصاص یافته است، از این رو بزرگ‌ترین گروه در عراق را همه می‌شناسیم، به همین دلیل تعیین و انتخاب نخست وزیر از بین این گروه صورت می‌گیرد، اما درباره ریاست جمهوری و ریاست پارلمان رئیس آن براساس توافق حاصل می‌شود.
مجری: آقای رئیس جمهور، می‌خواهم سؤال مهم را بپرسم که مدنظر و مورد توجه امت عربی است، آیا نزاع جامعه بین المللی بر سر عراق به این دلیل است که می‌خواهند عراق را نمونه و الگویی برای دیگر کشورها قرار دهد، آیا این مسئله از نظر سیاسی اوضاع عراق را تغییر خواهد داد و بعد از آن مسئله به کل منطقه منتقل خواهد شد؟
فؤاد معصوم: من برای تاریخ می‌گویم، بعید می‌دانم این تفسیر توطئه‌گونه صحت داشته باشد، نزاعی بین کشورها در جریان نیست که بخواهد بر اوضاع داخلی عراق بازتاب داشته باشد، بلکه باید چنین گفت که اختلافات داخلی ممکن است برخی اوقات در کشور صورت گیرد و یکی از طرفهای درگیر در این اختلاف نظر احساس کند ضعیف واقع شده است، از این رو این طرف به یک سمت و سویی در بیرون از مرزهای عراق پناه می‌برد، تا کشوری از او حمایت کند، البته ممکن است که از خارج حمایت بخواهند.
اختلافات در کشورهای باثبات و دموکراتیک هم وجود دارد
مجری: اما اکنون ما نزاع می‌بینیم؟
فؤاد معصوم : بله، نزاع وجود دارد و این مسئله طبیعی است، کشوری نمی‌یابید که در آن نزاع وجود نداشته باشد، البته منظور اختلاف نظر است، اما نوع این نزاع و اختلاف نظر چگونه است و برای حل چنین مشکلی چه‌کار می‌توان کرد ؟ بنابراین این مشکل طبیعی است، باز می‌گویم کشوری نمی‌یابید که در آن نزاع و اختلاف وجود نداشته باشد، آیا در کشورهای باثبات و دموکراتیک نزاع و اختلاف وجود ندارد ؟ چرا، وجود دارد و برای قدرت با هم نزاع می‌کنند، اما اختلافاتی هم وجود دارد، آیا از طریق کودتای نظامی است؟ خیر، آیا با توطئه صورت می‌گیرد؟ حتماً که خیر، بلکه همه‌چیز به‌شیوه‌ای کاملاً دموکراتیک صورت می‌گیرد، همه‌چیز از طریق صندوق‌های اخذ رأی انجام می‌شود.
مجری: آیا تصور نمی‌کنید عملاً یک نزاع بین المللی اکنون در جریان است و پرونده مربوط به عراق هم در این نزاع مطرح می‌شود؟
فواد معصوم : مشکلات بسیار زیادی وجود دارد، عراق هرگز نمی تواند یک کشور بسته باشد، عراق باید با کشورهای دیگر روابط داشته باشد، از این رو سرشت و طبیعت این روابط هم می تواند با برخی از کشورها قوی و با برخی دیگر از کشورها ضعیف باشد، از این رو ممکن است با برخی دیگر سرد هم باشد و برخی دیگر از کشورها منافع می تواند متضاد باشد و مسائلی از این قبیل، در خصوص عراق ما همیشه بر این عقیده هستیم که عراق در مرحله انتقالی است.
عراق هنوز در مرحله انتقالی است
مجری: یعنی تا به امروز شما معتقد هستید در مرحله انتقالی به سر می برید ؟
فواد معصوم : تا به امروز در مرحله انتقالی هستیم، قانون اساسی یا بهتر بگویم توافقنامه‌های قبلی مشخص کردند که مرحله انتقالی یک سال نیست و بعید می دانم چنین اعلام کرده باشند، تا به امروز ما هنوز در مرحله انتقالی قرار داریم، شاید پایان این مرحله در دوره آتی شروع شود.
مجری : یعنی شما معتقد هستید از سال 2003 تا به امروز، عراق هنوز در مرحله انتقالی قرار دارد ؟
فواد معصوم : بله ما تابه امروز هنوز در مرحله انتقالی به سر می بریم، چرا ؟ چون ما هنوز قوانینی در کشور داریم که نتوانستیم در خصوص آنها به توافق برسیم که آیا تصویب شوند، یا باید حذفشان کنیم ؟ تدوین قوانین یک مساله بسیار مهم است، ما قوانینی داریم که هنوز مربوط به زیربنای کشور می شود، این قوانین هنوز تصویب و تدوین نشده‌اند البته این را هم بگویم که اختلاف نظر بر سر موضوع تدوین قوانین تنها به عراق مربوط نمی شود و تنها در کشورما اوضاع چنین نیست، در کشورهای دیگر هم هستند قوانینی که معطل می مانند و برای سال های سال تصویب نمی شوند، از این رو این یک مساله طبیعی است، اما بازهم می‌گویم که ما در عراق هنوز هم در مرحله انتقالی به سر می بریم، از این رو زمانی ما این مرحله را سپری خواهیم کرد، که بدانیم وارد مرحله پیشرفته تری شده ایمم.
مجری : زمانی که مسند ریاست جمهوری عراق را تحویل می گرفتید ابراز خوشبینی می کردید، آیا هنوز هم خوشبین هستید که این مرحله انتقالی در عراق به پایان برسد و وارد مرحله بهتر شومی، و اوضاع در عراق به سمت مراحلی دیگر کشیده نشود ؟
فواد معصوم : من همیشه نسبت به مسائل مختلف خوش بین هستم و نگاهم از روی خوش بینی است، من به مسائل از روی ساعت و روزها نمی نگرم، شکل مرحله و رقابت هایی که در هر مرحله وجود دارد، خود آینده آن مرحله را رقم خواهد زد، حساسیت های انباشته شده در طول سالیان متمادی و مشکلات متراکم مانده هرگز با یک چشم برهم زدن حل و فصل نمی شوند.
برای حل چنین حساسیت هایی باید به صورت مستمر و پیگیر تلاش لازم به عمل آید، ما به تشکیل و تاسیس احزابی در عراق نیاز داریم که قدرت و توان لازم را برای شرکت در رقابت های انتخاباتی داشته باشند.
در عراق احزابی به‌معنای اصلی وجود ندارد
مجری : شما در عراق احزاب دارید ؟
فواد معصوم : نه احزاب را نداریم، در عراق ما تشکلات داریم، شاید در کردستان عراق احزاب وجود داشته باشند، اما تاریخ این احزاب به دهها سال قبل باز می گردد.
مجری : پس حزب الدعوه و حزب الاسلامی و دیگران هستند ؟
فواد معصوم : بله حزب الدعوه هست، اما آیا این حزب قادر است به تنهایی وارد عرصه انتخابات در عراق شود، خیر چنین حزبی نداریم، بنابراین هرچه هست همه تشکلات و جریان هستند، این گروه ها و تشکلات و جریان ها برای برگزاری انتخابات و رقابت انتخاباتی تفاهم به عمل می آورند، اما بعد از آن بر سر مسائل بسیار زیاد دیگر دچار اختلاف می شوند، از این رو می گویم تا زمانی که احزاب نداشته باشیم و تا زمانی که احزاب ما قادر به شرکت به صورت مستقل در انتخابات نباشند، عراق هنوز هم در مرحله انتقالی به سر خواهد برد.
مجری : بسیار خوب بنابراین در مرحله انتقالی باقی می ماند، چه کسانی عامل این مشکل هستند، آیا خود عراقی ها عامل آن هستند، یا آمریکایی ها، کسانی هستند که می گویند، افق های سیاسی در عراق مسدود شده است، یک سیاستمدار برجسته عراقی چند روز قبل گفته بود که عراق به مرحله ای خواهد رسید، که به دوران نظام سابق صدام غبطه خواهند خورد ؟
فواد معصوم : خیر من کسی را متهم نمی‌کنم، این حرف این شخص هم بی اساس است، حتی آن کسی که شما نام بردید، وقتی از زبانش این سخنان را منتشر کردند، تکذیب کرد و گفت من چنین چیزی را بیان نکرده ام.
مجری: او معاون رئییس جمهوری سابق عراق است و گفت که افق سیاسی مسدود شده است ؟
فواد معصوم : ایاد علاوی این مساله را تکذیب کرد و گفت چنین نگفته ام، شاید هم اصلاح کرده است، حتی اگر هم گفته شده باشد، این به آن دلیل نیست که رژیم سابق از نظام کنونی بهتر بوده است، بنابراین هرگز وی چنین منظوری نداشته است، اما باید واقع بین باشیم، این اندوخته بزرگ از محرومیت مربوط به بیان عقاید و نظرات و اجازه نداشتن برای بیان مواضع همه و همه متراکم شده است، باید عرصه باز شود؟ باید زمانی برای این منظور اختصاص یابد، از این رو اگر امروز بخواهیم اوضاع کنونی عراق را با مرحله گذشته مقایسه کنیم خواهیم دید که عراق امروز چندین گام از اوضاع سابق بهتر شده است، البته با وجود اختلاف نظرها و با وجود ادامه داشتن مرحله انتقالی ، ببینید در مرحله انتقالی همه چیز به یک صورت و یکسان نیست، هر روز این مرحله به صورتی می گذرد.
از این رو معتقدم ما به مرحله ثبات خواهیم رسید، به عنوان مثال هم اکنون ما سه جریان و تشکل اساسی در عراق داریم، اساسی به این معنی که کرسی های بسیاری در پارلمان عراق دارند، در غیر این صورت همه جریان ها و تشکلات عراقی اساسی هستند، یک گروه و جریان احزاب اسلامی را در خود جای داده است، یعنی گروه هایی که به مذهب شیعی گرایش دارند و جریان ها و گروه های دیگری هم هستند که به سمت مذهب سنی گرایش دارند و گروه هایی هم هستند که کُردند.
بین گروه های شیعی شما یک فرد سنی یا یک فرد کُرد را نمی توانید بیابید، شاید برخی از کردهای ساکن در اینجا ( بغداد ) به دلیل نوع گرایش مذهبی که دارند یا توجه حزبی و گروهی که دارند حضور داشته باشند و بیشتر مربوط به توجه به این بخش و آن بخش است.
در بین جریان ها و تشکلات کُردی تنها یک عرب حضور دارد، از این رو باید وارد مرحله ای شویم که در آن شهروندی ملاک باشد.
مجری : آقای رئیس جمهور با توجه به اوضاع کنونی آیا تصور می‌کنید چنین مرحله ای هم در عراق خواهد رسید و این مساله محقق می شود؟
فواد معصوم : به همین دلیل است که به شما بارها و بارها تاکید کردم ما اکنون در مرحله انتقالی به سر می بریم، از این رو باید به مرحله شهروندی برسیم، در آن دوره همه چیز فرق می کند، به همین دلیل باید احزاب در عراق تاسیس شوند، وقتی حزبی تشکیل می شود، این حزب باید براساس شهروندی شکل گیرد، در آن باید شیعی و سنی و کُرد و مسیحی و عربی و ایزدی حضور داشته باشند، نباید در یک گروه خاص محدود شود.
اگر همه چیز را محدود کنید رقابت شدید می شود و نزاع هم آغاز خواهد شد، به همین دلیل وقتی وارد مرحله مدنی برسیم اوضاع دگرگون و متفاوت می شود، به همین دلیل می گفتم، در کشورهای باثبات و دمکراتیک احزاب براساس شهروندی شکل گرفته اند، و نباید احزاب براساس قومیت و مذهب دینی تاسیس شوند.
مجری : در همین مرحله انتقالی که اکنون در آن به سر می بریم، بصره منادی آن است که به صورت اقلیم تبدیل شود، در کردستان عراق همه اکنون زمزمه هایی برای اعلام استقلال از عراق یا اصطلاحاتی دیگر که مختلف هستند شنیده می شود، آیا ممکن است این مرحله انتقالی به اندازه ای طولانی شود، که دیگر عراقی ها نتوانند شاهد یکپارچگی عراق باشند ؟
فواد معصوم : تبدیل شدن از یک استان غیرمنظم در یک منطقه به یک اقلیم، مشکلی ندارد، چرا که قانون اساسی عراق مانع حصول این مساله نمی شود، و تنها به توافقی در این باره نیاز دارد، یعنی اکثریت ساکنان این استانی که می خواهند به اقلیم تبدیل شوند، باید در این باره به توافق برسند، این توافق تنها باید بین خودشان حاصل شود، بنابراین هیچ مانعی وجود ندارد.
***تجزیه عراق و خطرات ناشی از آن***
مجری : آقای رئیس جمهور ما درباره نگرانی ها و خطرات ناشی از انتقال به مرحله تقسیم و تجزیه عراق سخن می گوییم ؟
فواد معصوم : خیر آن مرحله مرحله تقسیم و تجزیه نیست، تقسیم و تجزیه اکنون بر عراق حاکم است، اما این تقسیمی که در عراق وجود داشته براساس طایفه ای نبوده است، حتی براساس قومیت هم نبوده است، حتی در دوره عثمانی ها ما ولایت بصره داشتیم و ما ولایت بغداد و ولایت موصل را داشتیم، ولایت موصل شامل تمام مناطق کردنشین و استان موصل کنونی می شد.
اما مساله کنونی فرق می کند، زمانی که دولت عراق جدید شکل گرفت، کشور به چهارده استان تقسیم شد، در آن زمان به تقسیم ها " ولاء " می گفتند، این تقسیم بندی ها هم براساس طایفه ای و نژادی نبود، بلکه براساس معیار جغرافیایی بود، اما در همین تقسیم بندی ها در این مناطق اکثریت های شیعی و سنی و کرد حضور داشتند، ولی باید گفت درهم آمیختگی در این بین حاکم بوده است، در بسیاری از استان های عراق آمیختگی بین شیعی و سنی و سنی و کرد و کرد و شیعی وجود دارد.
عراق تجزیه نخواهد شد
مجری : ما درباره نگرانی های شهروند عراقی درباره خطر تجزیه و تقسیم نقشه عراق صحبت می کنیم ؟
فواد معصوم :هیچ تجزیه و تقسیمی برای نقشه عراق صورت نخواهد گرفت.
مجری : آیا شما اطمینان دارید و هنوز خوشبین هستید ؟
فواد معصوم : اطمینان می دهم اگر قرار شد، نقشه عراق تجزیه و تقسیم شود، این تجزیه و تقسیم تنها عراق را دربر نخواهد گرفت بلکه دیگر مناطق و کشورهای منطقه را شامل خواهد شد، چون سوال این خواهد بود، چرا تنها عراق باید تجزیه و تقسیم شود ؟ چرا عراق به تنهایی ؟
مجری : بنابراین شما اطمینان دارید که عراق تجزیه و تقسیم نخواهد شد ؟
فواد معصوم :اطمینان و ایمان دارم، که عراق تجزیه و تقسیم نمی‌شود، تا به امروز در کردستان عراق نظرات و آرا گوناگون هستند، یعنی این که آیا تفسیر آن چه صورت می گیرد این است که کُردها حق دارند تا برای خود دولت مستقل داشته باشند؟ بگذارید به شما بگویم تا به امروز پروژه‌ای کُردی که از سوی یکی از احزاب کُرد برای تجزیه از عراق مطرح شود، وجود ندارد، بلکه حتی گام هایی که در برگیرنده این موضوع باشد، برداشته نشده و وجود ندارد.
مجری : تا این لحظه هیچ چیزی نبوده ؟
فواد معصوم : بله وجود نداشته است، بلکه امیدهایی برای تحقق این مساله وجود دارد، کسانی هستند که امید دارند از مدیترانه تا خلیج فارس یک دولت عربی یکپارچه تشکیل شود، کسانی هم هستند که امیدوارند جهان اسلام همه به صورت دولت یکپارچه و واحد تشکیل شود، لا اقل به صورت کنفدرالی، اما بدانید که امید وآرزو یک چیز است و واقعیت چیزی دیگر است.
در خصوص کردها می گویم چیزی وجود ندارد که بخواهد آنها را ناگزیر به تشکیل دولت و داشتن دولت سازد، اما در عین حال چیزی هم وجود ندارد بخواهد مانع آنها از تحقق این امر شود.
اعلام استقلال کُردها مشکلات زیادی را به‌همراه دارد
مجری : در خصوص پروژه صحبت می کنیم آیا طرح و پروژه ای در این خصوص وجود دارد؟
فواد معصوم :هیچ پروژه‌ای از سوی کُردها برای اعلام استقلال از عراق به صورت متفق علیه وجود ندارد، چرا که تحقق این مساله دربرگیرنده مشکلات بسیار زیادی خواهد بود، آیا تنها این سه استان عراق هستند که می توانند از این حق برخوردار باشند؟ یا تمام کردستان می تواند مستقل شود ؟ یعنی کردهایی که در عراق ، ترکیه ، ایران و سوریه حضور هم دارند، می‌توانند؟
مجری: گفته می شود، تمام منطقه به سمت تحول و تغییر پیش می رود، مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق چند وقت قبل در یک سخنرانی از جامعه بین المللی خواست به شکست معاهده سایس -پیکو اقرار کنند ؟
فواد معصوم : بله سایس پیکو نادرست بوده، این موضوعی دیگر است، اما آیا واقعا طرح و پروژه ای در این باره وجود دارد، ببینید بین آمال و آرزوها و امیدها و بین واقعیت اختلاف بسیاری وجود دارد، بین پروژه تا دعوت هم اختلاف بسیاری وجود دارد، مثلا در استان کبک کانادا در دوره ای اهالی خواستار استقلال از کشور کانادا شدند، چنین موضوعی بین اسکاتلند و انگلیس هم پیش آمده است، اما نتیجه چه بود، نتیجه این رای گیری این بوده که کبکی ها در کانادا ماندند و اسکاتلندی ها هم در انگلیس باقی ماندند.
بنابراین تا به امروز ما هنوز به مرحله یا گامی که بخواهیم این امر را اعلام کنیم نرسیده ایم، بلکه هر آن چه هست همه در سطح آمال و آرزوهاست، و موضوع تشکیل دولت مستقل هم به خواست ذاتی مربوط نمی شود، بنابراین همه چیز خواست ذاتی نیست بلکه باید خواست و علاقمندی منطقه ای هم در این باره وجود داشته باشد، این چنین آمال و آرزوهایی تحققشان کار ساده ای نیست.
اما ملت باید حق اظهار نظر و عقیده را داشته باشد، بعنوان مثال ما به صورت روزانه می شنیدیم، می خواهند از اقیانوس آرام تا خلیج فارس انقلابی کاری کنند اما هنوز اتفاقی نیفتاده است، بنابراین چنین مسائلی نیازمند اندیشیدن عمیق است، البته ناگفته نماند که برخی از مشکلات و اختلافاتی که بین اقلیم کردستان و دولت مرکزی فدرال در گذشته نه چندان دور روی داده بود، عامل و زمینه بروز این قبیل سخنان و مواضع شده بود، یعنی برخی مشاهده می کردند اختلافات بسیار شده و روابط اقلیم را با مرکز به این اوضاع و اوصاف می دیدند می گفتند پس چرا نباید از مرکز جدا شویم؟ از این رو فکر می کنم وقتی اختلافات بین مرکز و اقلیم حل شوند، این سخنان و مواضع هم به پایان خواهند رسید.
مجری : بنابراین شما معتقد هستید ممکن است این موضوعات به دلیل اختلافات بوجود آمده بین بغداد و اربیل حاصل شده است ؟
فواد معصوم : به شما گفتم اختلافات سیاسی یک امر کاملا طبیعی است، اما اختلافاتی که بخواهد به جدایی و قطع روابط بینجامند خطرناک هستند، تا به امروز چنین قطعی در روابط حاصل نشده، بلکه مشارکت های سیاسی هنوز هم ادامه دارد، ارتش عراق و نیروهای پیشمرگه دوشادوش هم در حال نبرد با دشمنان عراق هستند، این نبرد تنها در مناطق مثل اربیل و سلیمانیه بواسطه کُردها صورت نگرفته بلکه پیشمرگه ها در کنار ارتش عراق در مناطق مشترکی حضور یافته‌اند، این نبردها در استان موصل و استان صلاح الدین محقق شده است، همکاری بین دو طرف ادامه دارد و هیچ قطعی در روابط حاصل نشده.
مجری : سخنان مربوط به تشکیل دولت یا اقلیم سنی در شمال و شمال غرب عراق چطور ؟
فواد معصوم : تا به امروز این سخنان تنها در حد شعار است، و به صورت دعوت های ساده است و به نظر می رسد این مسائل برای اعمال فشارهای سیاسی صورت می گیرد.
مجری :بنابراین در حد شعار است و سخنان جوبایدن معاون رئیس جمهوری آمریکا که خواستار تجزیه و تقسیم عراق شده بود، هم شعار است؟
فواد معصوم : من خودم با او دیدار کردم، ایشان منظورش تقسیم و تجزیه عراق به سه دولت نبود، چرا که تحقق این امر تنها در قبال عراق محدود نخواهد شد، به مناطق دیگر هم کشیده خواهد شد و تا به امروز تصمیمی هم در این باره گرفته نشده است، و تنها چیزی که مطرح شده بود، این مساله است که یک شخصیت معنوی برای سه بخش از عراق در نظر گرفته شود.
بازهم تکرار می کنم ما هنوز در مرحله انتقالی قرار داریم، یعنی تا زمانی که یک استان یا شماری از استان ها تصمیم بگیرند و به اقلیم تبدیل شوند، ما هنوز در مرحله انتقالی هستیم، اما نهایت امر این است که عراق هم اکنون تنها یک اقلیم دارد و آن اقلیم کردستان عراق است.
مجری : بنابراین شما ایمان دارید و تاکید دارید که عراق با نقشه ای یکپارچه باقی خواهد ماند، فقط از این طریق می خواهم به بینندگان و شنوندگان کنونی تاکید کنم نظر شما این است ؟
فواد معصوم : بله از نظر جغرافیایی باقی می ماند، اما از نظر اداری تغییر خواهد کرد، یعنی همه در یک عراق یکپارچه خواهیم بود، اما اقلیم می تواند شکل بگیرد چرا که دو استان در جنوب یا دو استان در غرب می توانند به اقلیم تبدیل شوند، اما باز تاکید می کنم که تغییر اداری است و نه ریشه ای.
****مبارزه با داعش و آزادسازی الرمادی***
مجری: سوال درباره نبرد برضد داعش و آزاد سازی الرمادی و تروریسمی که عراق با آن روبه رو است و کمیته های مردمی و ارتش ملی عراق همه این مسائل را در این مرحله از شما خواهم داشت ؟ درباره آزادی الرمادی با نقش آمریکایی ها و جلوگیری از مشارکت کمیته های مردمی در این عملیات و مشارکت عشایر الانبار نظر شما چیست؟
انحلال ارتش عراق اشتباه بود
فواد معصوم : ارتش عراق پیروزی های مهمی را محقق کرده است، ارتش عراق در طول دهه های گذشته با مراحل بسیار دشواری روبه رو شد، از این ارتش در جنگ ها و نزاع های داخلی استفاده شد، بعد از آن از این ارتش در جنگ برضد ایران استفاده شد، بعد از آن از این ارتش در اشغال کویت استفاده شد، همه این عوامل باعث شده بود تا روحیه این ارتش به دلیل نوع نگاه رژیم سابق به این سربازان و افسران متفاوت باشد.
زمانی که آمریکایی ها به عراق رسیدند دیگر چیزی به نام ارتش عراق در برابر آنها حضور نداشت، بله ارتش عراق منحل شد، اما پیش از انحلال هم دیگر ارتشی نبود، همه نظامیان و افسران عراقی ناپدید شدند، البته انحلال ارتش درست نبود.
در آغاز کار انحلال ارتش عراق با استقبال روبه رو شد، امام رفته رفته به این نتیجه رسیدند، این تصمیم یک اشتباه بزرگ و وحشتناک بود، به جای انحلال ارتش عراق باید به اوضاع افسران فاسد و مزدور رسیدگی می شد، یعنی باید آن دسته از افسران عراقی و نظامیانی که در تحکیم قدرت نظام دیکتاتوری سابق نقش داشتند از بدنه این ارتش جدا می شدند و خود ارتش به وضع خودش ادامه می داد.
یعنی می توانستند در قبال محاکمه آنها یا کنار گذاشتن یا هر چیزی از این قبیل تصمیم گیری کرد، اما تصمیم انحلال ارتش عراق کار نادرستی بود، البته می توان گفت در روزهای آغازین سرنگونی رژیم سابق نوعی از شعور و احساس حماسی بر همه غالب بود، البته گفتم یک اشتباه فاحش بود، امام تصمیم هایی که از روی حماسه گرفته می شوند، همیشه اشتباه نیستند، ممکن است همین حماسی تصمیم گرفتن باعث شود، تصمیم های درستی اتخاذ شود، اما اکنون می گویم اگر ارتش عراق منحل نمی شد اکنون اوضاع عراق بهتر بود.
مجری : ارتش عراق در نبرد الرمادی شرکت کرده بود؟
فواد معصوم : بله شرکت داشت و گام های مهمی را هم برداشت، در ابتدای امر عقیده بر این بود که ارتش همیشه شکست می خورد و ضعیف است، اما اکنون دیدیم با شجاعت مقاومت می کند و به پیشروی خود هم ادامه می دهد، از نظر من این اقدام ارتش عراق در واقع به مثابه بازگردان اعتبار سابق است، در این بین افراد داوطلب هم هستند، کسانی که از فرزندان و اهالی استان الانبار بودند، همگی باهم در مبارزه و نبرد برضد داعش شرکت کردند، و در این زمینه قدرت و توانایی و شایستگی خود را نشان دادند، همچنین در اینجا لازم است به نقش جنگنده های ائتلاف بین المللی هم اشاره کنیم، من در اینجا همچنین باید اذعان کنم که نقش این جنگنده ها در تحقق این امر بسیار مهم بوده است.
ما اکنون هنوز هم به جنگنده های پیشرفته در ادامه این نبرد نیاز داریم، چرا که درست است ماهم جنگنده های پیشرفته داریم، و عراق جدیدا جنگنده های جدید خریداری کرده است، اما هنوز هم عراق به توان بالای هوایی نیاز دارد.
مجری : هستند کسانی که می گویند آمریکایی ها به اتفاق برخی از همپیمانان منطقه ای و محلی آمریکا در استان الانبار مانع از حضور کمیته های مردمی در آزاد سازی الرمادی مرکز استان الانبار شدند و مشارکت این کمیته ها را به مثابه خط قرمز دانستند، اگر کمیته های مردمی اکنون اجازه داشتند در این عملیات شرکت کنند، اکنون ارتش و این کمیته های مردمی در مناطق وسیع تری از این استان حضور می داشتند ؟
نقش تعیین‌کننده بسیج مردمی در حمایت از مراکز حیاتی عراق
فواد معصوم : چه بخواهیم و چه نخواهیم برخی از حساسیت ها هنوز هم وجود دارد، این حساسیت ها شامل دو طرف می شود، این به آن معنی نیست، اگر کمیته های مردمی به انجام مسائلی متهم می شود، ارتش عراق مبرا از ارتکاب هرگونه اشتباهی است، اما به صورت کلی باید گفت برخی از حساسیت های موجود خود عامل بروز این مساله شده است، از این رو اهالی حق داشتند برای آزادی مناطق خودشان بر توان محلی خود تکیه می کردند و چنین هم شد.
اما نقش کمیته های مردمی عراق بسیار مهم است، این کمیته ها در حمایت از مراکز و اماکن اساسی عراق نقش بسیاری داشته اند و از جمله این مراکز اساسی بغداد پایتخت عراق است.
مجری : گفته شده بسیج عشایر مسلح در الانبار وجود دارد و بسیج عشایر مسلح در موصل وجود دارد از این رو ممکن است هر استان عراق برای خودش ارتشی داشته باشد و هر استانی از عراق برای خودشان از اهالی آن استان نیروهای نظامی دارند؟
فواد معصوم : به این صورت که می‌گویید نیست، اما همان زمان که دولت جدید عراق روی کار آمد طرح مربوط به تشکیل نیرو برای هر استان هم مطرح شد، گارد ملی کمی از پلیس قوی تر و کمی از ارتش ضعیف تر است، منظورم از نظر نظامی و اختیارات است.
گارد ملی زیر نظر نخست‌وزیر خواهد بود
توافق در پارلمان عراق در این باره صورت گرفت، اما هنوز تدوین و تصویب قانونی در این زمینه جای بحث و بررسی و رایزنی دارد و حتی تصمیم هم بر این گرفته شده بود که فرماندهی این نیروها را فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق یعنی نخست وزیر برعهده داشته باشد، از این رو گمان می کنم این قانون با برخی از اصلاحات و تغییرات سرانجام به تصویب نمایندگان پارلمان عراق خواهد رسید و شاید تا آن زمان یک بند اصلاح یا یک بند از آن حذف شود.
مجری: آیا تصور می کنید این قانون برای تصویب نهایی و بعد از آن برای اجرایی شدن کار ساده و سهلی خواهد بود ؟
فواد معصوم : این جاست که می گویم اگر ما اجزاب سیاسی قدرتمند داشتیم کمک می کرد، حزبی که آرایش نیم به علاوی یک بود، می توانست به سادگی این قانون و قوانین دیگر را در پارلمان عراق به تصویب برساند، این طبیعت فعالیت های حزبی در کشورهای باثبات و دمکراتیک جهان است، از این رو تا زمانی که تنها گروه ها و جریان ها حضور دارند و تا زمانی که آرا و نظرات باهم متفاوت هستند، و حتی آرا و نظرهای افراد درون یک گروه باهم متضاد و متفاوت است، چنین امری محقق نشود، بنابراین باید توافقی بین گروه‌ها و تشکل‌ها و جریان های عراقی در پارلمان عراق صورت گیرد تا از این طریق مقدمه پیش نویس قانون تاسیس نیروهای گارد ملی عراق تدوین و بعد از آن به تصویب برسد.
مجری: آقای رئیس جمهور آیا تصور می کنید وآیا اطلاع دارید که این قانون شامل نیروهای کمیته های مردمی استان نینوا هم خواهد شد ؟
فواد معصوم : به طور حتم وقتی نیروی گارد ملی تشکیل می شود برای هر استانی تشکیل خواهد شد و استان نینوا هم یک استان عراقی است و آنها را هم در بر خواهد گرفت، این کمیته ملی نیست، بر اساس قانون اگر تصویب شود، دیگر گارد ملی خواهند شد.
اما کمیته‌ها و بسیج مردمی همه می دانیم به خواست و به دعوت مرجعیت عالی قدر تشکیل شدند، بنا به خواسته مرجعیت این امر صورت گرفت، تشکیل این کمیته ها به خواست فوری مرجعیت حاصل شد، برای امری فوری و ضروری بود، حتی در آن زمان سرنوشت بغداد هم در معرض خطر قرار داشت.
در آن زمان داعش در حال پیشروی روز افزون بود و حتی اوضاع تا جایی پیشرفته بود که خیلی از مردم نزدیک بود فریب آنها را بخورند، تازه الان که واقعیت های مربوط به ماهیت داعش بر همگان آشکار شده است.
مجری : در خصوص استان نینوا و به صورت مشخص درباره استان موصل گفته می شود ترکیه وارد خاک عراق شد و وارد موصل هم شده است، این نیروها با کمیته های مردمی در انجا و استاندار سابق این استان یعنی اثیر النجیفی هماهنگی لازم را به عمل می آورند و حتی گفته می شود توافق های بسیار بزرگی برای آزادی استان نینوا صورت گرفته که حتی ممکن است این امر به دور از بغداد صورت گیرد؟
فواد معصوم : نه ما نسبت به حضور نیروهای ترکیه در داخل خاک عراق اعتراض کرده‌ایم، نه تنها در استان نینوا و موصل بلکه ما مخالف هرگونه حضور نظامی خارجی در خاک عراق هستیم، اما شمار و تعداد این نیروهای ترکیه که اکنون حاضر شده‌اند، به اندازه ای نیست که بخواهند در موازین و معادله ها خللی به وجود آورند، اساس کار برای آزاد سازی بخش های اشغال شده عراق ارتش و نیروهای پیشمرگه و کمیته های مردمی هستند، این نیروهای داوطلب مردمی هم اگر اکنون حضور دارند حضورشان موقت است، خواه کمیته های ملی باشند یا کمیته های مردمی فرقی نمی‌کند.
زمانی که از داعش راحت می‌شویم باید به اوضاع این کمیته ها هم رسیدگی کنیم، این عزیزان شهدا در این راه تقدیم کردند و جانفشانی ها کرده اند، باید فکری به حال آنها کنیم، باید تکلیف آنها را روشن کنیم، آیا به ارتش می پیوندند، یا به نیروی پلیس یا به نیروهای گارد ملی می پیوندند، باید به حال و روز و آینده این عزیزانی که جانفشانی کردند و شهید دادند فکر چاره ای کرد.
مجری: باز می گردیم به مساله موصل گفته می شود زمانی ارتش ترکیه تصمیم گرفت وارد موصل و خاک عراق شود، که این نیروها حضور خود را در سوریه از دست داده بودند، لذا اکنون ترکیه قصد دارد موصل را به دست آورد و این گوهر را از آن خود سازد، آیا فکر می کنید ارتش عراق یا پیشمرگه ها یا کمیته های مردمی در آزاد سازی آن نقش خواهند داشت ؟
با حضور نظامیان ترکیه در خاک عراق مخالفیم
فواد معصوم : من خیلی به این تحلیل ها توجهی نمی‌کنم، من اطلاع دقیقی در این باره ندارم، من حتی نمی دانم دولت ترکیه واقعا چه سیاستی را در این باره دنبال می کند، چون من در تصمیم گیری های آنها شرکت ندارم و از آن بی خبر هستم، اما می دانم ترکیه حضوری نظامی در منطقه بامرلی داشته است، یک منطقه تابستانی است، حضور این نظامیان ترکیه در خاک عراق از زمان صدام حسین بوده است، ما با حضور آنها با هر تعدادی که باشد، مخالف هستیم، اما باز می گویم شمار این نظامیان ترکیه به ان میزانی نیست که بخواهند با این تعداد موازنه قدرت و معادلات را تغییر دهند.
مجری : اما باید بگویم که استاندار سابق نینوا اثیر النجیفی که مسئول کمیته های مردمی در موصل هم هست، گفته ارتش ترکیه که در این منطقه حاضر است در آزاد سازی این منطقه نقشی اساسی را ایفا خواهد کرد ؟
فواد معصوم : فکر نمی کنم چنین باشد .
مجری: آقای رئیس جمهوری عراق آیا معتقد هستید در نبرد برای آزاد سازی موصل همه شرکت خواهند داشت، همانگونه که همه در آزاد سازی بخش های دیگر عراق مشارکت داشتند، یا این منطقه هم حساسیت برانگیز است ؟
فواد معصوم : در خصوص موصل باید تمام حساسیت‌ها مورد توجه قرار گیرد، حتی بخش کُردی تصمیم گرفت در آزاد سازی موصل شرکت کند، اما این تصمیم آنها ورود به داخل موصل را در بر نگرفته است، چرا ؟ چون وقتی که به موصل حمله ور می شوی حتما نبردی هم در می گیرد، در آن صورت می توانند همه مدعی شوند که این اقدامات با انگیزه های قومیتی و نژادی صورت گرفته است، و در این حمله چنین و چنان شده است، خیر در این عملیات هم باید به تمام حساسیت‌های موجود توجه شود.
مجری: یعنی نیروهای پیشمرگه وارد موصل نمی شوند؟
فواد معصوم : در داخل شهر خیر گمان نمی کنم، اما در نبرد اطراف موصل مشارکت خواهند داشت و حتی برای تقویت برخی از جبهه های نبرد حضور خواهند داشت، اما یورش به داخل شهر موصل خیر این اقدام باید به تنهایی توسط اهالی این شهر صورت گیرد، تا اگر خدای ناکرده اتفاقی در این شهر افتاد بعدش گفته نشود این اقدامات با انگیزه های مذهبی و نژادی صورت گرفته است.
از این رو این تنها فرزندان شهر موصل و تنها ارتش عراق هستند که در این عملیات حضور و مشارکت خواهند داشت.
مجری: آیا فکر نمی کنید با ورود نیروهای ترکیه به داخل خاک عراق اشتهای دیگر کشورهای هم کمی تحریک شده باشدو دیگر کشورهای منطقه هم قصد دارند در عراق رقابت کنند، حتی گفته می شود برخی از کشورهای عربی اعلام کرده اند می خواهند ارتشی عربی را وارد عراق کنند تا در مناطق عرب نشین مستقر باشد ؟
عراق از هیچ کشور عربی درخواست کمک نظامی نکرده است
فواد معصوم : خیر چنین نیست، تاکنون موضع و نقش کشورهای عربی در ارسال کمک های بشردوستانه به عراق خلاصه شده است و این کشورها مواضع سیاسی داشته اند و عراق از هیچ کشور نخواسته تا نیروهای زمینی خود را به عراق اعزام کنند، چرا که عراق نیازی به نیروی زمینی خارجی ندارد، خواه از آمریکا و خواه از اتحادیه اروپا یا دیگر کشورها عراق هیچ نیازی ندارد، یعنی به نیروی زمینی از ایران یا ترکیه هم نیازی نیست.
مجری : یعنی به آمریکایی ها نیازی ندارید اما در الانبار یا صلاح الدین یا نینوا حضور دارند ؟
فواد معصوم : حضور آمریکایی ها مثل حضور دیگران است، مثل حضور مستشاران ایرانی و مستشاران ترکیه و مستشاران انگلیسی و مستشارانی از بیشتر کشورهای اروپایی حضور دارند، اما وظیفه حمایت از همین مستشاران نظامی هم برعهده ارتش عراق است، این جا بود که اختلاف با ترکیه آغاز شد.
مجری : اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا گفته است که یک یگان از نیروی آمریکا از نیروی 101 هلی برن آمریکا در عراق حاضر خواهد شد، قرار است در مبارزه با داعش و قطع کردن مسیرهای امداد رسانی و لوجستیک داعش نقش داشته باشند، شخص حیدر العبادی نخست وزیر عراق هم در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرده بود مرزهای سوریه و عراق به زودی با مشکلاتی مواجه خواهند شد، از این رو به حمایت و حضور نیروهای ائتلاف نیاز داریم ؟
اتاق عملیات مشترک ایران، سوریه، روسیه و عراق
فواد معصوم : بله این حمایت به منزله حضور نیروهای زمینی نیست، عراق به حضور نیروی زمینی هیچ کشوری نیازی ندارد، ارتش عراق قادر به تامین و حمایت از کشور خود می باشد، زمانی هم که داعش در موصل و دیگر مناطق عراق سرکوب می شود، نبرد به سوریه منتقل خواهد شد، در آن زمان ما باید به فکر تامین امنیت مرزهای کشور خودمان باشیم و اجازه ندهیم گروه هایی از داعش به داخل خاک عراق رخنه کنند، درباره اوضاع سوریه وضع فرق می کند، در آن کشور ائتلاف روسی، ایرانی و سوری وجود دارد که با داعش می جنگد و عراق تنها اتاق عملیات مشترک در سوریه دارد، این اتاق تنها برای هماهنگی ایجاد شده است، مشارکت در جنگ و نبرد با داعش در سوریه خیر این وظیفه ما نیست، ما در این ائتلاف نیستیم چرا که این ائتلاف بین روسیه و سوریه و ایران است، در ضمن اتاق هماهنگی عملیات مشترک ما در عراق است نه در سوریه .
بخش دوم این مصاحبه به‌زودی منتشر می‌شود.
انتهای پیام/ر
