حقیقت انقلاب اسلامی، الهی و هویتش ایرانی شیعی است

سید مجید امامی، رئیس بنیاد پژوهش و نشر مسجد مقدس جمکران در گفتگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ضمن اشاره به اینکه برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، باید نگاهی جامعه شناسانه داشت، اظهار کرد: نظریۀ بنده «جامعه شناسی تاریخی بحران» است؛ به این معنا که انقلاب اسلامی یک وجود اجتماعی دارد که آیندۀ تاریخی اش هم محسوب می شود. این وجودِ اجتماعیِ انقلاب اسلامی را باید فهم کنیم. من احساس می کنم در گذشته، محیطی بحرانی همراه با ظرفیت عرفانی، برهانی و قرآنی شیعی وجود داشته. این سه ظرفیت مناسبِ ایجابی وقتی به آن بحران ها برخورد کرده، توانسته آن را مدیریت کند و جامعۀ ایران را نجات دهد. اگر این ظرفیت اجتماعی را بفهمیم، آیندۀ تاریخی آن را هم می توانیم بفهمیم.

وی افزود: آیندۀ تاریخی ما تمدن است، چون رکود و بحران مان دقیقاً از تمدن آغاز شد. ما برای بررسی بحران، باید به نقطۀ صفر تاریخی خودمان بازگردیم که همان اواخر دوران صفویه است. اگر ما به این نقطۀ صفر تاریخی بازگردیم، آن وقت می بینیم تمدن، دچار اضمحلال می‌شود و از لحاظ فرهنگی دچار هجمۀ دشمن و تخریب الگوهای زندگی قرار می گیرد و حتی در اواخر دوران پهلوی، هویت مان نیز دچار رکود و کجی می شود.

برای ایجاد تمدن اسلامی، بحران شناسی تاریخی کنیم

امامی ادامه داد: اکنون که در مقطع تحول و انقلاب فرهنگی هستیم و باید بتوانیم الگوهای زندگی را خودمان بازسازی کنیم، علوم انسانی چقدر ضرورت دارد؟ همان مقدار که علوم انسانی مان افول کرد، فرهنگ مان نیز افول کرد. علوم انسانی ما در اواخر دورۀ قاجار مورد توجه قرار نگرفت. بنابراین برای رسیدن به تمدن اسلامی، نیاز هست بحران شناسی تاریخی داشته باشیم و در این زمینه مهندسی معکوس داشته باشیم. نیاز نیست بیش از اندازه دربارۀ حیات تمدنی آیندۀ خودمان بدانیم. تمدن آیندۀ اسلامی ما در یک دوره ای به بلوغ میرسد که البته باید زمینه اش فراهم شود. مثلاً دوره بلوغ هویت در ایران در اواخر دوران دفاع مقدس بود و این هویت به اندازه ای هست که ما را وارد دورۀ بعدی که دورۀ انقلاب و رشد فرهنگی است، می کند.

نسبت به جامعۀ جهانی، نگاه راهبردی داشته باشیم

رئیس بنیاد پژوهش و نشر مسجد مقدس جمکران با بیان اینکه ما بایستی همواره خودمان را از درون در حال «خروج از بحران» ( درمان) بدانیم و در نگاه به جامعۀ بیرون (خارج از مرز) باید نگاه راهبردی داشته باشیم، تصریح کرد: نشانۀ فهم اینکه در درون چه جایگاهی داریم، این است که در بیرون (خارج از مرز) بتوانیم راهبردی عمل کنیم و زمانی که به این راهبرد دست یافتیم، نشان میدهد پیشرو بودنِ اصل و ریشۀ خود را پذیرفتیم. درست است که حرکت کند است، ولی از جهت تمدن سازی نسبت به شرایط جامعۀ جهانی که هنوز بیدار نشدند، خیلی رو به جلو هستیم. از طرفی هم نباید دچار خودشیفتگی شویم بلکه باید مرتب خودانتقادی را داشته باشیم. 

روحیۀ خودانتقادی در انقلابیون ما نیست

امامی در این باره گفت: یکی از مشکلات انقلابیون ما این بوده که روحیۀ خود انتقادی در بین آنها نیست. رهبر معظم انقلاب هر ساله آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی انجام می دهند. از جمله اینکه می فرمایند: ما در اخلاق عمومی رشد نکردیم و نیاز به سبک زندگی اسلامی داریم، علوم انسانی جامعۀ ما ضعف دارد و نسبت به آن باید اقدامات جدی صورت گیرد و بسیاری از انتقادات دیگر را مطرح می فرمایند.

حقیقت انقلاب اسلامی، الهی  و هویتش ایرانی شیعی است

وی افزود: جالب است بدانید اگر ما ظرف ایران اسلامی شیعیِ معاصر را برداریم، الزاماً همین انقلاب رخ نمیدهد. پس ما باید به بستر اجتماعی تاریخی ایران اسلامی خیلی توجه کنیم، ضمن اینکه جریان انقلاب اسلامی را نیز منحصر به کشور خودمان نمی کنیم و همان طور که شاهد هستیم، این انقلاب به محبت خداوند به آن سوی مرزها هم گسترش یافته است، ولی تعیّن انقلاب اسلامی، در ایران و در این بازۀ زمانی بوده؛ از جهتی حقیقت انقلاب اسلامی فراتاریخی و جریانی الهی است و ریشه در نظریۀ امامت دارد، ولی هویت آن ایرانی، اسلامی و شیعی است. بنابراین ما از درون دچار بحران هستیم و باید در بیرون نگاه فوق فعال داشته باشیم و بر این اساس راهبردمان را تنظیم کنیم.

امامی ادامه داد: چشم انداز ما تمدن نوین اسلامی است و گامهایی برای رسیدن به آن وجود دارد؛ در درون شامل تشکیل حکومت اسلامی، دولت اسلامی، جامعۀ اسلامی و در خارج از کشور، یک گام بسیار مجملی به نام بیداری اسلامی است. در واقع این بیداری ها منطقِ نظری خودش را از انقلاب و جنبش اجتماعی شیعه در ایران می گیرند.

جایگاه اصلی مسجد جمکران، بسط گفتمان ناب مهدوی است

رئیس بنیاد پژوهش و نشر مسجد مقدس جمکران دربارۀ نشست های اخیری که با عنوان «آینده شناسی انقلاب اسلامی مبتنی بر آرمان های مهدی» در مسجد جمکران برگزار می شود، اظهار کرد: ما نیازمند بسط گفتمانی مهدویت ناب مورد نظر حضرت امام (ره) هستیم و برای این امر جایی بهتر از مسجد مقدس جمکران وجود ندارد، البته باید ظرافت و حساسیت های آن را فهم کنیم. در واقع ما شاهد یک نوع حس زدگی، جوّ زدگی و عواطف زدگی در فرهنگ مهدوی هستیم که بسیار مقدس و سکوی مناسبی برای جامعۀ آرمانی مهدوی است، ولی باید حواس مان باشد که این شور و حس را به معرفت امام (ع) گره بزنیم؛ یعنی رفت و برگشت بین محبت و معرفت را جدی بگیریم و در این صورت است که می توان داعیه دار تمدن سازی شد. در دوران امیرالمؤمنین (ع) شاهد هستیم آن کسانی که داعیه دار محبت به ایشان بودند، در آوردگاه ها و پیچ های تاریخی کم آوردند، لذا بایستی محبت همراه با معرفت باشد.

امامی افزود: یکی از ابعاد مهم تقویت معرفتی مهدوی ناب، ـ که شاید از نظر ما مهم ترین باشد ـ ترسیم جایگاه انقلاب اسلامی به عنوان بزرگ ترین حادثۀ تاریخیِ زمینیِ ما در قرن گذشته است که پیوند وثیقی را با تاریخ فرازمینی و فرازمانی برقرار کرده. ما اگر این موضوع را خوب تبیین کنیم و در جامعه فرهنگ سازی کنیم، در واقع توانستیم ارزش افزوده ای به بدنۀ مهدویت در جهان اسلام بلکه در جهان بشریت ایجاد کنیم. ارزش افزوده اش این است که مهدویت و معنویت خواهی را به سمت انسان کامل، جامعۀ سالم و تمدن نوین اسلامی جهت دادیم.
پایان پیام/