مسجد مطلب‌خان خوی، مسجدی رو به عرش+ تصاویر
مسجد مطلب خان خوی تنها مسجد روباز کشور است که دریچه‌ای از شناخت عظمت معماری اسلامی را به روی انسان می‌گشاید.
به گزارش خبر گزاری تسنیم از خوی، شهرستان خوی به سبب تدین مردمش از دوران‌های گذشته به دارالمومنین معروف بوده و مراکز عبادی فراوانی در این شهرستان به‌وجود آمده است.
مساجد تاریخی خوی مانند حاجی‌بابا، ملاحسن، حجتیه، شیخ، سیدالشهدا، داش آغلیان، سلمان‌خان، ملااحمد، مطلب‌خان، مسجد قرمز چورس و مسجد خان از مهم‌ترین مراکز عبادی هستند که هم‌اکنون اکثر آنان آباد و مورد استفاده قرار می‌گیرند
شهرستان خوی بیشترین مساجد تاریخی را در استان آذربایجان‌غربی در خود جای داده و هر کدام از این مساجد با ویژگی‌های خاصشان هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کنند.
مسجد مطلب خان خوی تنها مسجد روباز کشور است که در مرکز این شهر واقع و در دوره ایلخانی ساخته شده و پس از ویرانی در اوایل دوره قاجار تجدید بنا شده است.
این مسجد شبستان بزرگ روباز مربع شکل دارد که دور تا دور آن را حجره‌های دو طبقه و شاه‌نشین‌های رفیع و ایوانی عظیم احاطه کرده و جبهه بیرونی و درونی این مسجد آجری فاقد هر نوع تزئینات است و تنها قسمت فوقانی شاه‌نشین بالای محراب ورودی شبستان، با مقرنس‌های درشت گچی آرایش داده شده است.
معماری به‌کار رفته در این بناها و آثار مذهبی کهن، منحصر به فرد بوده و جالب و تلفیق هنرمندانه دارد چنان که دریچه‌ای از شناخت عظمت معماری اسلامی به روی انسان می‌گشاید.
مسجد روباز قسمت‌های داخلی ایوان و طرفین ورودی آن را به‌وسیله آجرچینی حالت سایه‌روشن دلپذیری به آن داده‌اند، گویا این زیرسازی و فرم کار جهت انجام تزئیناتی مانند روکار آجری یا سنگ منظور شده که ناتمام باقی مانده است.
این بنا در مرکز شهر، کنار بازار و ابتدای خیابان طالقانی واقع شده و از بناهای قدیمی و درخور توجه خوی است که در خصوص تاریخ ساخت و صورت اولیه بنا اطلاع دقیقی در دست نیست، بنابراین آنچه که بیشتر مورد توافق بوده این است که بنای مسجد در دوره ایلخانی ساخته شده و در دوره قاجاریه از سوی مطلب خان حاکم خوی، تغییرات و تعمیراتی در آن صورت گرفته است.
بنای کنونی مسجد به ابعاد تقریبی 23×30 متر، در میان دارای صحن روبازی به ابعاد تقریبی 16×16 متر است که در اطراف آن، حجرات دو طبقه، شاه‌نشین‌های رفیع و در وسط آن، حوض سنگی بزرگی قرار دارد و علاوه بر آن در بخش شمالی، شبستانی مستطیل شکل به ابعاد تقریبی 6×10 متر واقع شده است.
با مطالعه نقشه و ویژگی‌های ساختمانی بنا تا حدودی می‌توان وضعیت اولیه بنا را بازسازی کرد که بر طبق آن، بنای اولیه به صورت گنبدخانه‌ای بزرگ با ایوانی در نمای شمالی بوده و فضای داخلی گنبد خانه به ابعاد تقریبی 16×16 متر با پوشش بزرگ گنبدی مسقف است.
در دو زاویه جنوبی بنا، جرزهای حجیم و در داخل آن‌ها، راه پله‌هایی برای دسترسی به پشت بام ساخته بوده‌اند و جرزهای حجیم جنوبی و زوایای مستحکم شمالی بنا ممکن است تکیه‌گاه و پشتبند گنبد بزرگ بنا بوده باشد.
بعد از ساخت بنا تا دوره قاجاریه، گنبد بنا فروریخته و بازسازی آن در دوره قاجار امکان‌پذیر نبوده است و بدین خاطر، فضای گنبد خانه در این دوره تبدیل به صحن روباز شده و ایوان نیز به صورت نمازخانه‌ای تغییرشکل یافته است.
این مسجد هرساله در ایام تعطبلات به‌ویژه عید نوروز پذیرای گردشگران و مسافران بسیاری از جای جای استان و کشور است.
گزارش از حامد علی‌بک‌زاده
