مسجد گوهرشاد مشهد مقدس؛ مسجدی با ۳۱ کتیبه و ۶ خوشنویس

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، مسجد جامع گوهرشاد که در جنوب حرم منور رضوی قرار گرفته است شکوهمندترین اثری است که تاکنون در آستانه امام هشتم(ع) شیعیان بنا شده است و در ردیف برجسته ترین مساجد تاریخی ایران و جهان است.

بانی این مسجد، گوهرشاد آغا همسر شاهرخ، فرزند امیر تیمور گورکانی معروف به تیمور لنگ است که به نیکوکاری و هنرپروری شهره بوده است. پسر وی بایسنقر میرزا نیز که بعدها به سلطنت رسید، خصوصیات مادر خویش را به ارث برد و بزرگ ترین خوشنویس ثلث نویس عصر خویش به شمار می‌رفت.

مشخصات مسجد

مسجد جامع گوهرشاد یک صحن، چهار ایوان، هفت شبستان، 22 غرفه و 28 در ورودی در بخش‌های مختلف دارد و از طریق ایوان شمالی خود به روضه رضوی راه می‌یابد. بزرگ ترین ایوان این مسجد ایوان جنوبی است که گنبد دوپوشی بر فرازش قرار گرفته و دو گلدسته با ارتفاع 43 متر در دو سویش قرار گرفته است.

این ایوان برخلاف ابعاد سترگی که دارد ایوان مقصوره یعنی ایوان کوچک نامیده می‌شود، آنچه در کاشی‌کاری‌های استادانه ایوان مقصوره بیش از همه خودنمایی می‌کند کتیبه حاشیه بیرونی ایوان است که به دست بایسنقر میرزا فرزند گوهرشاد نوشته شده و در زمره نفیس ترین آثار هنری عصر تیموری جای می‌گیرد.

حوض دردسرساز

حوض زیبایی در میانه صحن گوهرشاد قرار دارد که پیش تر حالت یک نمازخانه روباز را داشت و به مسجد پیرزن معروف بود. مردم اعتقاد داشتند که اینجا خانه پیرزن یا بیوه زنی بوده که حاضر نبوده خانه‌اش را به گوهرشاد بفروشد و آن را به عنوان یک مسجد وقف کرده است. همین اعتقاد بدون استناد سبب شد تا مسجد پیرزن دردسرهایی را ایجاد کند.

در سال 1326 شمسی ایجاد یک حوض در وسط صحن با اعتراض کسانی روبرو شد که می‌گفتند در مسجد خدا نباید حوض ساخت. 42 سال بعد این حوض برداشته شد و محوطه آن در اختیار نمازگزاران قرار گرفت اما برخی مجدد خواهان اعاده آن شدند و این کشاکش‌ها در نهایت به پیروزی طرفداران حوض انجامید و حوضی که اکنون در صحن گوهرشاد می‌بینید حاصل این پیروزی است.

مسجدی فراتر از یک مسجد

این مسجد فراتر از یک عبادتگاه ساده با ارزش‌های تاریخی، یک بنیاد فرهنگی و مذهبی است که خدماتی را به زائران و مجاوران ارائه می‌کند.

این مسجد موقوفات زیادی در مشهد و پیرامون آن و نیز در شهرهای مختلف خراسان دارد که برخی به وسیله گوهرشاد آغا و در زمان ساخت مسجد وقف شده‌اند و برخی دیگر در دوره‌های بعدی به وسیله نیکوکاران در زمره اوقاف قرار گرفته‌اند.

یک مسجد با 31 کتیبه و 6 خوشنویس

یادگار بازسازی‌های مکرر مسجد گوهرشاد کتیبه‌های بسیاری است که در جای جای مسجد به چشم می‌آید که قدیمی‌ترین کتیبه مربوط به سال 821 است. اکنون 31 کتیبه تاریخی در مسجد گوهرشاد وجود دارد که همگی به تاریخ هجری قمری هستند.

خطاطان کتیبه‌های مسجد نیز عبارتند از بایسنقر میرزا، شمس الدین بن جعفر موسوی، محمد رضا امامی، محمد حسین شریف، محمدحسین شهید مشهدی و خطاطی به نام ابراهیم. شاید هیچ مسجد دیگری را نتوان یافت که این تعداد کتیبه بر در و دیوارش نقش بسته باشد.

انتهای پیام/