سرزمین انارهای سرخ خراسان جنوبی چشم انتظار مسافران نوروزی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، فردوس سرزمین انارهای سرخ واقع در شمال غرب خراسان جنوبی، در 58 درجه و 10 دقیقه طول و 34 درجه عرض جغرافیایی و ارتفاع 1275 متر از سطح دریا در فاصله 200 کیلومتری بیرجند قرار دارد که این شهر از شمال با شهر بجستان، از جنوب با شهر آیسک، از شرق با شهر اسلامیه و از غرب با شهر بشرویه همسایه است.

شهرستان فردوس در زلزله یازدهم شهریور سال 1374 شمسی به شدت ویران شد و جز تعداد معدودی آثار و ابنیه تاریخی با ارزش، خاطره ای از آن باقی نماند.

پیشینه تاریخی فردوس در قدیم (شهر تون)

شهر تاریخی تون از جمله شهرهای دوره اسلامی در قهستان محسوب می‌شده که از بافت شهری منسجم برخوردار و دارای کهندژ، شارستان و حصار و بارو بوده است.

مساجد جامع و کوشک از جمله قدیمی ترین آثار شهر تون هستند و مسجد کوشک با داشتن طاق‌های گهواره ای عظیم و نیم ستون‌هایی که به زیر دیوارهای مرمت شده سال‌های بعد رفته، با مساجد صدر اسلام مانند تاریخانه دامغان قابل مقایسه است.

این بنای خشتی در خود کتیبه ای از سال 554 هجری قمری را جای داده که قدیمی ترین کتیبه تاریخی باقیمانده در شهر تاریخی تون است و نخستین کتاب تاریخی که در آن نام تون  آمده ( اشکال العالم) جیهانی است که متعلق به سده چهارم هجری است و تون را از جمله شهرهای واقع در ولایت قهستان ذکر می‌کند.

همچنین تون از همان اوایل اسلام از شهرهای مهم منطقه بوده و جایگاه اقتصادی و اجتماعی خاصی داشته است و این شهر در سال 1308 خورشیدی با تصویب هیئت دولت وقت از تون به فردوس تغییر نام داد.

جاذبه‌های تاریخی و گردشگری فردوس چشم انتظار مسافران

امامزادگان فردوس دوره تیموری، سلطان محمد(ع) و ابراهیم (ع) از نوادگان حضرت موسی بن جعفر (ع) هستند که در شهر فردوس آرمیده اند و آرامگاه این امامزادگان در دوره تیموری احداث شده که شواهد معماری نظیر گنبد دو پوسته گسسته و تزئینات نقاشی آن این امر را تأیید می‌کند واین بنا با گنبد کاشی کاری زیبایی خود زائران را فرا می‌خواند و یکی از منزلگاه های اصلی راهیان زیارت بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) است.

مدرسه علیا مدرسه ای یادگار از دوره صفوی

معماری این مدرسه در نوع خود کم نظیر و نمای ورودی آن بسیار زیبا است و ورودی‌های حیاط مدرسه در اضلاع شمال شرقی و شمال غربی هشتی است و در مرکز حیاط، گودال باغچه ای هشت ضلعی قرار دارد و این مدرسه دارای چهار ایوان و در سه ضلع آن حجره‌های طلاب ساخته شده اند.

مسجد جامع فردوس (دوره سلجوقی, خوارزمشاهی)؛ این مسجد در مرکز شهر تون واقع بوده و امروزه در قسمت جنوب شرقی بافت شهر فردوس جای دارد و مسجد جامع تون از مساجد دو ایوانی سبک خراسانی بوده است که زلزله ای در اوایل قرن ششم هجری بنای اصلی آن را ویران می‌کند، آنچه از مسجد بر جای مانده شبستان‌های تابستانی و زمستانی در اضلاع شمالی و جنوبی است.

آبگرم معدنی فردوس با خواص طبی درمانی اعجاب انگیز روزانه میزبان مسافران زیادی است

آبگرم معدنی فردوس در فاصله حدود 20 کیلومتری شمال شرقی شهر فردوس است و این آبگرم طبیعی با خواص طبی و درمانی اعجاب انگیزش سالانه پذیرای خیل عظیمی از گردشگران داخلی و خارجی است و استفاده از این آبگرم در درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی و مفصلی موثر و توسط پزشکان زیادی توصیه شده است.

روستای ییلاقی باغستان نیز در فاصله 15 کیلومتری شرق فردوس و در محل تقاطع دو محور فردوس بجستان و فردوس گناباد واقع شده است و این روستا با دارا بودن قنات بلده و مناظر زیبا و دیدنی در اطراف مسیر حرکت آب و باغات متعدد میوه از جمله انار از جاذبه گردشگری ویژه ای برخوردار است.

قلاع فردوس بازمانده از قرون میانه اسلامی

قلعه کوه فردوس نیز از نظر وسعت و نقشه یکی از مهمترین قلعه‌های اسماعیلی در منطقه قهستان است و در شش سطح و به صورت پلکانی بر کوهی در جنوب فردوس بنا شده است و پلان چهار ایوانی موجود در شاهنشین قلعه و فضاهای مسکونی آن از زیباترین بخش‌های این قلعه است و همچنین استفاده از طاق‌های متنوع برای پوشش فضاهای متعدد در این بنای تاریخی است.

قلعه حسن آباد بازمانده از دوره سلجوقی نیز یکی از قلاع اسماعیلیه در قرون میانه اسلامی است و دارای فضاهای نظیر شاهنشین، حمام، فضاهای متعدد و برج و باروها است و از مهمترین ویژگی‌های قابل ذکر در این بنا استفاده از سیستم زهکشی و فاضلاب در آن  است و این قلعه در فاصله 12 کیلومتری شمال غرب فردوس در حاشیه روستای حسن آباد واقع شده است.

محصولات کشاورزی شهرستان‌های خراسان جنوبی نیز کم و بیش با هم یکسان است و محصولات کشاورزی اغلب شهرستان‌های این منطقه گندم، جو، ارزن، چغندر، شلغم، حبوبات، یونجه، پنبه، زعفران، خربزه و هندوانه است.

خراسان جنوبی پیشگام تولید زعفران و دومین قطب تولید جهانی زعفران است از این رو به سرزمین "طلای سرخ" شهرت دارد و
محصولات خاص منطقه جنوب خراسان شامل زعفران، زرشک، آلوبخارا، عناب، سنجد، بادام، انار، انجیر و انگور است.

شهرستان فردوس نیز در تولید انار در این شهرستان پیشتاز است به طوری که بیشتر انار استان در این شهرستان تولید می‌شود.

صنایع دستی فردوس

صنایع دستی و هنرهای سنتی هر منطقه بدون شک بخشی از میراث فرهنگی عظیم گذشتگان ما است و به عنوان آثار باقی مانده از فرهنگ اجدادی و سنتی سرزمین ما در دنیای ماشینی امروز قابل بحث و بررسی است.

منطقه خراسان جنوبی به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و فرهنگی، صنایع دستی خاص خود را دارا بوده و از میان بیش از 250 رشته شناسایی شده و کددار صنایع دستی در سطح کشور بیش از 40 رشته در استان فعالیت دارند که از این میان چهار رشته بومی و اصیل منطقه شامل گلیم بافی، جاجیم بافی، پارچه بافی سنتی و آهنگری سنتی از سابقه طولانی و اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.

رشته‌های فعال دیگر صنایع دستی استان شامل قالی، قالیچه، گلیم، جاجیم، انواع پارچه‌های سنتی، رودوزی‌های سنتی، البسه محلی، پاپوش‌های سنتی ، نمد مالی، ترکه بافی، حصیر بافی(بوریا بافی)، خراطی، سازه‌های سنتی، سفالگری، چلنگری(آهنگری سنتی)، چاقو سازی، قفل سازی، علامت سازی، افزار فلزی(اسلحه سازی و ...) ، مسگری، حجاری(سنگتراشی) و گچبری سنتی است.

زبان و نژاد مردم این خطه کمتر دچار اختلاط و آمیختگی شده است

زبان رسمی و اصلی مردم فارسی است و این زبان در هر نقطه شهری و روستایی با لهجه خاص و منسوب به همان محل بیان می‌شود مانند لهجه قاینی که البته این لهجه‌ها با تفاوت ‌هایی در واژه، جمله بندی و تأکید بر روی هجاها همراه است.

از بازی‌های متداول این منطقه گله بازی، تشله بازی، بجول بازی، چوب بازی و هفت سنگ است که طرفداران خاص خود را دارد.

گزارش فاطمه واعظی نسب

انتهای پیام/