شهرستان میانه دارای رتبه اول آثار تاریخی ثبت‌شده آذربایجان شرقی/ دروازه آذربایجان نفس‌هایش به شمارش افتاده است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از میانه، شهرستان میانه با وسعت 5595 کیلومترمربع (12.3 درصد مساحت استان و بزرگ‌ترین شهرستان آذربایجان شرقی) در 165 کیلومتری تبریز واقع‌شده و از سمت شمال با شهرستان سراب، از سمت شرق با استان اردبیل، از سمت غرب با شهرستان‌های بستان‌آباد، هشترود و چاراویماق و از سمت جنوب با استان زنجان هم‌مرز است.

شهرستان میانه با دارا بودن بیش از 300 اثر تاریخی ثبت‌شده، رتبه اول استان آذربایجان شرقی را در بین آثار تاریخی ثبت‌شده دارد و در جذب توریست و گردشگر از پتانسیل بالایی برخوردار است که متأسفانه مورد کم‌لطفی مسئولین شهرستانی و استانی قرارگرفته است.

وجود مساجد و مقبره‌های قدیمی و تاریخی یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر به شمار می‌رود که از وجود این اماکن  می‌توان به فرهنگ و تاریخ کهن و غنی این مناطق پی برد.

پیشینه و سابقه تاریخی شهرستان میانه به ده‌ها سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد و بعضی نوشته‌ها سابقه تاریخی میانه را تا 720 سال پیش از میلاد نیز نقل می‌کنند.

در این میان، به‌صراحت می‌توان گفت که تنها آثار تاریخی این شهرستان در آستانه نابودی نمی‌باشد بلکه منابع طبیعی این شهرستان نیز نفس‌های آخر خود را می‌کشند.

تنها پارک جنگلی شهرستان میانه که نفس‌هایش به شماره افتاده است

پارک جنگلی در خروجی میانه به سمت تبریز قرار دارد و شامل شهربازی، آلاچیق‌های مخصوص برای استراحت مسافران و مناظر زیبای طبیعی است. این پارک که از نزدیک به یک سال می‌شود با متوقف کردن خدمات تفریحی به مراجعین حال با مشکل از بین رفتن پوشش گیاهی و تخریب آلاچیق‌ها روبه‌رو است.

سال پیش بود که مسافران نوروزی زیادی به این پارک زیبای شهرستان پناه می‌بردند و در آنجا نه تنها مسافران مشغول به استراحت در آلاچیق‌های این شهرستان بودند بلکه از امکانات پارک جنگلی میانه ازجمله از شهربازی آن استفاده می‌کردند.

چند روز پیش بود که یکی از مسافران نوروزی برای استراحت به پارک جنگلی این شهرستان روی آورده بود که خبرنگار تسنیم در این میانه به سراغ وی رفت و از وضعیت این پارک جنگلی نظر او را پرسید. فرزاد محمدی ساکن کرج با ابراز نارضایتی از وضعیت کنونی پارک جنگلی میانه، اظهار داشت: چند سال پیش بود که به پارک جنگلی این شهرستان به‌طور تصادفی روی آوردیم و آن موقع از وضعیت بهتر و با امکانات قابل قبولی برخوردار بود.

وی افزود: امسال نیز به‌قدری از پارک جنگلی شهرستان میانه به چندین آشنای خود تعریف و تمجید کردیم که مشتاق شدند سفری را به سمت آذربایجان داشته باشیم و از پارک جنگلی این شهرستان نیز بازدید کنیم که متأسفانه با وضعیت کنونی و غیرقابل‌تصور این پارک زیبا مواجه شدیم و شرمنده آشنایان خود شدیم.

چند ماه قبل نیز رئیس شورای شهر میانه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در واکنش به از بین رفتن پارک جنگلی شهرستان میانه اذعان داشت: این پارک که از ماه‌های گذشته با متوقف کردن خدمات تفریحی به مراجعین، با مشکل از بین رفتن پوشش گیاهی و تخریب آلاچیق‌ها روبه‌رو است و با توجه به مصوبات ماه‌های گذشته شورای اسلامی شهر میانه در راستای اجرای قانون برنامه پنجم توسعه، مقرر شد تا اداره منابع طبیعی مجموعه پارک جنگلی را به شهرداری میانه واگذار کند.

وی افزود: شهرداری نیز متعهد شد تا نسبت به تهیه طرح مربوطه بر اساس کتابچه طرح جنگل‌کاری و پارک‌های جنگلی حداکثر ظرف یک ماه اقدام کند تا در اسرع وقت نسبت به عقد قرارداد فی‌مابین شهرداری و منابع طبیعی اقدام لازم را انجام دهد.

با توجه به مسائل مذکور؛ نه تنها وضعیت پارک جنگلی بهبود نیافته بلکه در سایه نبود نظارت با چرای بی‌رویه گوسفندان اندک پوشش گیاهی این به پارک در حال نابودی است و محلی برای جولان گاه معتادان شبانه شده است.

میانه، ویترین آذربایجان در حال نابودی

شهرستان میانه تنها دروازه آذربایجان نمی‌باشد بلکه این شهرستان ویترین آذربایجان نیز بوده و پیشینه تاریخی میانه به ده‌ها سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد و بعضی نوشته‌ها سابقه تاریخی این منطقه را تا 720 سال پیش از میلاد نیز نقل می‌کنند.

شهرستانی با این عظمت و پیشینه تاریخی کهن؛ چنان مورد بی‌لطفی مسئولین قرار گفته که نسبت به سایر شهرستان‌های استان بسیار عقب‌مانده است و با توجه به پتانسیل‌های گسترده‌ای که این شهرستان دارا می‌باشد متأسفانه مسئولین این شهرستان از این امر غافل بوده و عقب‌ماندگی میانه نسبت به سایر شهرستان‌های استان زبانزد مردم این شهرستان می‌باشد.

ناگفته نماند فعالیت سازمان میراث فرهنگی در شهرستان میانه در حد یک نمایندگی بوده است و با توجه به آثار باستانی این شهرستان، میانه فاقد اداره میراث فرهنگی مستقل است، که این موضوع ضررها جبران‌ناپذیری به میراث فرهنگی این شهر زده است.

پس از برخی اتفاق‌های ناگوار در حوزه میراث تاریخی این شهرستان همچون دزدیده شدن تعدادی از آثار تاریخی، قرار شده اداره میراث فرهنگی و گردشگری فعالیت خود را در شهرستان میانه آغاز کند که هنوز این تصمیم اجرایی نشده است.

موضوع سرقت آثار تاریخی در این شهرستان به‌قدری بیشتر شده که رئیس نمایندگی اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان میانه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: موزه کنونی شهرستان میانه در محل مناسبی واقع نمی‌باشد و به دلیل امنیت پائین منطقه  و تشدید سرقت آثار باستانی در این شهرستان، بنده از انتقال اشیاء گران‌بها از استان به موزه این شهرستان واهمه دارم لذا هرگونه مسئولیت سرقت به عهده خود بنده می‌باشد و زیر این بار سنگین نمی‌توانم بروم.

درحالی‌که بیشترین آثار باستانی ثبت‌شده در آذربایجان شرقی متعلق به شهرستان میانه است، حفظ، نگهداری، مرمت و معرفی آثار باستانی میانه به‌وسیله یک کارمند و آن‌هم در اداره‌ای که خود در محل اسکان و رتق‌وفتق امور خود مانده است، اداره می‌شود.

همچنان که موضوع میراث فرهنگی و گردشگری  جزو هسته اصلی سند تدبیر و توسعه شهرستان میانه  و در جلسه شورای برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی به تصویب رسیده است، اما باید گفت در عمل هیچ‌گونه تغییری در بهبود اوضاع مشاهده نمی‌شود.

میانه با آثار تاریخی کهن، می‌تواند عظمت آذربایجان را به رخ گردشگران بکشد

وجود کتیبه‌های آشوری و اورارتویی در بعضی مناطق آذربایجان و کشف آثار باستانی و مجسمه‌های سفالین در شهرستان میانه، قدمت تاریخی آن را به دوره‌های پیش از تشکیل دولت ماد می‌رساند. در پی حفاری‌هایی که در سال 1352 شمسی در یکی از قریه‌های اطراف میانه به نام آرموداق انجام گرفت یک مجسمه سفالین مربوط به دوره ساسانیان کشف شد.

در کتاب‌های تاریخی و سفرنامه‌های جهانگردان نام این شهرستان را «میانج» ثبت کرده‌اند. چون این شهرستان به نوشته برخی، پیش از میلاد مسیح در خط مرزی دو سرزمین ماد و پارت قرارگرفته بود و هم‌اکنون نیز در وسط مراغه و تبریز قرار دارد و مانند زاویه یک مثلث در میان آنها جای گرفته است و یا این‌که چون بین دو شهر زنجان و تبریز واقع گردیده این نام را انتخاب کرده‌اند.

بااین‌حال شهرستان میانه در قرن‌های هفتم و هشتم هجری علاوه بر میانج نام دیگری چون گرمرود داشته و در برخی از کتاب‌های آن زمان برای شناسایی آن از هر دو نام (گرمرود و میانه) استفاده‌شده است.

مسجد سنگی ترک (در روستای قدیمی ترک، در 29 کیلومتری شمال شرق میانه)، قبر امامزاده محمد (در روستای کندوان، واقع در 35 کیلومتری شهر میانه)، قیز کورپوسی یا پل‌دختر (در 20 کیلومتری شهر میانه بر روی رودخانه قزل‌اوزون)، قیز قالاسی یا قلعه دختر، قلعه نجف قلی خان، کاروانسرای جمال‌آباد (واقع در 35 کیلومتری شهر میانه)، بقعه و مناره امامزاده اسماعیل ازجمله مهم‌ترین آثار و بناهای تاریخی و مذهبی شهرستان میانه بشمار آیند.

میانه به‌عنوان دروازه و ویترین آذربایجان، با آثار تاریخی کهنش می‌تواند عظمت آذربایجان را به رخ گردشگران بکشد و در همین راستا نیازمند توجه ویژه مسئولین شهرستانی و استانی می‌باشد لذا آثار تاریخی هزار ساله میانه مسلماً  این ارزش را دارد که جهت شناخت نقش و جایگاه آنها در تاریخ این مرزوبوم به‌عنوان هویت و گنجینه گران‌قدر ما مورد کاوش علمی، مرمت، حفاظت و برگزاری همایش‌ها و راهکارهایی برای حفاظت از نابودی قرار گیرند.

تلاش نمایندگان میانه برای مرمت و پیشرفت آثار تاریخی و گردشگری

اگر در راستای حفظ فرهنگ غنی و اصیل ایرانی و آذربایجان تکانی به خودمان ندهیم فردای روز هیچ عذر و بهانه‌ای پذیرفته نیست و نگاه امسال رهبر انقلاب به مسئله فرهنگ نیز دلیل محکمی بر انجام این امر است.

بازگشت به حفاظت از سایت‌های تاریخی همچون قلعه نجف قلی خان و میراث‌های باستانی همچون پل‌دختر و قلعه دختر، آداب و رسومات غنی محلی میانه و سایر آثار و گنجینه‌های فرهنگی و هنری، بنیه‌ی محکمی از در امان بودن از این غارت فرهنگی هستند.

سناریوی بی‌توجهی به آثار تاریخی در ایران همه‌گیر است و مختص میانه نیست، اما آنچه میانه را از سایر نقاط جدا می‌کند، موقعیت راهبردی آن با قرار گرفتن در مسیر تردد بین‌المللی می‌باشد. حال پسندیده‌تر این است که نمایندگان مردم میانه هرچه زودتر، هرکدام  به‌نوبه‌ی خود در مجلس شورای اسلامی تمام تلاش خود را برای  مرمت و پیشرفت آثار تاریخی و گردشگری میانه بکار گیرند.

شایسته است بدانیم آثار تاریخی به‌مثابه کارخانه‌هایی حاضر بکار و زود بازدهی هستند که بدون اندکی سرمایه‌گذاری و فوت وقت، علاوه برجذب نیروی کار و اشتغال‌زایی چند صد نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم، می‌توانند میانه را در لیست به‌عنوان مقاصد گردشگری جهانی قرار دهند.

گزارش از محمد زینالی

انتهای پیام/