کوهدشت مرکز تمدن و معنویت لرستان/سفر به سرزمین غارهای تاریخی ایران

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کوهدشت، شهرستان کوهدشت در غرب استان لرستان در فاصله 94 کیلومتری جنوب غرب خرم‌آباد قرار گرفته و دارای آب‌وهوای معتدل و کوهستانی است که با 211هزار و 886 نفر جمعیت سومین شهر پرجمعیت استان لرستان، پس از خرم آباد و بروجرد است.

شهرستان کوهدشت دارای جاذبه‌های تاریخی و گردشگری فراوانی ازجمله معبد سرخ دم لکی، پل سی پله، قلعه زاغه، دژ زلال انگیز، دره سرطرهان، غار بتخانه، نقوش صخره‌ای هومیان، غار منقوش میرملاس، امامزاده ابوالوفاء، گنبد شاه محمد، مقبره داودرشید و تنگه زیبای شیرز است.

معبد سرخ دم لکی

معبد سرخ دم لکی منطقه‌ای تاریخی در شش کیلومتری شمال غربی کوهدشت در دامنه کوه چنگری است که از این منطقه تاریخی که یک هکتار وسعت دارد آثار و اشیای تاریخی متعددی از دوره تاریخی نخست هزاره یکم قبل از میلاد به دست آمده است و کارشناسان با تحقیق و مطالعه‌ روی اشیاء و آثار به دست آمده دریافتند که منطقه سرخ دم لکی پایتخت پادشاهی به نام «آل پی» بوده که به صورت مستقل حکومت ‌کرده است.

قلعه زاغه کوهدشت

قلعه زاغه یا «زاخه» در شهرستان کوهدشت و در بخش رومشگان واقع شده و سبک و نوع طاق این دژ با سایر آثار موجود در استان متفاوت است به گونه ای که این دژ تماماً از سنگ ساخته شده  و سنگ‌های به کار رفته شده در این بنا به صورت حجاری شده و قلوه سنگ هستند. دمورگان این اثر را از آثار دوره ایلامی می داند اما بنا بیشتر خصوصیات معماری ساسانی را دارد. بیشتر قسمت‌های آن در زیر خاک مدفون شده است. به احتمال زیاد در قسمت جنوبی آن آتشکده ای وجود داشته است.

قلعه «کوهزاد» کوهدشت

قلعه کوهزاد یا «وزنیار» در بخش رومشگان درشهرستان کوهدشت واقع شده که تمامی قسمت‌های به جای مانده بنا از سنگ و ملاط است. قسمت شمالی قلعه سالم تر از سایر قسمت‌ها است و سبک طاق این قلعه شباهت‌هایی با قلعه زاخه در همین منطقه دارد. ورودی قلعه به سمت شرق است که طول حصار قلعه 60 متر و عرض آن 24 متر و آثار هشت اتاق به خوبی پیداست. موقعیت قلعه به صورتی است که چشم انداز بسیار زیبایی از دره سیمره و منطقه طرهان و رومشکان را در برمی‌گیرد و منسوب به آیین مهر پرستی و مربوط به دوره اشکانی است که به شماره 3760 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

میل خسرو آباد صیدصفربگ کوهدشت

میل خسرو آباد یا «خسروأ» که به نام میل صید صفربگ نیز معروف است در گورستان قدیمی روستای خسرو آباد، بخش کونانی شهرستان کوهدشت واقع شده که بلندای این میل حدود شش متر و60 سانتیمتر، قطر پایه آن حدود دومتر است و نمای ظاهری آن دارای انحنا بوده وبه شکل هرمی شش وجهی است و یکی از قدیمی ترین و منحصرترین میل های یادبود در لرستان بوده که برای نشان گور به کار برده شده و براساس شواهد این بنا احتمالا مربوط به دوره زندیه  است و در ساخت آن از مصالح قلوه سنگ و گچ استفاده شده است.

دژ زلال انگیز

بر تیغه کوهی در باریکه دره «سرطرهان» کوهدشت که رود سیمره در آن جریان دارد، آثار دژی دو طبقه  که از قلوه سنگ و گچ ساخته شده، باقی مانده که به دژ زلال انگیز معروف است. سمت شرقی و جنوبی دژ، به رود سیمره منتهی می شود که عبور از آن، با توجه به ارتفاع تیغه کوه دیواره دژ، ناممکن است.

بیشتر دیوارهای شمالی دژ باقی مانده اند، ولی نیمی از دیوار شرقی آن فروریخته است و دردیوار جنوبی و برج مانند دژ، دریچه ای ساخته شده که در گذشته از آن رفت و آمد می کرده اند و از این دریچه یک راه مارپیچ که به تپه باستانی «پیاره» منتهی می شود، تحت کنترل قرار گرفته می شد.

تنها راه منتهی به دژ، راهی باریک است که از قله کوه به سوی شمال دژ می پیچد و سپس به طبقه دوم آن می رسد در بدنه کوه، چاهی تا سطح رود سیمره کنده شده است که با آن، آب مورد نیاز دژ، تأمین می‌شد. ارتفاع سطح دژ تا بستر رود، نزدیک به 15متر است. ظاهر این دژ، نشان می دهد که از آثار دوره ساسانی است. سطح این دژ را خاکی با قطر زیاد پوشانده است.

آبشار شیرز کوهدشت نگین سبز لرستان

آبشار شیرز کوهدشت  که به نگین سبز لرستان مشهور است یکی از نقاط بسیار زیبا و بکر استان لرستان در 120 کیلومتری غرب خرم‌آباد در تنگه شیرزو کوه کاکیزه، در اطراف اولاد قباد در 20 کیلومتری شمال غرب کوهدشت واقع است.این منطقه سرسبز و دیدنی در50 کیلومتری شهر کوهدشت و در مسیر سه استان کرمانشاه، ایلام و لرستان در کنار رود خروشان سیمره قرار دارد که فرسایش سنگ‌ها و کوه‌ها چهره زیبایی به این دره داده و آن را به محیطی شگفت‌انگیز و جذاب تبدیل کرده که توجه همه را به این منطقه معطوف کرده است و مجسمه‌ها و آثار تاریخی منحصربه‌فردی در غارهای این تنگه کشف‌شده است که نشان از تاریخ کهن این دیار دارد.

پل سی پله کوهدشت

پل سی پله «کر و دت» در شهرستان کوهدشت، بخش طرهان، دهستان طرهان غربی نزدیک روستای سرطرهان مربوط به دوران‌های تاریخی پیش از اسلام در دوره ساسانی است و در تنگترین بستر رودخانه سیمره، در محلی بنام سی پله واقع شده و در مسیر یکی از راههای باستانی قرار داشته که سبب ارتباط بین النهرین با ایران از مسیر کرمانشاه، ایلام و لرستان به ایران غربی بوده است.

تلفیق طبیعت و تاریخ در غارهای کوهدشت

غار بتخانه در 18 کیلومتری جنوب خاوری شهر کوهدشت، در کوه دمچهر قرار دارد که درازای دهانه غار، 18 متر و ارتفاع سقف آن نزدیک به 20 متر است و شامل دو قسمت جنوبی و شمالی است که قسمت شمالی آن وسیع تر است که وجود سنگ چخماق و سفال های شکسته سیاه و منقوش، موید زندگی غار نشینی در این ناحیه است.

آثار دوره های مختلف تمدن های گذشته در این غار یافت شده و به نظر می رسد که در آن آثار پالئولتیک هم وجود داشته است و درازای غار نزدیک به 200 متر و پهنای آن به طور متوسط 20 متر است. اشکال زیبای استالاگمیت های متعدد این غار که ارتفاع برخی از آن ها به 50 متر می رسد، موجب شده که این غار را «بت خانه» به نامند.

غار میرملاس در 17 کیلومتری شمال کوهدشت در بالای کوهی به نام " سرسورِن " واقع شده است و نخستین غاری است که بر روی دیوار آن نگین نگاره هایی کشف شد.

نقاشی‌ها و نگاره‌هایی بر دیواره‌های جنوبی و شمالی این غار باقی مانده که بیشتر صحنه‌هایی از رزم، شکار، انسان و حیوان را نشان می‌دهد. نقوش حیواناتی چون گوزن، گاو، سگ، روباه و خصوصا اسب و سوار در حال تیراندازی و شکار و موضوعات رزمی با رنگ‌های قرمز و سیاه بر دیواره این غار نقش بسته است.

اندازه صورت‌ها در نگاره‌های سنگی میرملاس بین 10 تا 30 سانتیمتر و اغلب با نقش‌های حیوانات به صورت نیم‌رخ است که نفاشی های روی این غار فاقد هرگونه پوشش و محافظ است و ورودی غار به علت ریزش طبقات فوقانی مسدود است که نقوش دیواره ایوان غار توسط عوامل انسانی و طبیعت مخدوش شده و به سختی قابل مشاهده است.

براساس نظر کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیشینه این سنگ نگاره‌ها به هزاره دهم ق .م یعنی بیش از 12 هزار سال پیش می‌رسد. سنگ نگاره های کوه میرملاس شهرستان کوهدشت در ردیف نقوش غارهای کرکس و لاسکو در فرانسه است.

نقوش صخره‌ای هومیان بر روی غاری در شمال شهرستان کوهدشت و در شمال غرب استان لرستان نقش بسته‌اند. اطلاعات دقیقی از زمان ایجاد این نقوش در دست نیست اما احتمال می‌رود مربوط به دوره پارینه سنگی است و قدمتشان بین 2000 سال تا 9000 سال تخمین زده شده است.

بقاع متبرکه کوهدشت

در انتهای شمالی بخش طرهان، بر دامنه کوههای «تت» و «درامار» کنار رود سیمره گنبد و مقبره شاه محمد«امام زاده محمد (ع)» واقع شده که زیارتگاه مردم لرستان و کرمانشاه است. سبک ساختمان مقبره شبیه تاق مسجد جامع بروجرد است و اصل بنا چهار گوش است که در بالا به هشت ضلعی تبدیل شده است.

دیوار هر ضلع با کاشی های مشبک زینت داده شده و گنبد آن درگذشته دو جداره بوده که امروزه تنها گنبد زیرین آن باقی مانده  و گلدسته ها، استوانه ای شکل اند که در انتهای هر یک از آنها، تزییناتی با آجر به صورت زیک زاک ایجاد شده است. تاریخ بنای آن 1322 هجری قمری است که این تاریخ بر سنگی در دیواره خاوری مقبره نوشته و نصب شده است.

سید محمد ابوالوفاء فرزند زید و زید نیز فرزند زین العابدین است که در 25 ‪کیلومتری شمال کوهدشت واقع است و سبب خیر و برکت در این روستا شده که به عقیده خیلی از اهالی اگر این امامزاده نبود این روستا خرابه ای بیش نبود مردم این روستا مردمی خون گرم و مهمان نواز بوده و مردم این روستا ساده زیستی را به هر چیز دیگر ترجیح می دهند.

انتهای پیام/