جای خالیِ واژه انقلاب اسلامی در معماری/ بی‌هویتیِ معماری حاصل هجمه مدرنیته است
محمدمهدی فخیمی در برنامه «سفید» انتقادهای تندی را به معماری بی‌هویتی امروز وارد و در عین حال راه‌حلی برای رهایی از لجام‌گسیختگیِ معماری امروز را ارائه کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، «سفید» ویژه برنامه‌ای است برای هنر معماری که شنبه شب‌ها از شبکه آموزش پخش می‌شود. برنامه این هفته‌ی «سفید» به بررسی معماری تلفیقی اختصاص داشت.
در این برنامه دکتر امیر محمدخانی رئیس بنیاد معماری انقلاب اسلامی به عنوان کارشناس معماری حضور داشت و مهندس محمد مهدی فخیمی مهمان ویژه‌ی برنامه بود.
محمد مهدی فخیمی چندین و چند جایزه بین المللی معماری را در سال‌های اخیر کسب کرده که می‌توان به کسب مدال برنز مسابقات بین المللی طراحی آمریکا
(INTERNATIONAL DESIGN AWARD 2014) و دریافت مدال نقره مسابقات طراحی DESIGN INTERNATIONAL AWARD 2015) A) کشور ایتالیا در سال 2015 در رشته طراحی معماری داخلی اشاره کرد.
فخیمی سخنان خود را با اشاره به تفاوت‌های awards یا جوایز و competitions یا رقابت‌های معماری آغاز کرد و پس از این مقدمه به بیانِ تفاوت‌های مسابقات بین المللی با مسابقات برگزار شده در ایران پرداخت و ضمن اشاره به a design ایتالیا که در آن از بین هشت هزار اثررسیده هفتاد داور شناخته شده بین المللی آثار را با نگاهی تخصصی مربوط به تخصص‌های ویژه هر داور قضاوت می‌کنند، لزوم سرمشق گرفتن از مسابقات بین المللی را برای کاستن از درصد خطای مسابقات ایرانی، تنها راه کسب اعتبار مسابقات ایرانی عنوان کرد.
در بخش بعدی این برنامه کلیپی از کارهای فخیمی به نمایش درآمد که در آن شماری از کارهای فاخر و تحسین شده این معمار معتبر بین المللی معرفی شده بود.
فخیمی در ادامه‌ی برنامه توضیحاتی درباره چهار طراحی موفق سال‌های اخیرش ارائه داد؛ مرکز زیبایی فیس تاپ که در مسابقات IDA امریکا در سال 2014 و a design ایتالیا در سال 2015 به ترتیب جوایز برنز و نقره را به دست آورده؛ چایخانه گندم که در ششمین جایزه معماری ایران تقدیر شده؛ ویلایی برای دو خانواده که در شهرک ویلایی آنا در حال ساخت است و البته مرکز تجاری شوکوبن که در مسابقات archtiser امریکا و a design ایتالیا در سال 2016 توانسته جوایزاصلی را به دست آورد، از جمله کارهای مهندس فخیمی هستند که در سال‌های اخیر موفق به کسب جایزه شده و طراحشان در مورد این آثار توضیحاتی به بینندگان برنامه «سفید» ارائه داد.
در بخش بعدی برنامه سعید اسلام‌زاده کتاب‌های معماری و شهرسازی تله دموکراتیک و طراحی داخلی را که کار نگارش آن‌ها را مهندس فخیمی بر عهده داشته معرفی کرد.
امیر محمدخانی هم ضمن مرور کتاب معماری و شهرسازی تله دموکراتیک که در آن مهندس فخیمی معماری روز و معاصرایران را به باد انتقاد گرفته، از فخیمی خواست تا تحلیلش را از حال و هوای معماری معاصر ایران ارائه دهد.
فخیمی در پاسخ به پرسشِ کارشناس برنامه که رئیس بنیاد معماری انقلاب اسلامی است، گفت: بگذارید این بار من از شما سوال کنم؛ شما به عنوان رئیس بنیاد معماری انقلاب اسلامی، بگویید که انقلاب اسلامی چه تغییر یا تحولی در حوزه معماری ایجاد کرده است؟ در این 37 سال که از انقلاب می‌گذرد، در هنرهای دیگر و به خصوص هنرهای نمایشی تحولات چشمگیری را می‌بینیم. اما این تحول را در معماری نمی‌توان دید. شما که رئیس بنیاد معماری انقلاب اسلامی هستید می‌توانید واژه انقلاب اسلامی را در معماری تبیین کنید؟
این طراح ادامه داد: به این دلیل است که من به قول شما در این کتاب به معماران و معماری معاصر ایران تاخته‌ام. این معماری که ما امروز داریم واقعا لجام گسیخته است. جایگاه شهروند و حقوق شهروندی در آن مشخص نیست. این هجوم فرهنگی و این بی‌هویتی حاصل هجمه مدرنیته است. این را همه‌مان می‌دانیم. این را هم می‌دانیم که بیشترین آسیب این هجوم را کشورهایی تحمل کرده‌اند که اتفاقا بیشترین و غنی‌ترین پیشینه را دارا هستند که می‌توان از ایران و ایتالیا نام برد. در این میان ایتالیایی‌ها با تاسیس مدرسه معماری ساویرو موراتوری – مثلا – به این هجمه عکس العمل نشان داده‌اند، اما ما کاملا منفعلانه عمل کرده‌ایم.
فخیمی در ادامه‌ی صحبت‌هایش تاکید کرد: چنین سخنان و هشدارهایی را بار‌ها و بار‌ها مقام معظم رهبری هم بیان کرده‌اند. من اینجا این سوال را مطرح می‌کنم که این نگاه عمیق را به معماری، که رهبرمان دارند و معماران ندارند، سی و هفت سال پس از انقلاب چه کسی و چه جریانی باید هدایت کند تا از این بی‌هویتی و لجام گسیختگی خلاص شویم؟
فخیمی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره معماری تلفیقی گفت: معماری تلفیقی یا فیوژن مثل بسیاری دیگر از واژگان که از علوم مختلف وارد دایره واژگان شده‌اند، از علم فیزیک وارد کلمات ما شده است. آنجا که هسته دو اتم تشکیل هسته اتم سوم را می‌دهند، به این اتفاق فیوژن می‌گویند. من همیشه به دانشجویان به زبان ساده فیوژن را این گونه توضیح داده‌ام که وقتی رنگ آبی را با رنگ زرد ترکیب می‌کنیم، حاصل رنگ سبز است که نه ویژگی زرد را دارد و نه ویژگی آبی را؛ در عین حال از این دو رنگ ترکیب شده است.
مهندس فخیمی در پاسخ به چگونگی کاربرد و به کاربستنِ تلفیق در حوزه معماری، گفت: باید در حوزه معماری معنا، مفهوم و محتوا را از معماری سنتی خودمان بگیریم و با شکل و تکنولوژی و مصالح امروزی آن را پیاده کنیم. یعنی عملا معنا و مفهوم و محتوا از معماری سنتی ما وام گرفته شده و با شکل و تکنیک و مصالح امروزی به اجرا در می‌آید.
در بخش دیگری از این برنامه محمدخانی این پرسش را مطرح کرد که؛ «جایگاه معماری ایران و نوع نگاهی که در حوزه معنا و مفهوم معماری ایرانی وجود دارد را چگونه می‌توانبه نگاه امروزی نزدیک کرد». در پاسخ به این پرسش فخیمی ضمن اشاره به اینکه با چنین موضوعی باید برخورد محتوایی داشت، گفت: اصلا قرار نیست آن تکنیک‌ها و مصالح قدیم را امروز تکرار کنیم. معماری سنتی ما در زمان خودش از بروز‌ترین مصالح و شیوه‌ها و تکنیک‌ها استفاده کرده است. یادمان نرود گنبد سلطانیه ما در زمان خودش مبتکرانه‌ترین شیوه ساخت و اجرا را داشته و می‌دانید که پس از آن، گنبد بلاتکلیفِ سانتا ماریا دل فیوره فلورانس از این شیوه‌ی ساخت و اجرا، الگوبرداری می‌کند. این را امروز هم باید در نظرداشت.
برنامه‌ی «سفید» هر هفته از شبکه آموزش به بررسی مسائل مختلف درباره معماری می‌پردازد.
انتهای پیام/
