اتاق فکری پشت تغییرات نظام آموزشی کشور نیست

به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ نخستین مدرسه علوم و معارف اسلامی به همت مسئولان مدرسه عالی شهید مطهری در سال 62 تأسیس شد و 9 ماه پس از آن در سال 1363 اساسنامه دبیرستان‌های علوم و معارف اسلامی به تصویب رسید که نخستین سند رسمی برای ایجاد رشته‌ای به نام «علوم و معارف اسلامی» در دوره متوسطه بود.

رشته علوم و معارف اسلامی یکی از چهار رشته مصوب شاخه نظری دوره متوسطه آموزش و پرورش است که دانش‌آموختگان این رشته می‌توانند در حوزه‌های علمیه و تمام رشته‌های علوم انسانی، علوم قرآن و حدیث و ... به تحصیلات تکمیلی خود ادامه دهند.

برای بررسی جوانب مختلف این رشته و آگاهی از نقاط قوت، مشکلات و نارسایی‌های موجود در رشته علوم و معارف اسلامی و مدارس خاص این رشته، میزبان "حجت‌الاسلام دکتر حسین دانی" در خبرگزاری تسنیم بودیم که حدود 30 سال است در آموزش و پرورش فعالیت می‌کند و یکی از بانیان رشته علوم و معارف اسلامی در مقطع دبیرستان محسوب می‌شود.

وی پس از اخذ دیپلم ریاضی وارد حوزه‌های علمیه آیت‌الله مجتهدی، مروی و مدرسه عالی شهید مطهری شد و پس از گذراندن دورس سطح، به تحصیل خارج فقه و اصول پرداخت و در ادامه به دانشگاه تهران رفت و در رشته مدیریت دولتی دکترا گرفت؛ وی از سال 1358 به فعالیت‌های علمی پرداخت و به تدریس در دانشگاه‌هایی چون شهید بهشتی و تربیت معلم و آموزش و پرورش مشغول شد و در سال 1360 مدیریت "دبیرستان علمیه" به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مدارس تهران را نیز عهده‌دار بود و در حال حاضر مدیریت مدرسه علوم و معارف اسلامی "ثامن‌الائمه" را بر عهده دارد؛ در ادامه مشرح این گفت‌وگو تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم شده است:

تسنیم: در ابتدا توضیح مختصری از تاریخچه مدارس علوم و معارف اسلامی بفرمایید.

در سال 1361 در خدمت  آیت‌الله امامی کاشانی مدارس علوم و معارف شهید مطهری را تاسیس کردیم که نخستین دوره فارغ‌التحصیلی این مدارس در سال 1364 بود و در خرداد 1363 اساسنامه دبیرستان‌های علوم و معارف اسلامی نیز در سیصد و چهل و دومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش به تصویب رسید که نخستین سند رسمی برای ایجاد رشته‌ای به نام «علوم و معارف اسلامی» در دوره متوسطه بود و تصویب این اساسنامه پایه‌ای برای توسعه‌ی دیگر مدارس علوم و معارف اسلامی در کشور شد.

تسنیم: آیا خروجی نخستین دوره فارغ‌التحصیلان مدرسه علوم و معارف اسلامی توانست انتظارات را برآورده کند؟

بله؛ به طور مثال آقای عمار حکیم رئیس مجلس اعلای عراق از فارغ‌التحصیلان مدرسه عالی شهید مطهری هستند که ایشان هم در عراق مدارس علوم و معارف اسلامی به نام مدارس امام علی(ع) تاسیس کرد که طی بازدیدی که اخیرا از این مدارس داشتیم، روند آموزشی ما را در عراق از طریق راه‌اندازی این مدارس ادامه می‌دهند.

تسنیم: آیا پس از تاسیس مدرسه شهید مطهری، مدارس دیگری نیز با این محتوا و سبک راه‌اندازی شدند؟

تاسیس مدارس علوم و معارف اسلامی موجب تشویق سایر موسسات و اشخاص به این کار شد و در ادامه شاهد تاسیس موسسه فرهنگی علی‌ا‌بن موسی‌الرضا(ع) و مدرسه امام صادق‌(ع) بودیم؛ در قم نیز جامعه‌الزهرا(س) پنج مدرسه راه‌اندازی کرده و در حال حاضر هم جامعه‌المصطفی نیز شروع به تاسیس مدارس علوم و معارف اسلامی کرده است.

تسنیم: در حال حاضر تعداد کل مدارس علوم و معارف اسلامی در کشور چه تعداد است؟

در حال حاضر 170 مدرسه علوم و معارف اسلامی در کل کشور داریم که دستور ساخت یک‌سوم این مدارس در سفرهای مقام معظم رهبری داده شده است.

تسنیم: به اسامی چند نفر از شاخصین فارغ‌التحصیل این مدارس اشاره می‌کنید؟

تحصیل‌کرده‌های بسیاری داریم که جذب هیئت‌های علمی دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی، مذهبی و علمی مختلف کشور شده‌اند؛ سه فرزند مقام معظم رهبری نیز از خروجی‌های مدارس علوم و معارف هستند.

تسنیم: آیا رشته علوم و معارف اسلامی رشته‌ای مستقل است؟

یک اتفاق جدید در سیستم 3-3-6 این بود که رشته علوم و معارف اسلامی در دوره سوم مستقل شد چون در دوره گذشته زیرمجموعه رشته علوم انسانی بود؛ خوشبختانه در سند ملی آموزش و پرورش که در آن مقام معظم رهبری تاکید بر رشد مسائل اخلاقی و انسانی داشتند، رشته معارف و علوم انسانی را استثناء دانستند زیرا دارای همه این جوانب است.

تسنیم: آیا کتب و محتوای درسی رشته علوم و معارف اسلامی به صورت اختصاصی خاص این رشته تهیه و تدوین شده؟

در حال حاضر کتب رشته علوم و معارف اسلامی به صورت اختصاصی در حال تنظیم است و تمام تلاش اساتیدی که مشغول تدوین این کتب هستند، سرلوحه قرار دادن منویات مقام معظم رهبری است؛ دانش‌آموزان علوم و معارف اسلامی در هفته باید 38 ساعت درس بگذرانند در حالیکه در سایر رشته‌ها مقدار ساعت دروس 36 ساعت است؛ در بحث محتوا، دانش‌آموزان این رشته باید دو سال مباحث علوم حوزوی را بخوانند و پس از فارغ‌التحصیلی می‌توانند از پایه سوم وارد حوزه علمیه شوندو مواد درسی آن شامل اخلاق، احکام، عقاید، عربی، تاریخ اسلام و مفردات قرآن است؛ جدیدا هم آموزش و پرورش کتابی به نام سواد رسانه‌ای را وارد کتب درسی کرده که می‌تواند کمک زیادی به تشکیلات رسانه‌ای کشور کند و ما بسیار از این واحد درسی استقبال می‌کنیم.

تسنیم: می‌توانید به چند مورد از تفاوت‌های محتوایی کتب خاص رشته معارف با سایر رشته‌ها اشاره کنید؟

به طور مثال موضوع درس "عقاید" سال دهم، امامت و معاد با 10 درس است که به سبک پرسش و پاسخی  رایج در آموزش و پرورش در حال تنظیم است؛ درس عربی رشته معارف نیز در گذشته همانند کتب درسی مدارس بود که در حال حاضر به صورت اختصاصی برای علوم معارف نوشته شده و دارای جزئیات بیشتری است؛ در سایر رشته‌ها، قرآن و اخلاق دینی در یک کتاب درسی تنظیم شده اما ما سه‌گانه قرآن، تفسیر قرآن و علوم قرآن را در رشته معارف داریم.

تسنیم: آیا به نظر حضرتعالی، تغییرات در نظام آموزشی مدارس کشور با این سبک که با تغییر هر وزیر آموزش و پرورش تغییرات عمده‌ای در این سیستم آموزشی انجام می‌شود، صحیح است و آیا نباید برخی از این اختیارات از حوزه تصمیم‌گیری مستقیم آموزش و پرورش خارج شود و در سطوح بالاتری مانند مجلس در مورد آن تصمیم‌گیری شود؟

بله این مسئله و دغدغه درست است؛ در بسیاری از کشورهای دنیا هم به این صورت است؛ من به آقای فانی وزیر محترم آموزش و پرورش گفتم که بهتر است یک هیئت علمی و اتاق فکر تشکیل شود چون شورای عالی آموزش فرصت آن را ندارد که همه طرح‌ها را بررسی کند و به این دلیل به سرعت طرح‌ها را تصویب می‌کند.

باید یک گروه از متخصصان آموزشی و فرهنگی تشکیل شود که به صورت تخصصی درباره تغییرات نظام آموزشی کشور تصمیم بگیرند؛ روش صحیح این بود که این تغییرات سال به سال باشد نه اینکه یک دفعه شروع به تغییر کنیم؛ طرح سند ملی و هدف‌گذاری‌هایش بسیار خوب است اما باید ببینیم که چه موقع و چگونه اجرایش کنیم.

تسنیم: نظر شما درباره طرح 3-3-6 در نظام آموزشی کشور چیست؟

این طرح خوبی است اما به شرطی که اجرای آن با تامل باشد؛ متاسفانه فقط تصمیم به اجرای این طرح‌ها گرفته شده است اما متاسفانه اتاق فکری پشت این طرح‌ها نبود؛ شورای انقلاب فرهنگی باید یک عده از افراد باتجربه تعیین کند که فقط برنامه‌ریزی برای نظام آموزشی را انجام دهد و نکته جالب اینجاست که این لایحه به تصویب شورای عالی انقلاب نرسید بلکه به صورت مستقیم به شورای عالی آموزش رفت.

تسنیم: به نظر حضرتعالی در بحث هدایت تحصیلی و انتخاب رشته تحصیلی با چه مشکلات عمده‌ای مواجه هستیم؟

متاسفانه در یکی از برنامه های صداو‌سیما  که با حضور یکی از معاونان وزیر آموزش و پرورش پخش شد، بحث هدایت تحصیلی و انتخاب رشته خوب توضیح داده نشده است؛ هنوز این مسئله بسیار گنگ است که توضیح مختصری در این باره می‌دهم؛ هدایت تحصیلی بر این اساس است که 65 امتیاز دارد، 10 امتیاز برای دبیر، 10 امتیاز برای مدرسه، 10 امتیاز برای دانش‌آموز، 5 امتیاز برای اولیا، 30 امتیاز برای بهره هوشی و ارزشیابی است و اگر دانش‌آموز این امتیازها را کسب کرد، برای هر رشته مواد درسی اختصاص داده شده است که اگر امتیازات مربوط به هر رشته را کسب کرد، می‌تواند وارد آن رشته شود.

تسنیم: چه زمانی خروجی این برنامه‌ریزی‌ها در مدارس علوم و معارف اسلامی خود را نشان خواهد داد؟

اگر این برنامه‌ها اجرا شود، 30 سال آینده به نتیجه می‌رسیم و در حال حاضر هم تقریبا به 70 درصد اهداف برنامه‌ریزی‌های خود رسیده‌ایم؛ ما در گذشته مدرسه علوم و معارف اسلامی مثل مدرسه شهید مطهری داشتیم اما در حال حاضر رشته علوم معارف اسلامی داریم و این اتفاق بزرگی است.

تسنیم: نیروی انسانی چه نقشی در سیستم آموزش و پرورش کشور داد؟

ما باید نیروی انسانی خود را به سبک قدیم تقویت کنیم؛ ما همان طور که معلم را از لحاظ علمی آموزش می‌دهیم باید به بعد اخلاقی و معرفتی تربیت معلم توجه کنیم تا خروجی‌های مفیدی داشته باشیم البته فضای مدرسه و سطح فکری دانش‌آموزان هم تاثیر دارد اما نقش معلم بیشترین تاثیر را دارد.

تسنیم: آیا تعداد فعلی مدارس علوم و معارف اسلامی کافی است؟

خیر؛ متاسفانه تعداد مدارس خوب کم است و پیشنهادم این است که مسئولان در هر ناحیه، دو مدرسه با استانداردهای لازم ایجاد کنند تا خانواده‌ها، مشکلات کم‌تری در ثبت‌نام فرزندانشان داشته باشند.

تسنیم: شما در مدرسه تحت نظرخود با موضوع موبایل و شبکه‌های اجتماعی چطور کنار آمدید و چگونه توانستید تبعات آن را کنترل کنید؟

به همراه آوردن تلفن همراه در مدرسه کاردرستی نیست وفضای آموزشی سالم جای اینگونه وسائل نیست و موجب اخلال در روند آموزشی دانش آموز می شود؛ امروزه با وجود این شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهایی مانند تلگرام نمی‌توان مانع ورود دانش‌آموران به شبکه‌های اجتماعی شد، باید آنها را جهت‌دهی و مجاب به استفاده درست از اینترنت و شبکه‌های مجازی کرد.

تسنیم: پس در ساعت اداری مدارس استفاده از تلفن همراه حتی برای کارهای درسی و مفید، ممنوع است؟

بله؛ به طور کامل ممنوع است و دانش‌آموزان به هیچ وجه اجازه استفاده از آن را ندارند؛ امروزه در مدارس، سایت کامپیوتر وجود دارد و اگر کسی بخواهد از اینترنت و شبکه‌های مجازی استفاده کند این امر برای دانش‌آموز ممکن است؛ استفاده از تلفن همراه، مفسده‌های بسیاری مخصوصاً برای دانش‌آموزان دختر در پی خواهد داشت.

انتهای پیام/