برجام سال گذشته بسیاری از پروژه‌ها را به‌حالت تعلیق درآورد/ احداث پالایشگاه کوچک از ضروریات است

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بحث ساخت پالایشگاههای کوچک در ایران از ابتدای دهه 90 شمسی در کشور مطرح شد، بحثی که با روی کار آمدن دولت یازدهم بیش از گذشته مورد پیگیری قرار گرفت و در نهایت به برگزاری مناقصه احداث 8 پالایشگاه کوچک میعانات گازی در سیراف انجامید. حدود 4 سال پیش، کارگروهی در انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت به‌منظور کار متمرکز روی موضوع احداث پالایشگاههای کوچک تشکیل شد و قرار بود این کارگروه تا پایان سال 94 ایران را صاحب لایسنس پالایشگاه‌های کوچک کند اما این مهم محقق نشد.

اینکه در این مدت این کارگروه تخصصی چه‌اقداماتی انجام داده و بحث احداث پالایشگاههای کوچک در ایران به چه‌سمتی می‌رود را در گفت‌وگویی با «محمدجواد بهارفر» رئیس کارگروه پالایشگاههای کوچک انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران مطرح کرده‌ایم.

تسنیم: قرار بود ایران تا پایان سال 94 صاحب لایسنس ساخت پالایشگاههای کوچک شود، این موضوع به کجا رسید؟

بهارفر: پالایشگاههای کوچک همچنان در همان مرحله‌ای که ابتدای سال گذشته بیان کردیم مانده است منتها ما پیگیر این موضوع هستیم و یکی از برنامه‌هایی که در سال جدید در انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت روی آن متمرکز می‌شویم همین بحث پالایشگاههای کوچک است، البته منظورم این نیست که در یک سال گذشته کار متوقف بوده، بلکه مذاکرات متعددی در این مدت انجام شده و ما تحقیقاتمان را ادامه داده‌ایم اما اینکه بگوییم از نقطه A به نقطه B رسیده‌ایم و قدم رو به جلو برداشته شده و پروژه‌ای رو به پیشرفت بوده، این‌گونه نبوده است.

تسنیم: دلیل عمده این تأخیر را در چه می‌بینید؟

بهارفر: پارامترهای متعددی است. اصولاً یک بخشی از بحث پالایشگاههای کوچک به خارج از کشور متصل است که آن هم بحث لایسنس آن است. ما پیگیر انتقال دانش و بومی‌سازی لایسنس پالایشگاههای کوچک در ایران بودیم که بحث برجام پیش آمد. طرح مسئله برجام در سال گذشته بسیاری از پروژه‌ها را به‌حالت تعلیق درآورد که حالا ببینیم چه می‌شود. همه به‌زعم خودشان منتظر بودند ببینند چه‌اتفاقی رخ خواهد داد. پالایشگاههای کوچک نیز مثل مباحث دیگر از این مسئله متأثر شد. در زمان تحریم می‌توانستیم روی روسیه حساب کنیم، بعد از بحث برجام با آمدن اروپایی‌ها و آسیایی‌ها این نقطه امید پیدا شد که ما بتوانیم با اروپایی‌ها در این زمینه تعامل کنیم، چون وقتی سطح کیفی تکنولوژی‌ها را مقایسه می‌کنیم اروپایی‌ها به‌مراتب از روسیه و کشورهای آسیایی ارجح هستند، مثل تمامی پروژه‌های دولت و پروژه‌های کلان، این بحث هم منتظر نتایج فرجام و برجام شد.

به هر جهت امسال من فکر می‌کنم عنوان قشنگی از سوی مقام معظم رهبری برای نامگذاری سال انتخاب شده است. تمام FS‌ها را انجام دادیم و یک سال فرصت داشتیم که بنشینیم، مطالعه کنیم، صحبت کنیم، چانه‌زنی کنیم و گمانه‌زنی کنیم، دیگر باید وارد پروسه اقدام و عمل شویم، و آن چیزی که در انجمن شاهد هستیم این است که حتماً در این راستا حرکت خواهد شد و بحث پالایشگاههای کوچک نیز از این امر مستثنی نیست.

تسنیم: اکنون دید وزارت نفت نسبت به اجرای پروژه‌های ساخت پالایشگاههای کوچک چگونه است؟ آیا در دوران پسابرجام نگرش قبلی وزارت نفت تغییر کرده است؟

بهارفر: ببینید بحث پالایشگاه‌های کوچک یک بحثی است که بالاخره اجرایی شود، دقیقاً مثل خیلی از نیازهای صنعت کشور می‌ماند که در هر دولتی با هر نگرشی و با هر رویکردی باید انجام شود. بالاخره بنزین مورد نیاز کشور است حالا دولت لیبرال باشد، دموکرات باشد یا سوسیال دموکرات باشد یا هر چیزی که باشد، به هر صورت کشور نیاز روزانه به بنزین دارد و این فقط مربوط به ایران نمی‌شود بلکه تمامی کشورها را در بر می‌گیرد. پالایشگاههای کوچک یکی از ضروریات اساسی کشور ماست  و هر دولتی با هر نگرش و سلیقه‌ای که بیاید باید بالاخره این مسئله را مد نظر قرار می‌دهد. شاید سؤال این باشد که "چه‌کسی بهتر می‌تواند این را انجام دهد؟" که من معتقدم انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت نسبت به سایر نهادها و یا اعضای حقوقی و حقیقی ارجحیت بیشتری دارد.

تسنیم: من سؤالم این است حالا که برجام اجرا شده و امید است که موانع خارجی برداشته شود، آیا موانع داخلی وجود ندارد و این نیست که وزارت نفت به موضوع پالایشگاههای کوچک اولویت ندهد؟

بهارفر: من یک مسئله‌ای را توضیح دهم. اصولاً وقتی بحث سرمایه گذاری پیش بیاید مخصوصاً در بعد سرمایه گذاری خارجی، یکی از دغدغه‌ها قیمت ارز است. وقتی ارز دونرخی باشد اصولاً سرمایه گذاری خارجی بیشتر شبیه یک حرف و یک لوگو است و از جنس عمل نیست، چرا که کسی که بخواهد سرمایه گذاری خارجی کند باید ببیند با چه‌نرخی می‌خواهد سرمایه گذاری کند و این مسئله‌ای است که باید حل شود و بانک مرکزی هم قول داده این موضوع تک‌نرخی شدن نرخ ارز را امسال حل کند، این شاید از نکاتی بود که مقاومت ایجاد می‌کند.

در خصوص بحث پالایشگاههای کوچک اینکه دولت محترم گفت "شما بروید روی نفت سنگین کار کنید"، خواست که این مسئولیت سنگین را از دوش خودش خارج کند و آن را به بخش خصوصی واگذار کند. ما هم گفتیم بسیار خوب. فکر نمی‌کنم دولت مقاومتی در این خصوص داشته باشد و به‌نظرم بسیار هم استقبال می‌کند که مجموعه‌ای خصوصی بیاید و پالایشگاه کوچک را ایجاد کند و نفت سنگینی را که کمتر اقبالی برای فروش آن هست به فرآورده تبدیل کند.

تسنیم: اولین لایسنس داخلی پالایشگاههای کوچک نفت سنگین را چه‌زمانی خواهیم داشت؟ می‌توانید زمانی برای آن مشخص کنید؟

بهارفر: من با توجه به اینکه یک سال پیش در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم عنوان کرده بودم تا پایان سال 94 این امر محقق می‌شود اما نشد، اکنون ترجیح می‌دهم وقتی برای خود ما این موضوع مشخص‌تر شد و یا وارد فازهای اجرایی‌تر شد زمان آن را بیان کنم. ما خیلی جدی دنبال این موضوع هستیم و زمان دستیابی به لایسنس داخلی پالایشگاههای کوچک نفت سنگین خیلی دیر نخواهد بود.

تسنیم: برجام گذشت و اجرایی شد. نتایج مثبتش را دیدید؟ آیا نتایج برجام قابل حس هست؟

بهارفر: ببینید مریضی به‌خروار می‌آید اما به‌مثقال می‌رود، بحث تحریم‌ها هم همین‌طور است. تحریم‌ها یک‌شبه نازل نشد. رفع اینها به‌مراتب بیشتر زمان خواهد برد. واقعیت این است که داریم نتایج برجام را در تغییر نگرش دنیا به تعامل با ایران می‌بینیم. روی تغییرات نرخ ارز هم نکات مثبت و امیدوار کننده می‌بینیم. هیئت‌هایی را که در قالب شرکت‌هایی از ایتالیا، آلمان، فرانسه، اتریش، ژاپن، کره و ... می‌آیند ما نتایج اولیه برجام می‌دانیم  که امیدواریم در ادامه نتایج بیشتر و عملی‌تری از اجرای برجام در بخش اقتصادی کشور ببینیم.

تسنیم:‌ در این مدت مذاکراتی با شرکتهای خارجی در بحث مشارکت در ساخت پالایشگاههای کوچک داشتید؟

بهارفر: با کشور سوئیس مذاکراتی داشتیم. با چند شرکت اروپایی دیگر نیز مذاکراتی را به‌صورت اولیه داشتیم.

تسنیم: به‌صورت انتقال تکنولوژی یا سرمایه گذاری؟

بهارفر: بیشتر علاقه ما هم سرمایه گذاری و هم انتقال تکنولوژی است. همان سیاست گذاری وزارت نفت در قراردادهای IPC.

تسنیم: هنوز مذاکرات به نتایج قطعی نرسیده است؟

بهارفر: مسلماً با توجه به زمانی که داشتیم خیلی طبیعی نیست که به این سرعت به نتیجه برسد. باید یک‌سری اقداماتی انجام شود. این قبیل مذاکرات از جنسی نیست که خیلی سریع به نتیجه برسد، ولی ما سیگنال‌های مثبت را داریم دریافت می‌کنیم.

تسنیم: در گرفتن تسهیلات بانکی نیز با مشکل تضامین مواجه‌اید؟

بهارفر: ما که جدا از بدنه کشور و سایر نهادهای مالی و اقتصادی نیستیم. بحث ارز و آزادسازی ارز و حتی اتصال بانک‌های ما به سوئیفت مباحثی است که باید حل شوند. واقع‌بین باشیم هنوز در این زمینه‌ها کارهایی باقی مانده است.

تسنیم: هنوز اتصال به سوئیفت برقرار نشده است؟

بهارفر: درست است که از نظر فیزیکی با سوئیفت ارتباط داریم، اما نکته اینجاست که خیلی از بانک‌های ما به‌مدت چندسال با بانک‌های دنیا کار نکرده‌اند و سؤالشان این است که "ما اصلاً این بانک را نمی‌شناسیم. نحوه عملکرد و خط اعتباری آش برای ما محرز نشده است". سیستمهای بانکی چیزی است که باید از جنسِ به‌روز باشد. اینجا به‌نظر من بانک مرکزی باید ورود کند و بیاید بگوید که "Credit line بانک فلان را به‌مقدار فلان‌قدر تضمین می‌کنم". با این رویکرد می‌توانیم اتصال به سوئیفت را تسریع کنیم. در واقع اگر دولت بخواهد کمکی به جذب سرمایه و انتقال تکنولوژی خارجی کند، یکی باید به برقراری سوئیفت اقدام کند، یکی باید اقدام به تک‌نرخی کردن ارز کند و در نهایت حمایت از ساخت داخل را به‌صورت همه‌جانبه اجرایی کند.

* گفت‌وگو از محمدرضا کیاشمشکی

انتهای پیام/*