هنر دستان بانوان روستای خراشاد پشت مرزهای بین‌المللی/ هنری ۳۰۰ ساله درآمدزا شد
هنر پارچه بافی سنتی (توبافی) که ۳۰۰ سال قدمت دارد چند سالی است که توسط یکی از بانوان روستای خراشاده زنده شده و امروزه بیشترین درآمد و اشتغال‌زایی را برای بانوان در بردارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، شاید بار‌ها جملاتی از قبیل اینکه مردمان ما دارای توانایی و پتانسیل‌های زیادی هستند را شنیده باشیم یا نه می‌توانیم این جمله را محدود‌تر کنیم و بار‌ها شنیده‌ایم که مطرح می‌شود بانوان جامعه ما بسیار پر تلاش فعال و سخت کوش هستند.
حال اگر بخواهیم جامعه را محدود‌تر کنیم و به خراسان جنوبی آن را ختم کنیم، استانی که دارای 5 پدر علوم مختلف بوده و در کشاکش‌های تاریخ به خوبی ظاهر شده است روزگاری هنر در این استان جایگاهی پر آوازه داشت اما چه بسیار بودند افرادی که رخت از دنیا بسته و هنر آنها هم فراموش شد.
هنرهایی که ریشه در آداب و رسوم، سنت، تاریخ و فرهنگی استان داشت با پیشرفت‌های تکنولوژی از یاد رفته و کمتر کسی به آن توجه دارد اما در سالی که رهبر انقلاب آن را سال "اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل" نام‌گذاری کردند باید به سراغ هنر و سنت‌هایی رفت تا چرخ ناکوک هنر و تولید با هم بچرخند.
تحقق اقتصاد مقاومتی با کاهش واردات و تقویت صادرات
تحقق اقتصاد مقاومتی نیازمند تکیه بر تولیدات داخل، کاهش وابستگی به نفت، کاهش واردات و تقویت صادرات است و طبق فرمایشات مقام معظم رهبری در بخش اقتصاد مقاومتی قوانین و بخشنامه‌ها را انجام داده و اکنون زمان آن رسیده تا با تقویت اراده، اقتصاد مقاومتی را عملیاتی سازیم تا قوانین و دستورالعمل‌های روی کاغذ نوشته برای مردم مشهود باشد زیرا با کاهش وابستگی به نفت، تقویت مباحث مختلف مانند کشاورزی، گردشگری و صنایع دستی می‌توان در راستای اقتصاد مقاومتی گام برداشت.
باید به جایی برسیم تا تولیدات داخل بتواند جایگزین نفت باشد و در این راستا باید از تولید کننده داخل حمایت کنیم.
هنری که در صندوقچه خاطرات جا مانده بود زنده شد
این روز‌ها که مردم سخت‌کوش خراسان جنوبی با خشکسالی‌های 18 ساله دست و پنجه نرم کرده و کشاورزی و دامداری با مشکلات مواجه است مردم برای به دست آوردن روزی حلال تلاش زیادی می‌کنند.
در این راستا هنوز در برخی از روستاهای خراسان جنوبی صدا‌های ابزارآلات که در ایام قدیم توسط آن هنر دست بانوان رقم خورده و کسب روزی می‌شد رونق دارد و هنوز مادرانی در روستاهای کم آب خراسان جنوبی با هنر دستان خود تولیداتی رقم می‌زنند که آوازه آن در کشور و جهان شهرت یافته است.
روستای خراشاد واقع در 20 کیلومتری جنوب شرق بیرجند است و وقتی وارد این روستا می‌شوی همه از پیر تا جوان به فکر تولید هستند مردمان این منطقه بیشتر به کشاورزی، دامداری، قالی بافی، توبافی و پارچه بافی سنتی اشتغال داشته و محصولات عمده آنها عناب، توت و زردآلو در سال‌هایی که خشکسالی بیداد نمی‌کرد بود.
مردم با فروش این محصولات نیازی به مشاغل دیگر نداشتند اما چند سالی است که در این روستا مردان خسته و ناراحت از کشاورزی بدون آب و زنان در غم همسران خود شریک بودند تا اینکه یکی از بانوان ساکن در روستای خراشاد فکری بر ذهنش خطور کرد و هنر چندین ساله خراسان جنوبی را در این روستا احیا کرد.
اکنون دیگر چند سالی است که بانویی از دیار روستای خراشاد که مهد پارچه بافی است این هنر را احیا کرده و حتی تولید این محصول به استان‌های دیگر و به خارج کشور نیز رسیده است.
فاطمه ذاکریان که این هنر را احیا کرده است در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند اظهار داشت: من از سال 83 هنر دستی را احیا کرده و با این شغل خانگی رونق اقتصادی بسیاری برای خانواده‌های ساکن در این روستا ایجاد کردم و برای اینکه بتوانیم برای زنان روستایی اشتغال ایجاد و به اقتصاد خانواده‌های روستایی کمک کنیم بر آن شدیم تا پارچه بافی سنتی یا به زبان خودمان هنر (توبافی) را دوباره احیا کنیم.
وی بیان کرد: راه‌اندازی این هنر این گونه بود که در مسجد خراشاد جلسه‌ای برگزار و از مردم خواهش کردیم افرادی که این هنر فراموش شده را یاد دارند به دیگران بیاموزند که هیچکدام از مردم روستا در گام نخست اقبال نشان ندادند و در صحبت‌های اولیه برای زنده کردن این هنر قدیمی ما را به تمسخر می‌گرفتند.
مدیرعامل شرکت تعاونی زنان روستای خراشاد گفت: وقتی جلسه تمام شد به بیرجند رفته و یکی از دختران اعضای شرکت تعاونی با من تماس گرفت و گفت: مادرم حاضر است در آموزش توبافی کمک کند اما یک شرط دارد و آن هم این است که هیچ کس نباید در این زمینه چیزی بفهمد من هم قبول کردم و اینگونه بود که کم کم بانوان خراشاد به سمت توبافی روی آورده به گونه‌ای که از هم سبقت می‌گیرند.
ذاکریان افزود: امروز شما در خانه‌های روستای خراشاد وارد نمی‌شوید مگر اینکه دستگاه پارچه بافی سنتی را نبینید و در برخی از خانه‌های سنتی در این روستا از مادربزرگ خانه گرفته تا نوه به این هنر مشغول است.
وی با بیان اینکه هنر پارچه بافی (توبافی) از هنرهای اصیل و هنرهای دستی خراسان جنوبی بوده که قدمتی 300 ساله دارد که تاچند سال پیش هنوز کسی به فکر احیا این هنر نبود، گفت:ای ن هنر در 12 سال پیش در روستای خراشاد منسوخ شده بود و مردم دیگر فعالیت چندانی دراین زمینه نداشته زیرا در آن زمان تنها 3 خانم در روستا دستگاه توبافی داشته و آنها هم به طور مستمر این هنر را انجام نمی‌دادند.
ذاکریان با بیان اینکه شرکت تعاونی زنان روستای خراشاد در سال 82 تأسیس و من در سال 83 به دلیل مشکلات زیادی که شرکت دچار شده بود، مسئولیت آن را بر عهده گرفتم گفت: در ابتدای کار با 4 نیرو کار خود را در شرکت تعاونی آغاز کردیم و نیرو‌هایمان با پشتکار هنر دست خود را تولید و در همان سال پارچه‌های بافته شده را به نمایشگاهی در تهران بردیم که مورد استقبال قرار گرفت.
تولیداتی که تعجب همگان را به خود جلب کرد
وی با بیان اینکه با فروش تولیداتمان در آن نمایشگاه انگیزه زیادی برای کار کردن در بین بانوان روستا انجام شد، اظهار داشت: ایده احیای این هنر زمانی به ذهنم خطور کرد که خانمی از جهاد به روستای خراشاد آمد و به دنبال حوله‌های سنتی بود و در آن هنگام من متوجه شدم که این هنر هنوز هم طرفداران زیادی دارد.
مدیرعامل شرکت تعاونی زنان خراشاد با بیان اینکه پارچه بافی سنتی توانست اقتصاد خانواده را تأمین و خشکسالی را جبران کند، تصریح کرد: مردم روستای خراشاد از طریق پارچه بافی به زندگی خود سر و سامان داده و این روز‌ها هنر دستان خود را به خارج از مرزهای کشور به فروش برسانند.
ذاکریان با بیان اینکه حوله بافی در خراشاد تبدیل به یک حرفه سودآور و درآمدزا شده است افزود: پارچه‌های سنتی این روستا علاوه بر فروش در داخل کشور مشتریان زیادی در خارج از کشور نیز دارد به گونه‌ای که به تازگی سفارش تولید 5 هزار قطعه حوله در ماه از کشور آلمان داریم.
وی با بیان اینکه روستای خراشاد شهرستان بیرجند به عنوان روستایی مهاجر پذیر در سال 84 به عنوان نخستین روستای هدف صنایع دستی کشور معرفی شد، اظهار داشت: در این روستا 4 نسل در کنار یکدیگر به تولید پارچه مشغول بوده که این امر سبب شده تا کوچه‌های این روستا خلوت باشد.
مدیرعامل شرکت تعاونی زنان روستای خراشاد گفت: تولید پارچه سنتی زنان روستای خراشاد ماهانه 2500 متر است و پارچه‌های تولیدی بانوان از پنبه خالص است وسفارشات کشور آلمان در ماه 5 هزار حوله است
ذاکریان جذب بالای آب و ضد حساسیت بودن را از ویژگی‌های پارچه‌های سنتی دانست و افزود: این امر سبب خرید این تولیدات شده و در حال حاضر 293 نفر از بانوان این روستا عضو تعاونی در روستا هستند که در خانه‌های خود و کارگاه‌ها مشغول بافت پارچه سنتی هستند.
روستای خراشاد به قطب پارچی بافی سنتی در کشور تبدیل شده است
وی با بیان اینکه روستای خراشاد قطب پارچی بافی سنتی در کشور تبدیل شده است اظهار داشت: تاکنون در بیش از 100 نمایشگاه مختلف استانی و کشوری شرکت کرده و توانسته‌ایم مقام‌های گوناگونی کسب کنیم.
مدیرعامل شرکت تعاونی زنان خراشاد گفت: راه‌اندازی غرفه فروش مجازی محصولات کشاورزی، صنایع دستی برای بازاریابی محصولات تولیدی زنان روستایی و شناسایی محصولات تولیدی زنان روستا از دیگر فعالیت‌های تعاونی است و توانسته‌ایم گواهینامه ملی مرغوبیت و برتری صنایع دستی، مقام بر‌تر مروج نمونه و کارآفرین بر‌تر استان را کسب کنیم.
ذاکریان افزود: آنچه توانسته است رونق اقتصادی روستای خراشاد و بهبود وضعیت خانواده‌ها را به وجود آورد، می‌تواند در روستا‌ها و شهرهای دیگر نتیجه دهد و خدا را شاکر هستیم که این رشته نه تنها در خراشاد تبدیل به یک حرفه سودآور ودرآمد زا برای بانوان درخانه‌هایشان شده بلکه در شهر‌ها و روستاهای دیگر نیز این هنر را آموزش می‌دهیم.
نیمی از تولیدات بانوان خراشاد به کشورهای اروپایی و آمریکایی صادر می‌شود
مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: تلاش ارزشمند شرکت تعاونی روستایی زنان خراشاد مثال زدنی است و بیش از نیمی از تولیدات این شرکت به صورت سوغات به کشورهای اروپایی و آمریکایی صادر می‌شود.
محسن اسفندیاری بیان کرد: پارچه بافی سنتی خراشاد (توبافی) یکی از صنایع دستی خراسان جنوبی است به طوری که تنها صنعت دستی استان است که نامزد دریافت مهر اصالت از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور است.
وی بیان کرد: برای بافتن پارچه به روش سنتی، توباف ابتدا مواد اولیه از قبیل ابریشم، کرک و، پنبه را تهیه وسپس از این مواد نخ می‌رسند و در مرحله دیگر نخ به دست آمده را جوشانده و برای ضخیم کردن آنها از آرد استفاده می‌شود و مرحله سوم به کمک این پارچه‌ها وچرخ پارچه بافی محصول نهایی به دست و این محصول بسیار لطیف می‌تواند آب و هوای سوزان کویر را تحمل کند.
مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان جنوبی گفت: علاوه بر شرکت تعاونی زنان روستای خراشاد، شرکت‌های تعاونی روستایی زنان الزهرا(س) شهر مود و شهرستان خوسف نیز در این زمینه فعالیت دارد.
80 رشته صنایع دستی در خراسان جنوبی فعال است
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: در حال حاضر از 160 رشته صنایع دستی در استان هم اکنون 80 رشته فعال است.
حسین عباس‌زاده افزود: حوله بافی و جاجیم بافی از رشته‌های شاخص صنایع دستی در خراسان جنوبی بوده که طبق تفاهم نامه‌ای که با کشور آلمان بسته شده ماهانه 5 هزار حوله از صنایع دستی بانوان خراشاد به این کشور صادر می‌شود.
وی بیان کرد: این صادرات نویدی برای هنرمندان در این عرصه است و بیش از 80 درصد شاغلان در صنایع دستی را در خراسان جنوبی بانوان تشکیل می‌دهند و فعالیت بانوان در صنایع دستی نشان دهنده این است که در پیشنیه خراسان جنوبی زنان در کار و تلاش نقش زیادی دارند.
امید است با رونق و احیای هنرهای صنایع دستی شاهد شکوفایی آثاری که ریشه در فرهنگ این مردم دارند باشیم و با تولیدات داخل اقتصاد مقاومتی پیاده‌سازی شود.
گزارش اعظم انصاری
انتهای پیام/
