روشهای عملی ایجاد «روحیه انقلابی» در دانشآموزان/ لزوم بکارگیری ظرفیت مساجد در آموزش و پرورش
یک کارشناس دینی با بیان اینکه اولویت اصلی نظام آموزشی کشور باید تربیت نوجوانان و جوانان باشد، به تشریح راهکارهای عملی ایجاد «روحیه انقلابی» در دانشآموزان که مورد تاکید مقام معظم رهبری و سند تحول آموزش و پرورش بوده، پرداخت.
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ یکی از مطالبات مقام معظم رهبری در «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» ارتباط بین مدرسه و مسجد است در حالی که شواهد و قرائن نشان می‌دهد که تمام تمرکز آموزش و پرورش کشور در حال حاضر بر امر تعلیم متمرکز شده است.
مدرسه، فضایی است که هر فردی ناگزیر پا در آن می‌گذارد، جایی که قرار است تعلیم و تربیت را به کودکان ما بیاموزد، شواهد نشان می دهد که آموزش پرورش ما در امر تعلیم علوم مختلف، موفق عمل کرده اما جای سؤال است که آیا به همان اندازه که به تعلیم توجه می‌شود به تربیت هم توجه می‌شود یا خیر؟ با گذری در اکثر مدارس به‌خوبی این موضوع را متوجه می‌شویم که اکثر دانشآموزان، معلمان، مدیران و حتی والدین دغدغه اصلی‌شان بحث پیشرفت تحصیلی است و موضوع تربیت در رتبه بعدی قرار دارد.
محقق شدن تربیت اسلامی، مسئله‌ای است که تنها با آموزش صرف در نهادهای آموزشی اتفاق نمی‌افتد بلکه نیازمند برخورداری فرزند و دانشآموز از روح و فرهنگ اصیل دینی است و این مهم جز با پیوند مسجد و مدرسه حاصل نمی‌شود، در این رابطه شاید یک مسئله مهم تعارض موجود در شیوه‌های تربیتی مدارس با مساجد باشد.
شاید بتوان گفت نزدیک‌ترین فضا به این جریان و پاسخ به این سؤالات "مسجد" باشد؛ مسجد جایی است که بر خلاف مدرسه منوط به گذارندن سال تحصیلی در سه یا چهار سال نیست بلکه مسجد می‌تواند فضایی باشد که یک فرد از کودکی تا میانسالی و حتی پیری در آنجا تربیت شود و سهمی را در آنجا داشته باشد؛ به این ترتیب، مسجد فضایی است که روح معنویت و زمینه تربیت در آنجا به خوبی فراهم است.
برای پاسخ به سؤالاتی نظیر اینکه چگونه باید ارتباط بین مدرسه و مسجد را ایجاد کرد؟ آیا چنین امری ممکن است و تا چه حد دوام خواهد داشت؟ میهمان "حجت‌الاسلام سید ابراهیم چوبچیان" از خطبای تهران، صاحب‌نظران حوزه تعلیم و تربیت و یکی از فعالان فرهنگی بودیم که در ادامه مشروح این گفت‌وگو تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم می‌شود:
تسنیم: به عنوان سؤال نخست؛ با توجه به تاکید مقام معظم رهبری برای ایجاد «روحیه انقلابی» در دانشآموزان که در سند تحول آموزش و پرورش نیز مورد تاکید واقع شده، چگونه می‌توان این روحیه انقلابی را در دانشآموزان به وجود آورد؟
بخشی از به وجود آوردن این روحیه مربوط به تربیت توسط پدر و مادر است و اولیا این روحیه را در فرزند پایه‌ریزی می‌کنند؛ بخش بعدی اثرگذار در این مقوله، مربوط به کادر مدرسه است؛ اگر کادر تربیتی مدرسه را از کسانی انتخاب کنیم که تعهد به مباحث دینی نداشته باشند، اثر منفی بسیاری بر روحیه دانشآموزان خواهد گذاشت و اینکه ما به طور کلیشه‌ای کارهایی را مانند قرآن و روایت سر صف خواندن، فقط به صرف اینکه کاری انجام دهیم کار اثرگذاری نیست، در کار تربیتی باید شالوده‌های مباحث را در دانشآموز ایجاد کنیم و در مرحله بعد نیاز به پیگیری دارد که این مطلبی که در سر صف بیان شده آیا در زندگی اش اثرگذار بوده است.
این نکته قابل ذکر است که با توجه به آمادگیهای هوشی دانشآموز از لحاظ فراگیری مطالب که گاهی اوقات فرزندان، استادِ معلم و پدرومادرها می‌شوند، نشان دهنده آن است که بستر بسیار خوبی برای فراگیری مطالب مذهبی دارند اما متاسفانه در زمینه پرورش آنها کم‌کاری شده است؛ بودجه فرهنگی و تربیتی در کشور ما ذلیل‌ترین بودجه است و صد افسوس که مباحث تربیتی جزء کم‌اهمیت‌ترین مسائلی است که نسبت به آن اقدام شده استاما نباید از مدیری که تمام فکر و ذهنش درگیر مخارج مدارس است، این انتظار را داشت که به امر تربیت دانشآموزان بها بدهد.
کار تربیتی پرهزینه است به طور مثال اگر اتومیبل سارقان بهترین خودرو برای سرقت است به طور قطع باید اتومبیل پلیس خودرویی برتر از سارقان باشد تا بتواند آن ها را دستگیر کند؛ حالا اگرمشاهده می‌کنیم در فضای مجازی بودجه‌های فراوانی از طرف دشمن هزینه می‌شود تا روحیه انقلابی و مذهبی در نوجوانان را از بین برود، طبیعتا باید ما بودجه بیشتری برای مقابله با این تهاجم هزینه کنیم، اگر نتوانیم چندین برابر آن چیزی که هزینه شده خرج کنیم از این مقابله عقب می‌مانیم و شکست می‌خوریم.
بخش آخر تاثیرگذار در تقویت روحیه انقلابی، نظام حاکمیتی در زمینه بودجه و برنامه‌ریزی‌ها در تربیت و فرهنگ است، بودجه‌ها یا تصویب نمی شود و در صورت تصویب هم دیر به مرحله عملیاتی شدن می‌رسد و دیگر آن فایده لازم را ندارد و باعث به وجود آمدن درگیریهای ذهنی برای کسانی که می‌خواهند کار فرهنگی می‌کنند، می شود که این موضوع بدترین آفت است.
پس برای تقویت روحیه انقلابی باید این نکات موارد تقویت شود چون اگر این اقدامات صورت نگیرد نه تنها در دانشآموز روحیه انقلابی به وجود نمی‌آید بلکه خانواده او هم در معرض خطر قرار می‌گیرند چون تقویت این روحیه به دوام خانواده کمک می‌کند.
تسنیم: نقش حوزه‌های علمیه و نهادهای انقلابی در زمینه تربیت دانشآموزان چیست؟
در ابتدا باید عناصر اثرگذار داخل مدارس را پیدا کنیم که این عناصر با مسجد در ارتباط باشند؛ حال اگر این شخصیت‌های کارزیماتیک مخالف مسجد بودند باید آنها را جذب یا خنثی کنیم؛ نکته دوم اعزام مبلغ است که برعهده حوزه‌های علمیه است و به تعبیر حجت‌الاسلام قرائتی همان طور که ما پزشک مغز و اعصاب و اطفال داریم، توانستیم آخوند اطفال هم تربیت کنیم.
نکته سوم پشتیبانی مبلغ و معلم در امورات مذهبی و تربیتی است که مبلغ مجبور نشود برای اینکه حداقلی‌ترین کارها را انجام دهد، به انجام کارهای کلیشه‌ای تن دهد؛ در حال حاضر بودجه‌ها صرف اموری می‌شود که دارای اثرات کوتاه‌مدت است و اثرات بلند‌مدت در آن دیده نمی‌شود.
تبلیغ هم در حوزه علمیه باید از حالت سنتی خارج شود و در حوزه تبلیغ در فضای مجازی، حضور بیشاری پیدا کنند ولی قوی‌ترین رسانه تربیتی "منبر" است چون تمامی این احکام و دستورات دینی ما به وسیله ائمه از طریق منبرها به ما رسیده است.
تسنیم: شاخصه‌های کار فرهنگی صحیح در فرمایشات مقام معظم رهبری چیست؟
باید این قانون را رعایت کنیم که در فرمایشات مقام رهبری وجود دارد مبنی بر اینکه کار فرهنگی باید آرام و نرم و به صورت زمانبر انجام شود تا اثراتی سودمند داشته باشد؛ تاکید ایشان بر کاری است که زیرساخت داشته باشد زیرا اگر دانشآموز و نوجوان و جوان در هر جای دنیا برود چون زیر ساخت لازم را دارد با یک تلنگر، موارد آموزش داده شده یادش می‌آید.
تسنیم: آیا مسجد نقش اثرگذاری در تربیت دانشآموزان دارد؟
مساجد خانه‌های خدا در زمین هستند؛ معمولا اگر بعضی از خانواده‌ها با پایگاههای بسیج و مراکز فرهنگی و مذهبی مشکلی داشته باشند، این حساسیت نسبت به مسجد بسیار کم‌تر است چون آن خانواده‌هایی که به تعبیر ما دینداری سنتی دارند با حضور فرزندانشان در مسجد مخالفت نمی‌کنند به این دلیل باید از ظرفیت مسجد به نحو احسن استفاده کرد؛ مساجدی که نزدیک مدارس هستند به خوبی می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند.
وظیفه مسجد این است که نمازخوان‌های این نسل و نسل‌های آینده را پوشش بدهد و زمینه حضور جوانان را در مسجد فراهم کند و متقابلا مساجد هم باید با بودجه فرهنگی قوی، کارهای تربیتی تاثیرگذار انجام دهند و از حالت سنتی اداره شدن، خارج شود.
مساجد از طریق ارتباط با دانشآموز می‌توانند از شرایط خانوادگی او آگاه شوند و با دسترسی به مشکلات خانوادگی دانشآموز می‌توانند مشکلات اخلاقی، مالی و عاطفی خانواده او را تا حدودی حل کنند که این اقدام هم موجب استحکام بنیاد خانواده و هم ارتباط بیشتر دانشآموز با مسجد می‌شود.
تسنیم: آیا با توجه به وضع موجود، آموزش و پرورش در زمینه تربیت کم‌کاری کرده است؟
موضوع تربیت در آموزش با غفلت همراه است در سطح کلان آموزش و پرورش یا اولویتهای نظام تعریف نشده یا اینکه به مرحله اجرا نرسیده است.
باید اولویت اصلی در زمینه آموزش و پرورش، تربیت جوانان و نوجوانان باشد؛ وقتی این اولویت توسط مدیران در نهادهای حاکمیتی و نهادهای اثرگذار جامعه به تصویب رسید باید در سطوح پایین مدیران میانی اولویتها را پیگیری کنند.
ما در کل نظام در بخش مدیران میانی مشکل داریم، مدیران میانی یا این موضوعات را به خوبی درک نکرده‌اند یا اگر درک کرده‌اند دنبال منافع دیگری هستند و ممکن است در بین اینها معاند هم باشد و نخواهند ساختارها به طور صحیح انجام شود.
چون وظیفه تربیت به آموزش و پرورش سپرده شده است، هرگونه غفلت از دید این نهاد دیده می‌شود؛ اگر آموزش و پرورش نیاز به کمک به نیروهای انقلابی داشته باشد باید درخواست کند که همه این موارد در یک دوره زمانی کوتاه وجود داشته است اما چون پشتیبانی لازم وجود نداشته، با شکست رو‌به‌رو شده است که این تعطیلیها اثر تخریبی بیشتری دارد.
انتهای پیام/