محیط‌زیست محدوده سابق و فعلی هورالعظیم را ترسیم کند/تصاویر مربوط به Google Earth فعلی است
یک فعال محیط زیست در پاسخ به استنادات محیط زیست خوزستان گفت: این اداره کل محدوده سابق هورالعظیم و محدوده کنونی تالاب را به وضوح برای مردم و به ویژه دوستداران محیط زیست مشخص کند تا دقیقاً معلوم شود که چه اتفاقات خوشایندی در این تالاب افتاده است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، اداره کل محیط زیست استان خوزستان به گزارش این خبرگزاری با عنوان «آیا داعش مقصر ورود ریزگردها به ایران است؟/احیای هورالعظیم دروغ است» واکنش نشان داد.
این در حالی است که ناصر عبیات، فعال محیط زیست دشت آزادگان در پاسخ به جوابیه اداره کل حفاظت محیط زیست استان خوزستان گفت: "هورالعظیم حقیقی را باید دریای هورالعظیم نامید. قطعاً مرز این تالاب با آنچه محیط زیست خوزستان تعیین کرده بسیار متفاوت است و در حال حاضر قسمت عمده آن به گنداب و مقداری آب و نیزار بین دایک‌ها محدود می‌شود. هورالعظیم در گذشته نه چندان دور بسیاری از روستاها را به زیر آب برده بود. حتی شهرهای مرزی رفیع و بستان در آن زمان به زیر آب می‌رفت که همه این مناطق را باید جزئی از تالاب حساب کرد.
در عراق هم بسیاری از مناطق و زمین‌ها را به زیر آب فرو رفته بود ولی مقدار آب در طول سالیانی که گذشت کم و زیاد شده و گاهی قسمت‌هایی از آن خشک و دوباره پر آب می‌شد. از چشم هیچ یک از ساکنان این مناطق و شهرها و روستاها پوشیده نیست که هورالعظیم چقدر وسیع بوده بود. در آن زمان به دلیل اینکه زمین‌های کشاورزی ولو دور از تالاب به زیر آب می‌رفت در بسیاری موارد، کشاورزان قادر به کشت محصولات کشاورزی نظیر گندم و جو نبودند و تنها برنج می‌کاشتند آن هم در زمین‌هایی که به زیر آب تالاب رفته و تازه از زیر آب خارج شده بودند.
هور چزابه نیز شامل منطقه وسیعی از شمال شرقی تالاب هورالعظیم است که در گذشته به لحاظ تنوع زیستی مشهور بود اما در حال حاضر بیابانی بیش نیست و قسمت عمده‌ای از آن به زمین‌های کشاورزی تبدیل شده است. بسیاری از مناطق شرقی تالاب کنونی هم جز هورالعظیم بودند که با عقب‌نشینی آب توسط کشاورزان به زمین زراعی تبدیل شدند. این ادعا را نقشه‌ها و عکس‌های ماهواره ای قدیمی تالاب تأیید می‌کنند.
اما آنچه مورد بحث ماست تالاب واقعی هورالعظیم در سال‌های نه چندان دور است که اگر واقعاً این تالاب احیا شود مشکل ریزگردها در خوزستان و حتی استان‌های همجوار حل خواهد شد. تالاب بزرگی مثل هورالعظیم و کلاً تالابهای بین‌النهرین در ایجاد سپر رطوبتی که سابقاً تا صدها کیلومتر در هوا پخش می‌شد، نه تنها جلوی تحرک ریزگردها را می‌گرفت بلکه باعث می‌شد رطوبت هوا به طور افزایش یابد و لایه فوقانی خاک بیابانها به حالت نیمه مرطوب در بیاید و البته باعث افزایش رشد گیاهان کویری و بیابانی می شد. آیا در حال حاضر هورالعظیم و تالابهای بین النهرین احیا شده اند و دیگر بحران هورالعظیم به پایان رسیده است؟ آیا آن تکه چند هکتاری که مقداری آب در آن به جریان افتاده و به طور قطع تا آخر تابستان دوام نخواهد آورد جوابگوی مشکلات عدیده‌ای که تالاب پیدا کرده خواهد بود. آیا قسمت‌های وسیع جنوبی تالاب که هم اکنون دکل‌های نفتی در آن فعالیت می‌کنند پر آب شده است؟
درباره عکسی که گفته می‌شود به دهه هشتاد مربوط می‌شود نیز باید گفت که این تصویر از Google Earth فعلی گرفته شده است و چندان با عکس ماهواره‌ای به روز که در سایت Earth Cast می‌بینید تفاوتی ندارد. آن قسمتی که آب در آن رها شده است نسبت به مناطق خشک واقعی هورالعظیم بسیار ناچیز است. در ضمن مگر چه میزان آب برای این تالاب از پشت مخزن سد کرخه رهاسازی شد که بگوییم مشکل بحران در خوزستان مرتفع و تالاب هورالعظیم احیا شده است؟ این مقدار هرچه باشد حق این تالاب است و نیازی به منت کسی نیست که مدعی تأمین آن باشد. متأسفانه در حال حاضر دبی آب رودخانه‌هایی که به این تالاب می‌ریزند مثل گذشته بسیار کاهش یافته و در بسیاری از موارد اصلا جریان ندارند به طوری که کشاورزان از بی‌آبی مجبور به بستن رودخانه ها می‌شوند تا کشاورزی ناچیزشان از بین نرود.
اداره محترم محیط زیست استان خوزستان لطفاً بر اساس نظر و تخصص کارشناسان محدوده سابق هورالعظیم و محدوده کنونی تالاب را به وضوح برای مردم و به ویژه دوستداران محیط زیست مشخص کند تا دقیقاً معلوم شود که چه اتفاقات خوشایندی در این تالاب افتاده است.
آنچه ما در عکس ماهواره‌ای نشان دادیم محدوده قدیمی تالاب بوده و تقریبی است که حتی ممکن است تالاب وسیع‌تر از این محدوده هم بوده باشد. هدف ما از این تصاویر این بود که روشن کنیم اتفاقات قابل لمس و خوشایندی که بشود بر اساس آنها به آینده امیدوار شد، رخ نداده است و آب رها شده نسبت وسعت تالاب قطره ای در دریاست (محدوده زردرنگ).
طی بررسی‌هایی که روزهای اخیر بر روی این قسمت از تالاب انجام شده است نتایج زیر معلوم شد:
-قسمت عمده این محدود آبگیر همان‌طور که در تصاویر دیده می‌شود دارای عمقی کمتر از نیم متر بوده و درصد بسیار جزئی به عمق کمتر از یک متر مشاهده شد.
-درصد جزئی از این محل دارای پوشش نیزاری خفیف با ارتفاع خیلی کم و عمده محل آبگیری شده فاقد پوشش گیاهی است.
-هر چه به طرف قسمت جنوبی تالاب حرکت کنیم عمق آب شدیدا افت می کند تا جایی که به بقیه بیابانهای هورالعظیم می پیوندد.
-حوزه‌های آبریز شدیداً کم آب شده‌اند تا جایی که در برخی از آنها، دبی آب متوقف شده او دقیقاً حالتی همانند سال گذشته پیدا کرده‌اند که با توجه به افزایش دما که در برخی موارد به بالای 45 درجه می‌رسد تا پایان تابستان قطعا خشک خواهد شد. در حال حاضر در برخی حوزه‌ها برای استفاده کشاورزی رودخانه با ایجاد سد خاکی بسته شده است.
پوشش گیاهی نیزار به عنوان سایبان هم باعث خنک شدن آب می‌شود و هم سرعت امواج و تبخیر را کاهش می‌دهد و بدین ترتیب جلوی درصد قابل توجهی از تبخیر آب را می‌گیرد در ضمن هرچه آب کم عمق‌تر باشد سریع توسط اشعه خورشید گرم می‌شود و میزان تبخیر هم بالا می‌رود.
بنابراین متأسفانه این محدوده از تالاب که چند هفته‌ای مقداری آب در آن گسترش یافته است خیلی زود تبدیل به بیابان می‌شود.
نکته قابل توجه این است که اگر دایک جنوبی که دریچه‌های آب بر روی آن کار گذاشته‌اند برداشته شود تمام آب محصور در بین دایک‌ها به طرف قسمت وسیع خشک جنوبی سرازیر می‌شود و از آن‌جا که این قسمت بسیار وسیع است و بدون هیچ پوشش نیزاری هم هست خیلی زود تمام تالاب و به ویژه آن آبی که در میان دایک‌ها محصور است از بین می‌رود و تالاب نابود می‌شود. پس می‌توان نتیجه گرفت مقدار تالابی که در حال حاضر موجود است تالاب طبیعی نیست و دستکاری‌های قابل توجهی در آن مشاهده می‌شود.
جای بسی سوال است که چگونه از حقابه‌ای صحبت می‌شود که وجود خارجی ندارد. درست است که در ماه‌های اخیر بر اثر بارندگی‌های که صورت گرفت مقدار آب حوزه آبریز کرخه برای مدت کوتاهی افزایش یافت ولی در حال حاضر و از مدت‌ها قبل، آب رودخانه کرخه و به ویژه شاخه‌های جنوبی آن شدیدا افت پیدا کرده است.
درباره مخزن‌های شماره 1و 2و... که مرتبا از آن یاد می‌شود از مسئولان سوال می‌کنم که آیا مخزن در تعریف تالاب جایگاهی دارد؟ آن هم مخزن‌هایی که توسط دایک‌ها و جاده‌ها از هم جدا شده‌اند که همین دایک‌ها و جاده ها و خاکریزها که از لحاظ علمی هم مردود هستند خود بلای جان تالاب شده‌اند.
جای تأسف است که روابط عمومی اداره کل محیط زیست خوزستان، یک فعال محیط زیست شناخته شده دشت آزادگانی را فاقد صلاحیت اظهار نظر در خصوص کاستی‌های آن اداره عنوان کرده و جایگاه قانونی و پست و مقام را لازمه اظهار نظر می‌داند.
شاید از اصل پنجاهم قانون اساسی بی‌خبر هستند که در آن تاکید شده: "در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی می‌شود. از این رو فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است".
ای کاش مسئولان محترم نسبت به پاسخ با پرسش‌های زیر هم اقدام کنند:
مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست در مدتی که تالاب هورالعظیم به واسطه سد سازی و فعالیت‌های بی حد و مرز وزارت نفت به نابودی کامل رسید چه کرده‌اند؟
آیا وزارت نفت از فعالیت‌های خود و تغییر کاربری و آلوده کردن تالاب دست کشیده است؟
سازمان محیط زیست برای قسمت‌های جنوبی تالاب که به شهر ارواح تبدیل شده چه کرده است؟
آیا تدبیری برای قسمت شمالی تالاب که جولانگاه زمین خواران شده است، اندیشیده‌اند؟
در پایان فعالان محیط زیست دشت آزادگان ضمن دعوت از حضور کلیه فعالان محیط زیست و خبرنگاران محترم کشور، در منطقه، حاضر هستند تا تمام مناطق تالاب از بیابانهای وسیع گرفته تا مناطق تحت سیطره شرکت‌های نفتی و زمین‌های به غارت برده شده را نشان دهند."
خبرگزاری تسنیم با تایید اظهارات مندرج در جوابیه اداره کل محیط زیست استان خوزستان مبنی برای اینکه مردم با فرهنگ خوزستان در راه حفاظت و دفاع از انفال این مرزوبوم، شهدا و جانبازان زیادی تقدیم کرده‌اند لازم به یادآوری می‌داند که انتشار انتقادات و گلایه های این مردم فداکار، که طبق اصل پنجاه قانون اساسی، حفظ محیط زیست از وظایف آنها به شمار می رود، از مسئولان کشور، کم ترین دینی است که برگردن رسانه‌ها دارند.
انتهای پیام/
