نگاهی به دو قرارداد ایران با ایرباس و بوئینگ در پسابرجام/«تیک آف» نافرجام؟

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، از روز اجرای برجام، هواپیما مهم شد. دولت و وزارت راه تمام تلاش شان را معطوف به هواپیما کردند. آن ها که می دانستند مردم از هواپیما های روسی خاطرات بدی در ذهن دارند، به سراغ ایرباس و بوئینگ رفتند. شاید فکر می کردند که برگ برنده دولت در پسابرجام هواپیما های اروپایی و آمریکایی است. تفاهم اولیه با ایرباس خیلی زود به امضا رسید. 118 ایرباس قرار بود در طول 8 سال به ایران بیاید اما محدودیت های بانکی و بدعهدی های آمریکایی ها باعث شد تا اما و اگر های فراوانی بر سر راه قرارداد ایرباس ایجاد شود. مدیر فروش ایرباس پیشتر گفته بود:«بانک ها می ترسند خرید 118 هواپیمای ایران را تأمین مالی کنند و اگر ایران فکری برای بند های مالی قرارداد خود نکند، فروش هواپیما لغو خواهد شد» .در این میان البته بوئینگ غول هواپیما سازی آمریکایی نیز برای عقب نماندن از رقیب خود زمزمه هایی را برای ورود به بازار ایران آغاز کرد.

پلان اول. قرارداد 109 فروند بوئینگ

این اتفاق ها باعث شد تا پای بوئینگ به ایران باز شود. شرکت بوئینگ نیز اعلام کرد، دولت آمریکا به این شرکت مجوز مذاکره با ایرلاین های ایرانی برای فروش هواپیما را داده است. مذاکرات خیلی زود به نتیجه رسید و آخوندی گفت:«اندازه این خرید همانند توافق خرید 118 هواپیما به ارزش 27 میلیارد دلار از گروه ایرباس فرانسه است» . در این میان، واشنگتن پست گزارشی منتشر کرد که نشان می داد قرار است 100 فروند بوئینگ به ایران فروخته شود. کمی بعد نیز رویترز به نقل از مقامات آگاه ایران نوشت که رقم این قرارداد 20میلیارد دلار است که هم به صورت فروش مستقیم و هم به صورت اجاره است. همچنین رویترز نوشته بود که قرارداد موقتی که میان ایران و شرکت بوئینگ امضا شده، شامل 109 هواپیمای کوچک و بزرگ است. 34 جت پهن پیکر که 15 فروند آن مدل 300-777 ER و 9-777 و چهار فروند آن مدل 8-747 است.اگر چه همه چیز خوب پیش می رفت اما یک نگرانی بزرگ وجود داشت: آیا تضمین های برجام برای خرید هواپیما آنقدر محکم است که مشکلی را ایجاد نکند؟ یا سرنوشت قرارداد ایرباس تکرار می شود. صحبت های مقام های آمریکایی نشان می داد که برجام میخ خرید هواپیما از آمریکا را محکم کرده است. جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفت: «توافق هسته ای با ایران شامل بیانیه ای است که اجازه کسب مجوز مورد به مورد از سوی افراد و نهاد هایی را که خواستار صدور مجوز، فروش یا انتقال هواپیمای مسافربری تجاری، صرفا به منظور هوانوردی مسافربری تجاری هستند، به آن ها می دهد.» ریچارد نفیو، عضو تیم مذاکره کننده آمریکا نیز نظری مشابه داشت و گفته بود: «از اوایل دهه 1970 تاکنون، این نخستین باری است که یک شرکت هوانوردی آمریکایی برای فروش هواپیمای مسافربری با ایران مذاکره می کند.»

پلان دوم. مجلس نمایندگان آمریکا وارد می شود

تا اینجای کار همه چیز خوب پیش رفت اما در 18 تیرماه مجلس نمایندگان آمریکا لایحه منع فروش هواپیمای «بوئینگ» به شرکت «ایران ایر» را تصویب کرد. این مجلس که اکثریت آن را جمهوری خواهان در برمی گیرند، متمم هایی را به لایحه بودجه اضافه کرد که عملا فروش هواپیمای بوئینگ به ایران را ممنوع می کرد. این متمم با 239 رای موافق و 185 رای مخالف به تصویب رسید. «پیتر روسکام» نماینده جمهوریخواه که طراح این دو متمم بود در بیانیه ای که از سوی دفتر وی منتشر شد اعلام کرد که طرح های وی مورد حمایت اعضای هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه در مجلس نمایندگان قرار گرفته است. البته این مصوبه برای اجرایی شدن باید به تصویب مجلس سنای ایالات متحده هم برسد و حتی در صورت تصویب در سنا، رئیس جمهور آمریکا می تواند آن را وتو و اجرایش را متوقف کند.به دنبال این اتفاق؛ مدیرعامل اجرایی شرکت هواپیما های تجاری بوئینگ گفت:«اگر این شرکت از فروش هواپیما به ایران منع شود، تأمین کنندگانِ آمریکاییِ قطعات هواپیما برای شرکت اروپایی ایرباس و دیگر هواپیماسازان نیز باید از فروش قطعات خود منع شوند.»بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به این مصوبه اظهار داشت: «دولت آمریکا موظف است هرچه با برجام مغایرت داشته باشد را رفع کند. برای جمهوری اسلامی ایران عمل به تعهدات طرف مقابل اهمیت دارد. ما به مسائل داخلی آمریکا کاری نداریم و دولت ایالات متحده را مسئول اجرای تعهدات آن کشور می دانیم.»

پلان سوم. بازی ادامه دارد

شوق اولیه قرارداد از طرف آمریکایی و بدعهدی بعدی وی سبب شد تا این تفاهم نامه در حالتی از ابهام قرار بگیرد. آینده این قرارداد به تصویب طرح مجلس نمایندگان در سنای آمریکا و امضای اوباما برای تبدیل شدن به قانون بستگی دارد. اگر این اتفاق رخ دهد، قرارداد بوئینگ ناکام می ماند. البته این تصمیم می تواند قرارداد ایرباس را نیز تحت الشعاع قرار بدهد. هر چند وزیر اقتصاد گفته که آمریکایی ها بیش از ما نیاز مند قرارداد بوئینگ هستندو کاخ سفید هم تاکید کرده حتی اگر سنا هم این مصوبه را تایید کند اوباما آن را وتو خواهد کرد، اما نباید از این موضوع غافل ماند که اگر این طرح به قانون تبدیل شود، قرارداد ایرباس با مشکلات تازه تری مواجه می شود.
همانطور که مدیرعامل بوئینگ گفته بود:«اگر ما مجوز ادامه کار را نداشته باشیم، پس قطعاً هیچ شرکت آمریکایی دیگری نیز نباید اجازه جلو رفتن داشته باشد. این یعنی هر شرکت تأمین کننده آمریکایی برای هر تولیدکننده دیگری»
شرایط نشان می دهد که بازی چانه زنی پسابرجامی همچنان ادامه دارد به گونه ای که پسابرجام اهمیت بیشتری از پیشا برجام پیدا کرده است.
شاید دیپلمات های ایرانی و مسئولان شرکت های هواپیمایی باید تلاش دوچندانی برای به نتیجه رسیدن و استفاده حداکثری از برجام به خرج دهند.

منبع: خراسان

انتهای پیام/