باید «سازمان امور مساجد و مدارس» برای رسیدن به تربیت اسلامی ایجاد شود
یک کارشناس مسائل تربیتی گفت: چرا مدارس ما در آمورش و پرورش بعد از این مدتی که از انقلاب اسلامی می‌گذرد هنوز یک روحانی ثابت ندارد، باید «سازمان امور مساجد و مدارس» ایجاد کنیم تا به اهداف خود در تربیت اسلامی دانش‌آموزان دست یابیم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ یکی از مطالبات مقام معظم رهبری در «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» ارتباط بین مدرسه و مسجد است در حالی که شواهد و قرائن نشان می‌دهد که در حال حاضر تمام تمرکز آموزش و پرورش کشور بر امر تعلیم متمرکز شده است.
مدرسه، فضایی است که هر فردی ناگزیر پا در آن می‌گذارد، جایی که قرار است تعلیم و تربیت را به کودکان ما بیاموزد، شواهد نشان می دهد که آموزش پرورش ما در امر تعلیم علوم مختلف، موفق عمل کرده اما جای سؤال است که آیا به همان اندازه که به تعلیم توجه می‌شود به تربیت هم توجه می‌شود یا خیر؟ با گذری در اکثر مدارس به‌خوبی این موضوع را متوجه می‌شویم که اکثر دانش‌آموزان، معلمان، مدیران و حتی والدین دغدغه اصلی‌شان بحث پیشرفت تحصیلی است و موضوع تربیت در رتبه بعدی قرار دارد.
محقق شدن تربیت اسلامی، مسئله‌ای است که تنها با آموزش صرف در نهادهای آموزشی اتفاق نمی‌افتد بلکه نیازمند برخورداری فرزند و دانش‌آموز از روح و فرهنگ اصیل دینی است و این مهم جز با پیوند مسجد و مدرسه حاصل نمی‌شود، در این رابطه شاید یک مسئله مهم تعارض موجود در شیوه‌های تربیتی مدارس با مساجد باشد.
هر انسانی برای پرواز و رسیدن به سعادت به دو بال علم و ایمان نیاز مند است که بدون هر کدام پرواز ممکن نخواهد بود؛ آمار نشان می‌دهد که بیش از 70 هزار مسجد در سراسر کشور وجود دارد یعنی تقریبا در ازاء هر یک هزار نفر یک مسجد ساخته شده است، آمار مدارس در سراسر کشور نیز بیش از 100 هزار مدرسه برای حدود 15 میلیون دانش‌آموز وجود دارد که بعضا دو شیفت هستند؛ بنابراین حدود یک پنجم جمعیت ایران دانش‌آموز هستند و هر خانواده بطور متوسط یک دانش‌آموز دارد.
شاید بتوان گفت نزدیک‌ترین فضا به این جریان و پاسخ به این سؤالات "مسجد" باشد؛ مسجد جایی است که بر خلاف مدرسه منوط به گذارندن سال تحصیلی در سه یا چهار سال نیست بلکه مسجد می‌تواند فضایی باشد که یک فرد از کودکی تا میانسالی و حتی پیری در آنجا تربیت شود و سهمی را در آنجا داشته باشد؛ به این ترتیب، مسجد فضایی است که روح معنویت و زمینه تربیت در آنجا به خوبی فراهم است.
برای پاسخ به سؤالاتی نظیر اینکه چگونه باید ارتباط بین مدرسه و مسجد را ایجاد کرد، آیا چنین امری ممکن است و تا چه حد دوام خواهد داشت، میهمان "حجت‌الاسلام اسدالله صمدی" از فعالان فرهنگی، استاد حوزه و دانشگاه بودیم که مباحثی مانند لزوم تشکیل امور مساجد و مدارس همچنین دلایل جبهه‌گیری مدیران از ورود روحانیون به مدارس بررسی شد که در ادامه مشروح این گفت‌وگو تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم می‌شود:
تسنیم: به عنوان سؤال نخست، اشاره مختصری به جایگاه و اهمیت تربیت از دیدگاه اسلام داشته باشید.
بر طبق آیه شریفه" لَقَد مَنَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنینَ إِذ بَعَثَ فیهِم رَسولًا مِن أَنفُسِهِم یَتلو عَلَیهِم آیاتِهِ وَ یُزَکّیهِم وَیُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ وَ الحِکمَةَ وَ إِن کانوا مِن قَبلُ لَفی ضَلالٍ مُبینٍ" حرکت انبیاء عمدتا دو جهت دارد که یک بحث تربیت و موضوع دیگر آموزش کتاب و حکمت است که خروجی این دو موضوع تربیت اسلامی است.
تربیت از دیدگاه علامه طباطبایی "تغییر از حال پایین تر به حال بالاتر" است لذا بحث توجه به تربیت اسلامی را باید در تمامی واحدهای درسی دانش‌آموزان وارد و دخیل کنیم؛ در اوایل انقلاب، شهید رجایی و باهنر این استدلال را داشتند که با توجه به آیه شریفه "لَقَد مَنَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنینَ إِذ بَعَثَ فیهِم رَسولًا مِن أَنفُسِهِم یَتلو عَلَیهِم آیاتِهِ وَ یُزَکّیهِم وَ یُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ وَ الحِکمَةَ وَ إِن کانوا مِن قَبلُ لَفی ضَلالٍ مُبینٍ" چون یزکیهم بر یعلمهم مقدم آمده است باید وزارت پرورش و آموزش داشته باشیم.
تسنیم: چرا به بحث تربیت در آموزش و پرورش کمتر توجه شده است؟
سیستم آموزشی ما بر اساس الگوبرداری از سیستم آموزشی غربی است و همچنین در داخل سیستم ما افرادی دلسوز و دارای دغدغه وجود دارد اما چون ساختار غلط است نمی‌توانند مبانی تربیت اسلامی را پیاده کنند؛ باید این سؤال را از مسئولان بپرسیم که چرا گرایش دین در دوران دبیرستان نسبت به دوره دبستان کمتر است و این موضوع این نقص را نشان می‌دهد که مهم‌ترین عنصر دینی یعنی توجه به خدا در مدارس تضعیف می‌شود.
سیستم آموزشی ما تمام توجه خود را به این نکته معطوف کرده است که حجم زیادی از مطالب درسی را به دانش‌آموز آموزش بدهیم ولی اسلام قصد این را دارد که یک انسان متفکرمسلمان تربیت کنیم نه یک سی‌دی که انبوهی از اطلاعات است.
تسنیم: آیا رویکرد فعلی در درس معارف در مدارس کشور صحیح است؟
کارکرد درس معارف در مدارس ما به گونه‌ای نیست که معرفت کسب کنند بلکه تمام توجه به کسب نمره بالاتر است؛ با مشاهده سطحی در رفتار نوجوانان و جوانان می‌توانیم به این نتیجه برسیم که دروس معارف نتوانسته تاثیرگذاری خود را داشته باشد؛ درس معارف باید موجب شود که نوجوان تجربه دینی موفق کسب کند تا احساس خودارزشمندی به دست بیاورد اما در حال حاضر اینگونه نیست.
در دروس معارف باید بستر تربیت اسلامی را مهیا کنیم تا بتوانم روحیه انقلابی را تقویت کنیم اما در دروس دینی ما، روحیه انقلابی بسیار ضعیف است.
تسنیم: نقش خانواده در تربیت اسلامی دانش‌آموزان چیست؟
تربیت اسلامی سه ضلع دارد که یک ضلع آن مسجد، یک ضلع آن مدرسه و ضلع دیگر مسجد است؛ قاعده اصلی مثلث خانواده است که تمام تهاجم دشمن به سمت این نهاد است تا به نوجوان بی‌هویت برسند، عمده تاثیرگذاری در روحیه جوان با خانواده‌ها است که روحیه معنوی را تقویت کنند؛ بنابراین باید وزارت آموزش و پرورش در کنار نهاد خانواده و مسجد مثلثی را تشکیل بدهد که به بحث تربیت الهی که از تربیت فکری، اخلاقی و عملی تشکیل شده است، برسیم.
تسنیم: چه راهکارهایی برای ارتباط مدرسه و مسجد پیشنهاد می‌دهید؟
مساجد در ابتدا باید نیازهای یک جوان و نوجوان را شناسایی و ظرفیت‌سازی کنند تا در جذب این طیف سنی موفق شوند؛ با جذب نوجوانان به مسجد، دیگر از مراکز مسموم مانند فرهنگسراها و گیم‌نت‌ها تغذیه نمی‌شوند؛ مهم‌ترین کاری که یک مسئول تربیتی باید انجام دهد این است که در نوجوان احساس گرایش را به وجود بیاورد و نوجوان احساس کند که به نیازهایش پاسخ داده می‌شود.
یکی از راهکارهای مفید این است که مساجد برنامه‌ای با موضوع اینکه چه آسیبهایی نوجوانان و خانواده ها را تهدید می‌کند را برگزار کنند تا آگاهی لازم هم از مسئله تهدیدها برای خانواده‌ها صورت گیرد و هم پیوند قوی بین مسجد و خانواده شکل گیرد.
رقابت یک اصل تربیتی برای پیشرفت دانش‌آموزان است، چه از لحاظ علمی و کسب رتبه‌های بالا و چه از جهت فعالیتهای دینی و حضور در مساجد که تشویق این دانش‌آموزان در مساجد و مدارس باعث رقابت و ایجاد شور و نشاط در دیگر دانش‌آموزان خواهد شد، به عبارت دیگر تشویق نمونه‌های علمی و مذهبی که می‌توان با هزینه کمتر و نیز مشارکت اولیاء، مدارس و مساجد هزینه را سرشکن کرد.
طی سال خصوصاً تابستان هر دو مرکز برای جذب دانش‌آموزان در کلاسهای مختلف فرهنگی، هنری، تفریحی و ... فعالیتهایی دارند؛ پس چه بهتر است با تقسیم کار، بعضی از امور و کلاسها در مدارس تشکیل شود و بعضی از فعالیتها که متناسب با مساجد است، در مساجد برگزار شود که در هزینه، وقت و نیروی انسانی صرفه جویی می‌شود اما متاسفانه به این موضوع کمتر توجه شده است لذا مشاهده می‌شود در آخر تابستان هر سال وقتی متولیان فرهنگی مناطق و شهرستانها آمار و گزارشهای خود را بیان می‌کنند، جمع آمار و تعداد دانش‌آموزان در مجموع چند برابر بیشتر از آمار واقعی کل دانش‌آموزان است.
از گذشته یک مسئول پرورشی در مدارس وجود دارد که بار تمامی فعالیتهای تربیتی مسجد بر دوش آن است اما یک معلم پرورشی می‌تواند همه این امور را به نحوه احسن انجام دهد، حضور یک روحانی در کنار معلم پرورشی می‌تواند کمک‌کار اهداف تربیتی مدرسه و دانش‌آموزان باشد.
تسنیم: چرا بعضی مدیران نسبت به حضور روحانیون در مدارس جبهه‌گیری می‌کنند؟
بعضی مدیران نگاه تربیتی و مذهبی ندارند و متاسفانه پروژه نفوذ که مقام معظم رهبری بارها بر آن تاکید کرده‌اند در مدارس ما هم وجود دارد؛ در ماجرای اخیر کودتای ترکیه 15 هراز و 200 نفر از مقامات آموزش و پروش و 6 هزار 500 نفر از کارکنان آموزش و پرورش برکنار شدند چون دولت ترکیه شک بر نفوذ آنها و گرایششان به عبدالله گولن داشت بنابراین باید پروژه نفوذ در آمورش و پرورش را جدی بگیریم؛ بعضی مدیران فقط قصد دارند آمار کنکوریهای خود را بالا ببرند یا اینکه فقط به ظاهر نشان دهند که نحوه آموزش آنها بهترین شکل است.
وقتی در مدرسه‌ای از 70 نفر کادر آموزشی، پنج معلم در نماز شرکت می‌کنند چه توقعی داریم که دانش‌آموزان در نماز جماعت حضور یابند؛ این نکته را باید متذکر شد که منکر زحمات نیروهای دلسوز نیستیم اما این ایرادات نیز در سیستم آموزشی و مدارس ما وجود دارد.
انتهای پیام/